From Wikipedia, the free encyclopedia
Guinea (franzöösch: La Guinée [IPA|giˈne]) is en Land in Afrika. Dat westafrikaansch Land hett Togang to’n Atlantik, de Hööftstadt is Conakry. Guinea grenzt an Guinea-Bissau, Senegal, Mali, de Elfenbeenküst, Liberia un Sierra Leone. Fröher weer Guinea en franzöösche Kolonie, man an’n 2. Oktober 1958 is dat Land unafhangig worrn. De Amtsspraak is aver ok vundaag noch Franzöösch.
| |||||
| Wahlspröök: Travail, Justice, Solidarité (frz., „Arbeit, Gerechtigkeit, Solidarität“) | |||||
| Natschonalhymne: Liberté | |||||
 | |||||
| Hööftstadt | Conakry 9° 31′ N, 13° 43′ W | ||||
| Gröttste Stadt | Conakry | ||||
| Amtsspraak | Franzöös'sche Sprake | ||||
| Regeren Präsident vun den Natschonalraat Ministerpräsident |
Militärdiktatur Mamady Doumbouya Bah Oury | ||||
| Sülvstännigkeit |
2. Oktober 1958 vun Frankriek | ||||
| Grött • Allens • Water (%) |
245.857 km² ? % | ||||
| Inwahnertall • 2023 afschätzt • Inwahnerdicht |
19.649.198 (Born: CIA 2023) 89/km² | ||||
| Geldsoort | Guinea-Franc ([[ISO 4217|]]) | ||||
| BBP | 4.714 Mio. US$ (136.) $ (2007) 473 US$ (157.) $ je Kopp | ||||
| Tietzoon | UTC (UTC) | ||||
| Internet-TLD | .gn | ||||
| ISO 3166 | GN | ||||
| Vörwahl | ++224 | ||||
 | |||||
Dat Land hett 9.690.222 Inwahners, de up en Flach vun 245.857 km² leevt. Ofschoonst in den Grund vun Guinea sunnerlich veel Rohstoffen liggen doot, is dat Land utpovert un de meisten Inwahners sund arm. Dat is nich beter wurrn, as versöcht wurrn is, in Guinea den Sozialismus intorichten, un ok nich unner de Diktatuur vun Sékou Touré.
Guinea liggt in Westafrika twuschen 7° un 12° Noord un 8° bit 15° West. Dat gifft allerhand Bargland dor, to'n deel höört de to den Böverguineasüll. In de westliche Midden vun dat Land höört to düsse Süll ok dat Bargland vun Futa Djalon. Dat is bit to 1.537 m hooch. In den butersten Süüdosten vun Guinea an de Grenz na de Elfenbeenküst hen liggt de Mont Nimba mit siene 1.752 m. Dat is de hööchste Barg in beide Länner. Siet 1982 höört dat Natuurschuulrebeet dor umto to dat Weltkultur- un Naturarv vun de UNESCO.
In Guinea liggt de Borns vun grote afrikaansche Strööm: Gambia, Bafing, Niger un verscheden annere Strööm gaht dor los. En groten Deel vun Westafrika warrt vun düsse Strööm ut mit Water versorgt.
In dat Johr 2006 leven in Guinea bi 9,7 Mio. Inwahners. 2/3 sünd up'n Lanne tohuse, 1/3 wahnt in de Städer.
Dat Öller vun de Inwahners:
De Hälft vun de Inwahners vun Guinea is unner 17 Johre oold. In'n Dörsnitt weert de Lüde in Guinea bi 42 Johre oold. Jedet Johr weert dat 2,37% mehr Lüde, de in Guinea leven doot.
Dat gifft um un bi 20 Völker in Guinea. De dree gröttsten Gruppen sünd de Fulbe (Felatta) 40 %, Malinke 30 %, un Susu 20 %. Se bekennt sik to'n groten Deel to'n Islam. De lüttjern Völker sünd woll de Resten vun de eersten Inwahners vun dat Land. Dor hannelt sik dat üm de Kpèlè, Kissi, Toma un Baga bi. Se maakt alltohopen bi 10 % vun de Inwahners ut un hoolt sik tomeist an de olen Naturreligionen.
Sunnerlich in de Städer gifft dat ok Inwannerers ut den Libanon. De eersten vun jem sünd al vör mehr as 100 Johren in dat Land kamen. Se hefft en groten Deel vun den Hannel un vun de Hotels in ehre Hannen.
Tomeist glöövt de Guineers an den sunnitischen Islam. Bi 90% vun de Inwahners sünd Muslimen, bi 5% hoolt sik an de Naturreligionen un ok bi 5% sünd Christenlüde. Mank de christliche Minnerheit in Conakry un in Wooldguines hett de Röömsch-kathoolsche Kark de meisten Anhängers:
1726 is in Fouta Djallon, in dat hüdige Middelguinea, de Theokratie vun de Fulbe upkamen. Se is eerst 1905 toenne gahn, as de leste König vun Labé, Alpha Yaya, nah Dahomey versleppt wurrn is.
Vun 1850 af an is Frankriek dor gründlich bigahn un hett versöcht, en Kolonie ut dat Land to maken. Sunnerlich in Böverguinea hett dat dor duchtigen Wedderstand gegen geven unner den Anföhrer Samory Touré. Man 1892/1893 is dat hüdige Guinea denn doch Deel wurrn vun Franzöösch-Westafrika.
An'n 2. Oktober 1958 hett Guinea as eenzige Kolonie vun Frankriek in Afrika afstimmt, dat Land scholl nu heel un deel unafhängig weern. De eerste Republik unner Sékou Touré is utropen wurrn un mit Frankriek is dat Land in'n Striet ut'neen gahn.
Ägypten | Algerien | Angola | Äquatoriaal-Guinea | Äthiopien | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Dschibuti | Elfenbeenküst | Eritrea | Gabun | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Kamerun | Kap Verde | Kenia | Komoren | Kongo (Dem. Rep.) | Kongo (Rep.) | Lesotho | Liberia | Libyen | Madagaskar | Malawi | Mali | Mauretanien | Mauritius | Marokko | Mosambik | Namibia | Niger | Nigeria | Ruanda | Sambia | São Tomé un Príncipe | Senegal | Seychellen | Sierra Leone | Simbabwe | Somalia | Sudan | Süüdafrika | Süüdsudan | Swasiland | Tansania | Togo | Tschad | Tunesien | Uganda | Zentraalafrikaansche Republiek
Afhängige Rebeden: Kanarische Inseln | Mayotte | Réunion | St. Helena, Ascension un Tristan da Cunha | Westsahara
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
