From Wikipedia, the free encyclopedia
De Komoren (komor.: قمر Komori, frz.: Comores [kɔˈmɔːʀ]) sünd een Inselstaat in den indischen Ozean un liggt vör de Waterkant vun Afrika, um un bi up'n halven Weg twuschen de Küst vun Oostafrika un de Noordspitz vun Madagaskar. De Komoren umfaat de dree groten Inseln Grande Comore (Ngazidja), Mohéli (Mwali) un Anjouan (Ndzwani) un dorto noch enkelte annere heel lüttje Eilannen. Dat sünd dree vun de veer Hööfteilannen vun den Komorenarchipel, de an dat nöördliche Enn vun de Straat vun Mosambik liggen deit. De veerte Komoreninsel ganz in'n Süüdoosten vun dat Archipel heet Mayotte un höört to de franzöös'schen Gemarken in Översee. De Komoren meent avers, düt Eiland möss to ehrn Staat mit tohöörn. De Naam Komoren kummt ut dat arabische Dschuzur al-Qamar (جزر القمر), wat sovööl as Maand-Eilannen heeten deiht. De Hööftstadt is Moroni.
| |||||
| Wahlspröök: Unité - Justice - Progrès (Franzöös'sch) „Eenigkeit, Gerechtigkeit, Vörankamen“ | |||||
| Natschonalhymne: Udzima wa ya Masiwa | |||||
.svg) | |||||
| Hööftstadt | Moroni 11° 42′ S, 43° 15′ O | ||||
| Gröttste Stadt | Moroni | ||||
| Amtsspraak | Komoorsch, Franzöös'sch | ||||
| Regeren Präsident |
Präsidiaalrepublik Ahmed Abdallah Mohamed Sambi | ||||
| Sülvstännigkeit vun Frankriek | |||||
| Grött • Allens • Water (%) |
1.862 km² ? % | ||||
| Inwahnertall • 2006 afschätzt • Inwahnerdicht |
614.000 (2006) 316/km² | ||||
| Geldsoort | Komoren-Franc ([[ISO 4217|]]) | ||||
| BBP | 442 Mio. US$ (174.) $ (2007) 691 US$ (147.) $ je Kopp | ||||
| Tietzoon | UTC+3 (UTC+3) | ||||
| Internet-TLD | .km | ||||
| ISO 3166 | KM | ||||
| Vörwahl | ++269 | ||||
 | |||||
De Inselgrupp vun de Komoren steiht so to seggen up Bargen unner de See. All Inseln sünd vun Vulkanen herkamen un seht as Bargen ut. De Landschop besteiht ut Vulkanbargen mit deepe Afgrünnen un Sluchten, ut Plateaus, Keden mit Anbargen un Hövels un bloß smalle Striepen vun'e Küst. De Küsten sünd tomeist ut Felsen. Umgeven sünd se vun Korallenriffs. De Hööftinsel is Grande Comore. In ehre Midden liggt de Vulkan Karthala, de 2.461 m hooch is un jummers noch aktiv. He hett den gröttsten Krater vun all Vulkanen up de Welt. To'n lesten Mol is he 1977 böös utbraken. Dormols is de Lava över en Dorp henrullt un hett allens in Dutt maakt. Anfang 2005 is he noch mol en lütt beten utbraken, man dor hett dat keen Exploschoon geven un ok keen Lava. Bloß Asch hett up en groten Deel vun de Vulkan legen. An't Enne vun'n Mai 2006 hett de Vulkan de Hööftstadt Moroni in en Wulk vun Stoff un Rook unnergahn laten. To'n Deel sünd de Inwahners dor wegbröcht wurrn.
Up de Komoren regeert en tropisch Seeklima. Över dat Johr hen ännert sik de Temperaturen nich veel. An'n küllsten is dat in'n Juli un August, wenn dat in'n Dörsnitt bi 22 ° C warm is. An'n warmsten is dat in'n Februar un März. Denn warrt dat bit 27 ° C warm. Twuschen Mai un Oktober weiht de dröge Süüdoostpassat, vun November bit April weiht vun Noordwest de Monsum, de Regen bringt. An'n nattsten is dat in'n Januar. Dat kümmt dor up an, man je na de Hööchd vun dat Land gifft dat in't Johr twuschen 1.000 un 4.000 mm Nedderslag in't Johr. In de heete Tied vun't Johr treckt fökener tropische Küselstörme över de Eilannen hen.
97 % vun de Inwahners up de Komoren sünd Komorers. Se sünd tohopenmischt ut Arabers, Madegassen, Bantu (Nakamen vun afrikaansche Slaven), Inders un Melanesiers. Denn leevt ok noch en paar Hunnert Europäers up de Inseln. Vunwegen dat jummers mehr Inwahners nakaamt un ok vunwegen de hoge Arbeitslosigkeit wannert veel Komorers ut, sunnerlich na Madagaskar. An'n dichtsten besiedelt is de Insel Anjouan. In dat Johr 2004 hefft 64 % vun de Inwahners up'n Lanne leevt. In'n Dörsnitt sünd se dormols bi 63 Johre oold wurrn. Bi 42 % vun de Inwahners sünd jünger as 15 Johre. Twuschen 1994 un 2004 is de Masse vun de Inwahners jedet Johr um 2,8 % wussen.
Amtsspraken sünd Franzöösch un Komoorsch (verwandt mit Swahili). Man ok Araabsch warrt up de Eilannen snackt.
Bi 99 % vun de Inwahners sünd Muslimen un höört to den Glovenstwieg vun de Sunniten. Dor höört se wedder to de School vun de Schafiiten to.[1] Man dat gifft ok en lüttje Minnerheit vun Ismailiten, de ut Indien afstammt un ene lüttje christliche Gemeen.
De Komoren höört to de ärmsten Länner up de Eer. Wat dat Gesundheitswesen un de Sozialförsorg angeiht, gifft dat dor noch bannig veel to doon. En grote Masse mank de Bostkinner starvt jedet Johr (2004: 5,2 %), meist vunwegen dat se nich noog to eten kriegt. Malaria gifft dat allerwegens. Bi 50 % vun de Inwahners könnt nich lesen un nich schrieven. Man 1975 hett dat en Bildungsreform geven. Vun dor af an mütt de Kinner acht Johre na School gahn. In düsse acht Johren sünd twee Johre Koranschool mit bi.
De gröttsten Städer sünd (Stand: 1. Januar 2005):
Vun um un bi 800 af an hefft Arabers up de Inseln dat Seggen harrt. Dor is hüdigendags de Islam noch de gröttste Religion üm. 1843 hett Frankriek de Insel Mayotte an sik reten. 1886 sünd denn ok de annern Inseln en franzöösch Protektorat wurrn. 1912 sünd se umwannelt wurrn in en franzöösche Kolonie. De is toeerst vun Madagaskar ut regeert wurrn. 1975 is de Unafhängigkeit up de Komoren utropen wurrn, man al in dat neegste Johr hefft de Inwahners vun Mayotte mit grote Mehrheit bestimmt, se wullen bi Frankriek blieven. Vun den Dag vun de Unafhängigkeit af an hett dat up de Komoren veel Unruh geven. Alleen 22 Mol is en Greep na den Staat versöcht wurrn, man dor is nix vun wurrn. 1978 un 1990 hett Frankriek ingrepen un Militär henstüürt. 2001 is en ne'et Grundgesett in Kraft treden. Dor hett dat Land nu en mehr föderalen Slag bi kregen. 2008 is de upsternaatsche Regeern vun Mohamed Bacar up dat Eiland Anjouan dör en militäärsche Invasion up de Insel ümsmeten wurrn.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
