baka anjing dari England From Wikipedia, the free encyclopedia
Terier Yorkshire,[lower-alpha 1] juga dikenali sebagai yorkie, ialah satu baka anjing mainan British daripada jenis terier. Ia merupakan antara terier terkecil dan sememangnya antara semua baka anjing dengan berat yang tidak lebih daripada 3.2 kg (7 lb).[1] Ia berasal dari abad kesembilan belas di kaunti Yorkshire di England yang sempenanya ia dinamai.[2] Lapis bulunya sawo matang di kepala dan kelabu keluli gelap pada tubuh; tiada warna lain yang diterima sama ada oleh The Kennel Club atau Persekutuan Kinologi Antarabangsa.[1][3]
_Grupp_3,_YORKSHIRETERRIER,_NO_UCH_SE_UCH_Oxzar_Amazing_Bel’s_Toffy_(24310212305).jpg) | |||||||||
| Negara asal | England | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| |||||||||
| Anjing (Canis lupus familiaris) | |||||||||
Ia merupakan anjing suka bermain dan bertenaga yang biasanya dibela sebagai anjing teman. Ia telah menyumbang kepada perkembangan baka lain seperti terier sutera, dan juga kepada baka silang seperti yorkipoo.
Terier Yorkshire berasal dari Yorkshire. Pada pertengahan abad kesembilan belas, buruh dari Scotland datang ke Yorkshire untuk mencari kerja dan membawa bersama dengan mereka beberapa keragaman anjing terier. Pembiakbakaan terier Yorkshire "terutamanya dicapai oleh orang ramai – kebanyakannya pekerja di kilang kapas dan wul – di kaunti Yorkshire dan di kaunti Lancashire."[4] Pada tahun 1800-an, para pelombong ingin mengembangkan terier pemburu tikus, maka membiakbakakan terier hitam dan sawo matang dengan terier Paisley dan terier Clydesdale.[5]
Butiran adalah jarang. Pn. A. Foster dipetik berkata pada tahun 1886,[6][7]
Jika kita menganggap bahawa pekerja kilang yang mewujudkan baka ini hampir kesemuanya merupakan lelaki jahil, yang tidak terbiasa menyampaikan maklumat untuk kegunaan awam, kita mungkin melihat sesetengah sebab fakta yang boleh dipercayai tidak mudah dicapai.
Baka ini berasal daripada dua ekor anjing berlainan, seekor jantan bernama Old Crab, seekor betina bernama Kitty, dan seekor lagi betina yang namanya tidak diketahui.[8][9] Terier Paisley, iaitu versi lebih kecil bagi terier Skye yang dibiakbakakan untuk lapis bulu sutera panjang cantik, juga terbentuk sebagai sebahagian anjing awal. Sesetengah pihak berkuasa percaya bahawa anjing Malta juga digunakan.[10] "Semuanya pada asalnya dibiakbakakan daripada terier Scotch (yang memaksudkan anjing dari Scotland, bukan baka terier Scotland kini) dan ditunjukkan oleh itu nama terier Yorkshire diberikan kepadanya kerana ia banyak diperelok di Yorkshire."[6]
Terier Yorkshire ditunjukkan dalam kategori pertunjukan anjing (kelas) yang pada masa itu dipanggil "Rough and Broken-coated, Broken-haired Scotch and Yorkshire Terriers" ("terier Scotch berbulu kasar dan putus-putus, berbulu putus-putus, dan Yorkshire"). Hugh Dalziel, yang menulis pada tahun 1878, mengatakan bahawa "pengelasan anjing-anjing ini dalam pertunjukan dan dalam Buku Pembaka The Kennel Club mengelirukan dan tidak masuk akal" dalam melonggokkan jenis berlainan ini.[11] Pada zaman awal baka ini, "hampir apa-apa dalam bentuk terier yang mempunyai lapis bulu panjang dengan biru pada tubuh dan kepala dan tungkai berwarna perang kekuning-kuningan dan perak, dengan ekor terpotong dan telinga terpotong juga, diterima dan dikagumi sebagai terier Yorkshire".[4] Walau bagaimanapun, pada lewat tahun 1860-an, terier Yorkshire jenis Paisley pertunjukan popular bernama Huddersfield Ben, yang dimiliki oleh seorang wanita yang tinggal di Yorkshire, Mary Ann Foster, terlihat dalam pertunjukan anjing di serata Great Britain dan menentukan jenis baka untuk terier Yorkshire.[12]
