Ungku Abdul Aziz

Jangan dikelirukan dengan Ungku Abdul Aziz Ungku Abdul Majid.

Abdul Aziz bin Abdul Hamid (28 Januari 1922 – 15 Disember 2020) merupakan seorang ahli ekonomi dan pensyarah Malaysia.

Ungku Aziz
Ungku Aziz pada 6 Ogos 2008
Naib Canselor ke-3 Universiti Malaya
Dalam jawatan 1968–1988
Didahului oleh	J. H. E. Griffiths
Digantikan oleh	Syed Hussein Alatas
Dalam jawatan 1956–1957
Didahului oleh	Jawatan diwujudkan
Digantikan oleh	Syed Nasir Syed Ismail
Maklumat peribadi
Lahir	Ungku Abdul Aziz bin Abdul Hamid bin Abdul Majid b Tun Ibrahim I (1922-01-28)28 Januari 1922 London, United Kingdom
Mati	15 Disember 2020(2020-12-15) (umur 98) Hospital Prince Court, Kuala Lumpur, Malaysia
Cause of death	Sakit Tua
Tempat semadi	Tanah Perkuburan Islam Bukit Kiara, Kuala Lumpur
Kewarganegaraan	British, Malaysia
Pasangan	Sharifah Azah Mohammad Alsagoff (k. 1946; m. 2012) Rahaiah Baheran (sehingga kematiannya)
Anak	Zeti Akhtar Aziz
Pendidikan	Maktab Sultan Abu Bakar
Tempat belajar	Universiti Malaya Universiti Waseda
Pekerjaan	Ahli ekonomi, pensyarah
Dikenali dengan	Satu-satunya pemegang gelaran Profesor Diraja di Malaysia

Beliau merupakan seorang tokoh yang paling disegani terutamanya dalam bidang pendidikan dan ekonomi di Malaysia. Beliau mendapat gelaran Profesor Diraja (Royal Professor) dan satu-satunya pemegang gelaran tersebut di Malaysia. Beliau pernah memenangi Hadiah Budaya Asia Fukuoka IV pada tahun 1993.^[1]

Kehidupan awal dan keluarga

Beliau merupakan keturunan diraja Johor. Bapanya, Ungku Abdul Hamid Ungku Abdul Majid merupakan seorang Leftenan dalam pasukan tentera Timbalan Setia Negeri Johor (JMF). Ibunya bernama Hamidah binti Abdullah, seorang wanita Inggeris.^[2] Pada 1924, ibunya meninggal dunia ketika Ungku Aziz berusia dua tahun. Setelah dilahirkan di London, beliau dibawa pulang ke Batu Pahat, Johor. Datuknya, Ungku Abdul Majid membawanya menjelajah ke serata Eropah.^[3]

Ayahnya seorang yang pintar dan pernah belajar di Universiti Cambridge dan boleh menguasai bahasa Parsi, Arab dan Sanskrit.

Beliau telah berkahwin dengan Sharifah Azah Aziz dan telah dikurniakan seorang anak perempuan iaitu Y.M. Tan Sri Dato' Sri Dr. Zeti Akhtar Aziz, bekas Gabenor Bank Negara Malaysia. Beliau juga merupakan sepupu kepada intelektual Muslim tersohor, Y.M. Tan Sri Prof. Dr. Syed Muhammad Naquib al-Attas.^[4][5]

Setelah isteri pertamanya meninggal dunia, beliau telah berkahwin dengan bekas Naib Yang Dipertua Angkatan Koperasi Kebangsaan Malaysia Berhad, Rohayah Ahmad Bahiran @ Rahaiah Baheran.^[6]

Pendidikan

Beliau mendapat pendidikan awal di Sekolah Rendah Ngee Heng, Johor Bahru, kemudian di Sekolah Bukit Zahrah dan seterusnya di English College, Johor Bahru, Sekolah Melayu Batu Pahat, kemudian menyambung pengajiannya di Raffles College, Singapura (kini Universiti Malaya) untuk mendapatkan Diploma Seni dan di Universiti Malaya, Singapore (kini Universiti Malaya di Kuala Lumpur) pada tahun 1951 untuk mendapatkan Ijazah Sarjana Muda Sastera (Ekonomi). Pada tahun 1964, beliau mendapat Ijazah Doktor Falsafah dalam bidang ekonomi di Universiti Waseda, Tokyo.^[7]

Kerjaya

Beliau menyertai Perkhidmatan Awam Johor (JCS) pada 1951, kemudian sebagai Pensyarah Ekonomi di Universiti Malaya Singapura (1952-1961). Pada tahun 1961-1965, beliau telah dilantik sebagai Profesor dan Dekan di Fakulti Ekonomi, Universiti Malaya, Kuala Lumpur.

Kemudian dilantik sebagai Naib Canselor Universiti Malaya dari 1968 hingga 1988. Beliau merupakan rakyat Malaysia pertama yang memegang jawatan tersebut dan Naib Canselor yang paling lama berkhidmat dengan universiti tersebut kira-kira 20 tahun.

Atas inisiatifnya, di Universiti tercipta Taman Botani, Muzium Seni Asia, dan sebuah kedai buku koperasi. Waktu beliau memimpin UM, pertukaran mahasiswa mula dilaksanakan antara Universiti Malaya dan Institut Bahasa-Bahasa Timur (kemudian Institut Negara-negara Asia dan Afrika) di Universiti Negara Moscow (sejak tahun 1970).^[8].

Anugerah

Beliau yang dianugerahkan gelaran "Profesor Diraja Ekonomi" (Pembangunan Luar Bandar) oleh DYMM Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong pada 17 Jun 1978.

