Hööftgrupp

Hööftgrupp is en Begreep ut de Chemie un betekent piel Reegen in dat Periodensystem in de cheemsch Elementen ünnerenanner staht, de ähnlich physikalsch un cheemsch Egenschoppen hebbt. Bi de acht Hööftgruppen is disse Överenstimmen an gröttsten. Se höört to den s- un p-Block, wat över de Orbitalen in de Elektronenhüll defineert is. De IUPAC hett offiziell anraat, de Beteken Hööftgrupp nich mehr to bruken un hett niege Nummern rutgeven, ober in öllere Periodensystemen un Böker steiht dat noch so binnen.

De Hööftgruppen sünd ok mit Sammelbegreepen nöömt. Dat gifft:

IUPAC-Grupp	Hööftgrupp	Beteken
1	I	Alkalimetallen
2	II	Eerdalkalimetallen
13	III	Eerdmetallen
14	IV	Kohlenstoff-Grupp
15	V	Stickstoff-Grupp
16	VI	Chalkogenen
17	VII	Halogenen
18	VIII	Eddelgasen

De lieken Egenschoppen fallt an mehrsten op bi de Alkalimetallen, Eerdalkalimetallen, Halogenen un Eddelgasen:

De Alkalimetallen sünd neven den Waterstoff – de in disse Grupp as Nichtmetall en sünnerlich Steed innimmt – Lithium, Natrium, Kalium, Rubidium, Cäsium un Francium. De Alkalimetallen reageert all bannig flink, hebbt siede Smöltpunkten un Dichten un sünd all Lichtmetallen, de goot brennt un en tyypsch Flammenklöör opwiest.

De Eerdalkalimetallen verhollt sik liekers de Alkalimetallen, man sünd in all’ns nich so dull. To disse Grupp höört Beryllium, Magnesium, Calzium, Strontium, Barium un Radium.

De Halogenen sünd Fluor, Chlor, Brom, Jod un Astat. Se reageert ok temlich licht un dull un bildt Süüren mit Waterstoff un Solten mit Metallen. Halogenen schaadt de Gesundheit oder sünd sogor giftig.

De Eddelgasen sünd dorgegen traach un reageert so goot as gor nich. Dorto höört Helium, Neon, Argon, Krypton, Xenon un Radon. De sünd all gasförmig, reekt nich, smeckt nich un een Klöör hebbt se ok nich.

In de annern Gruppen ünnerscheed sik de Elementen en beten mehr. Dat künnt Nichtmetallen wesen ober ok Metallen oder Halfmetallen.

De glieken oder ähnlichen Egenschoppen hingt mit den Opbau von de Atomen tohopen. Eddelgasen hebbt all een vulle butenste Elektronenschaal (warrt ok Valenzschaal nöömt). As dat an stabilsten is, reageert de ok so slecht. Un all de annern Elementen ut de Hööftgruppen versökt in cheemsch Verbinnen dor ok hintokommen: Entweder füllt se de Valenzschaal op, oder gevt de Elektronen dorbinnen af – wat jüst liechter is. Un as de Tall von de butensten Elektronen bi de Elementen in een Grupp jümmers de sülve is, hebbt se ok ungefäähr de glieken Egenschoppen.