Huddersfield Ben ialah seekor terier Yorkshire yang potretnya dilukis oleh George Earl[13] dan pada tahun 1891 pihak berkuasa mengenai baka ini menulis, "Huddersfield Ben ialah anjing pembaka terbaik daripada bakanya semasa hayatnya dan salah seekor daripada anjing paling luar biasa antara mana-mana baka anjing peliharaan yang pernah hidup; dan kebanyakan spesimen pertunjukan pada masa kini mempunyai satu atau lebih silangan bagi darahnya dalam pedigrinya."[7] Sebagai pemenang pertunjukan, Huddersfield Ben, melalui anak-anaknya, membantu untuk mentakrifkan baka terier Yorkshire. Ia masih dirujuk sebagai "bapa baka".[12]
Terier Yorkshire diperkenalkan di Amerika Utara pada tahun 1872[14] dan terier Yorkshire pertama didaftarkan dengan American Kennel Club (AKC) pada tahun 1885.[2][15] Semasa era Victoria, terier Yorkshire ialah haiwan peliharaan dan anjing pertunjukan popular di England dan apabila orang Amerika menerima amalan era Victoria, begitu juga mereka menerima terier Yorkshire.[16] Kepopularan baka ini merosot pada tahun 1940-an, apabila peratusan anjing baka kecil yang didaftarkan jatuh ke paras terendah sepanjang masa iaitu 18% daripada jumlah pendaftaran.[17] Smoky, terier Yorkshire dan anjing perang masyhur dari Perang Dunia Kedua, dikreditkan dengan permulaan pembaharuan minat terhadap baka ini.[18] AKC menilai terier Yorkshire sebagai baka tulen ke-6 paling popular di Amerika Syarikat pada tahun 2012 dan tahun 2013.[2]
Untuk terier Yorkshire dewasa, American Kennel Club meletakkan kepentingan pada warna, kualiti, dan tekstur lapis bulu.[19] Menurut The Kennel Club (United Kingdom), bulu mesti licau, halus, lurus dan bak sutera. Secara tradisional, lapis bulunya tumbuh dengan sangat panjang dan terpisah di bahagian tengah belakang, tetapi "tidak boleh membatasi pergerakan".[20] Bulu terier Yorkshire dapat digunakan untuk menentukan kandungan logam pada organisma anjing.[21]
Dari belakang leher ke pangkal ekor, lapis bulu patut berwarna kelabu gelap hingga hitam,[19] dan bulu pada ekor patut berwarna hitam lebih gelap.[20] Pada kepala, dada tinggi, dan tungkai, bulu patut berwarna sawo matang pekat cerah yang lebih gelap pada akar berbanding dengan yang di tengah, yang berubah menjadi sawo matang lebih cerah di hujungnya, tetapi bukan untuk semua anjing. Juga, pada anjing dewasa, tidak patut ada bulu hitam yang bercampur dengan mana-mana bulu berwarna sawo matang.[19] Lapis bulu halus, lurus, bak suteranya dianggap hipoalergenik.
Terier Yorkshire dewasa yang warna lapis bulunya menyimpang daripada piawaian atau yang mempunyai lapis bulu wul atau terlebih halus, masih merupakan terier Yorkshire. Satu-satunya perbezaan ialah bahawa ada syor untuk tidak membiakbakakan terier Yorkshire tidak tipikal dengan sengaja.[22] Sebagai tambahan, penjagaan mungkin lebih sukar untuk lapis bulu bertekstur "wul" atau "kapas", atau lapis bulu yang terlalu halus.[19] Lapis bulu mungkin berbeza dari segi warna. Sebagai contoh, yorkie matang mungkin mempunyai warna biru perak dengan perang muda, manakala yorkie lain mungkin mempunyai warna hitam dan krim.