Ungku Aziz juga merupakan pengasas ANGKASA dan Yang di-Pertua ANGKASA sejak ditubuhkan pada 1971. Pada 21 Julai 2002 beliau telah dianugerahkan Tokoh Koperasi Negara sempena Hari Koperasi Negara.

Beliau pernah memenangi Hadiah International Academic Prize of The 4th Fukuoka Asian Cultural Prizes 1993 by the City of Fukuoka.

Pada 1997, beliau telah dianugerahkan Tokoh Maal Hijrah oleh DYMM Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong.

Beliau juga menempa sejarah negara apabila menjadi penerima pertama ‘Anugerah Melayu Terbilang’ sempena sambutan ulang tahun Ke-59 UMNO di Pusat Dagangan Dunia Putra (PWTC) 11 Mei 2005. Anugerah disampaikan oleh Presiden UMNO, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi.

Pada 25 Jun 2005, beliau telah dianugerahkan 'Tokoh Ekonomi Melayu' oleh Dewan Perniagaan Melayu Malaysia (DPMM). Pada 2006, beliau menerima 'Anugerah Akademik Negara' sempena Majlis Pengisytiharan Universiti Penyelidikan.

Sumbangan dan jawatan

Antara sumbangan, peranan utama dan jawatan yang dipegang Ungku Aziz kepada negara ialah:-

1. Pencetus idea penubuhan, dan Yang Dipertua, Angkatan Koperasi Kebangsaan Malaysia Berhad (ANGKASA) (Mac 1971-)
2. Ahli Lembaga Pengarah, Koperasi Kedai Buku Universiti Malaya Berhad (KKUM) (1968-).
3. Fellow Kehormat, Institut Sosial Malaysia, Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat (1.10.2005 - 30.9.2008).
4. Ahli Majlis Tadbir Urus, Pusat Pengajian Kewangan Islam Antarabangsa, Bank Negara Malaysia (INCEIF Governing Council) (2006-2009).
5. Pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) bagi membantu bumiputera menikmati agihan kekayaan negara serta Majlis Perundingan Ekonomi Negara (Mapen) II.
6. Pencetus idea penubuhan Lembaga Urusan dan Tabung Haji (LTH).
7. Pencetus idea penubuhan dan Ketua Pengarah Pertama Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).
8. Mengasaskan Institut Bahasa Teikyo.
9. Mengasaskan Universiti Malaya.
10. Mencetuskan idea Akademi Islam.
11. Mencetuskan idea Pusat Asasi Sains.
12. Pengerusi Cosmopoint Sdn Bhd (25.9.1995 - 15.12.2020).
13. Pengarah PLUS Expressways Berhad (11.3.2002 - 15.12.2020).
14. Pengarah PLUS Berhad (9.9.1988 - 15.12.2020).

Kematian

Pada hari Selasa 15 Disember 2020, beliau meninggal dunia di Hospital Prince Court, Kuala Lumpur pada pukul 4:30 akibat sakit tua. Jenazah beliau dimandikan di hospital tersebut sebelum dibawa ke Masjid At-Taqwa, Taman Tun Doktor Ismail lalu tiba pada pukul 8:50 malam.^[9][10] Jenazah disembahyangkan selepas solat Isyak pada pukul 8:55 malam sebelum diibawa ke Tanah Perkuburan Islam Bukit Kiara lalu tiba pada pukul 9:15 malam.^[10][11] Jenazah beliau selesai dikebumikan pada sekitar pukul 9:50 malam.^[11]

Rujukan

1. "YM. Professor Diraja Tun Dr. Ungku Abdul Aziz". Diarkibkan daripada yang asal pada 29 Julai 2012. Dicapai pada 15 Jun 2012.
2. Mohamed Abid. (2003). Reflections of pre-independence Malaya (dalam bahasa Inggeris). Onn Jaafar, Dato', 1895-1962. Subang Jaya, Selangor, Malaysia: Pelanduk Publications. m/s. 66. ISBN 967-978-865-2. OCLC 53896919.
3. Malaysian's Renaissance Man Turns 90 Today. - "New Straits Times", 22.01.2012
4. Syed Muhammad Naquib al-Attas Diarkibkan 14 Januari 2011 di Wayback Machine, MSA Library Online
5. Taking root, branching out, DZIREENA MAHADZIR, 1 April 2007, The Star (Malaysia)
6. Jenazah Ungku Aziz selamat dikebumikan
7. Abid, Jaafar, pp66
8. Victor A. Pogadaev. I remember meeting Ungku Aziz //New Straits Times, 15.12.2020
9. "Prof Diraja Ungku Abdul Aziz meninggal dunia". Astro Awani. 15 Disember 2020. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-12-15. Dicapai pada 16 Disember 2020.
10. Ekhwan Haque Fazlul Haque (15 Disember 2020). "Jenazah Allahyarham Prof Ungku Aziz selamat dikebumikan". myMetro. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-12-15. Dicapai pada 16 Disember 2020.
11. "Jenazah Prof Diraja Ungku Aziz selamat dikebumikan". Bernama. 16 Disember 2020. Diarkibkan daripada yang asal pada 2020-12-15. Dicapai pada 16 Disember 2020.

Bibliografi

• Abu Bakar A. Hamid, K. T. Joseph. The University at Pantai Valley: Glimpses of the past. Kuala Lumpur: UM Press, 2009 ISBN 9831004744

Pautan luar

• List of former Vice Chancellors of University of Malaya Diarkibkan 2016-03-03 di Wayback Machine