Lapis bulu panjang pada terier Yorkshire memerlukan pemberusan kerap.[2]
Lapis bulu halus, lurus, dan bak sutera tipikal terier Yorkshire juga telah disenaraikan oleh banyak tapak web maklumat anjing popular sebagai lapis bulu hipoalergenik. Berbanding dengan banyak baka lain, yorkie tidak bersalin bulu pada tahap sama, kerana kehilangan sejumlah kecil apabila dimandikan atau diberus.[23] Bulu mati dan air liur anjing biasanya mencetuskan tindak balas alahan.[24] Pakar alahan sedar bahawa, pada masa-masa tertentu, pesakit alahan akan dapat mentoleransi anjing tertentu, tetapi mereka bersetuju bahawa "nasib segelintir orang dengan haiwan peliharaan mereka tidak dapat diregangkan agar sesuai dengan semua orang alah dan keseluruhan baka anjing."[25] Lapis bulu terier Yorkshire dikatakan gugur hanya apabila diberus atau dipatahkan, atau hanya dikatakan tidak gugur.[26] Walaupun kedua-dua kenyataan tersebut tidak bersetuju dengan yang diketahui oleh ahli biologi, doktor haiwan, dan pakar alahan tentang bulu anjing, pakar alahan "berfikir bahawa benar-benar terdapat perbezaan pengeluaran protein antara anjing yang mungkin membantu seseorang pesakit dan bukan pesakit lain".[25]
Terier Yorkshire ialah anjing sawo matang dengan pelana biru. Anjing berwarna-warni wujud, tetapi tidak betul untuk piawaian baka. Lapis bulu berwarna-warni berwarna putih dengan biru hitam dan sawo matang. Warna putihnya disebabkan oleh gen piebald resesif. Pemerolehan anjing berwarna-warni adalah sangat jarang, dan jika terdapat pun, ia cenderung untuk menjadi sangat mahal.[27] Sesetengah terier Yorkshire berwarna keemasan padu, iaitu ia hanya menghasilkan feomelanin, yang lain berwarna hati atau coklat, iaitu warna perang; ia menghasilkan eumelanin perang dan bukan eumelanin hitam.[28][29] Piawaian sejelasnya menetapkan warna bulu tertakrif dan warna bukan piawai mungkin menunjukkan pembiakbakaan silang dengan baka lain atau dalam kes jarang malah masalah kesihatan.[22] Borang pendaftaran AKC untuk terier Yorkshire mengizinkan empat pilihan: biru dan sawo matang, biru dan emas, hitam dan sawo matang, hitam dan emas. Warna sahaja tidak menjejaskan sama ada anjing berkenaan ialah pendamping dan peliharaan baik atau bukan. Walaupun terier Yorkshire luar warna diiklankan pada harga premium, pemilikan warna luar biasa atau tidak tipikal tidak dinyatakan sebagai baharu, diingini, mahupun eksotik.[27]
Terier Yorkshire tidak sepadan tidak patut disilangkan dengan terier Biewer, iaitu baka baharu yang berasal dari Jerman.[30] Walaupun AKC tidak menafikan pendaftaran terier Yorkshire berdasarkan warna sahaja, yang bermaksud bahawa anjing berwarna-warni kini boleh didaftarkan dengan AKC, Yorkshire Terrier Club of America mempunyai arahan bahawa "sebarang warna padu atau gabungan warna selain hitam dan sawo matnag" untuk anjing dewasa ialah syarat penyingkiran dan "anjing dengan warna padu, gabungan warna luar biasa, dan warna-warni patut disingkirkan."[31]
Masa tiga tahun atau lebih mungkin diperlukan supaya lapis bulu mencapai warna akhir. Warna akhir biasanya warna hitam atau kekelabu-kelabuan.[31] P. H. Combs, yang menulis pada tahun 1891, mengadu tentang kemenangan pertunjukan yang dianugerahkan kepada anak anjing, iaitu apabila lapis bulu anjing ini tidak terbentuk sepenuhnya sehingga usia tiga atau empat tahun, "dan penghormatan kemenangan hadiah sedemikian (untuk anak anjing) oleh itu dapat mempunyai hanya sedikit manfaat praktikal kepada pemiliknya" kerana warna anjing dewasa tidak dapat setepatnya diramalkan.[32][33]
Pemilik boleh memangkasa bulu sehingga pendek untuk penjagaan lebih mudah. Untuk pertunjukan, lapis bulunya dibiarkan panjang dan boleh dipangkas mengikut panjang lantai untuk memudahkan pergerakan dan memberikan penampilan lebih kemas. Bulu pada kaki dan di hujung telinga juga boleh dipangkas.[19][20] Lapis bulu panjang tradisional memerlukan penyelenggaraan sangat tinggi. Lapis bulunya mungkin bersimpul jika tidak diberus setiap hari (berus kejur untuk lapis bulu pendek dan tercukur dan berus pin untuk lapis bulu panjang). Untuk mengelakkan kepecahan, lapis bulu boleh dibalut dengan kertas beras, kertas tisu, atau plastik, selepas penyapuan sedikit minyak lapis bulu. Minyak perlu dicuci supaya tanggal sebulan sekali dan pembalut mesti dibaiki secara berkala sepanjang minggu untuk mengelakkannya daripada tergelincir ke bawah dan memecahkan bulu. Penjagaan terperinci lapis bulu bermula dari hari-hari terawal baka ini. Pada tahun 1878, John Walsh memerihalkan persiapan serupa: lapis bulunya "dilumuri dengan baik" dengan minyak kelapa, anjing dimandikan setiap minggu, dan kaki anjing "disimpan dengan teliti di dalam stoking".[34]
Perwatakan atau "keperibadian" unggul terier Yorkshire telah diperihalkan oleh The Kennel Club sebagai perwatakan yang mempunyai "gaya angkat sangat tegak yang membawa angin penting".[20]
Terier Yorkshire ditempatkan di kedudukan ke-34 dalam The Intelligence of Dogs karya Stanley Coren.[35]
Isu kesihatan yang kerap terlihat pada terier Yorkshire termasuk bronkitis, limfangiektasia, pirau portosistemik, katarak, dan keratitis sika.[36] Selain itu, terier Yorkshire kerap mempunyai sistem pencernaan rapuh dengan muntah atau cirit-birit akibat pengambilan makanan di luar diet biasa.[37] Saiz agak kecil terier Yorkshire bermakna bahawa ia biasanya mempunyai toleransi lemah untuk anestesia. Selain itu, anjing mainan seperti terier Yorkshire lebih berkemungkinan untuk cedera akibat terjatuh, anjing lain, dan kecemerkapan pemilik.[37] Tindak balas suntikan (keradangan atau keguguran bulu di tapak suntikan) dapat berlaku. Selain itu, alahan dapat menyebabkan kulit menjadi kering, gatal, dan/atau merah.[38]
Terier Yorkshire mempunyai jangka hayat melebihi purata. Sebuah kajian tahun 2013 di United Kingdom mengenai rekod pesakit mendapati bahawa baka ini mempunyai jangka hayat selama 13 tahun yang lebih tinggi daripada purata.[37][39] Sebuah kajian serupa pada tahun 2022 di United Kingdom mendapati baka ini mempunyai jangka hayat sebanyak 12 tahun setengah.[40] Sebuah kajian United Kingdom tahun 2024 pula mendapati jangka hayat sebanyak 13.3 tahun untuk baka ini berbanding dengan purata 12.7 tahun untuk baka tulen dan 12 tahun untuk baka silang.[41] Sebuah kajian di Jepun yang berdasarkan data perkuburan haiwan peliharaan mendapati jangka hayat sebanyak 14.3 tahun yang melebihi purata jangka hayat.[42] Sebuah kajian Itali tahun 2024 pula mendapati jangka hayat sebanyak 13 tahun untuk baka ini berbanding dengan 10 tahun secara keseluruhan.[43]
Alopesia pencairan warna, iaitu suatu bentuk alopesia yang berkaitan dengan lapis bulu warna biru, adalah lazim pada terier Yorkshire.[44]
Keadaan kesihatan yang dapat ditemukan pada terier Yorkshire termasuk distikiasis, hidrosefalus, hypoplasia of dens, sindrom Legg–Calvé–Perthes, tempurung lutut terkehel, pirau portosistemik, displasia retina, dan batu pundi kencing.[45] Yang berikut merupakan keadaan kesihatan lain yang menjejaskan baka ini:
Sebuah kajian United Kingdom mendapati bahawa terier Yorkshire adalah 6.79 kali lebih berkemungkinan menghidap perfusi hati terganggu berbanding dengan anjing lain.[56]
Gula darah rendah pada anak anjing, atau hipoglisemia juvenil sementara, disebabkan oleh puasa (terlalu banyak masa antara waktu makan).[57] Dalam kes jarang, hipoglisemia mungkin terus menjadi masalah pada terier Yorkshire yang matang, biasanya sangat kecil. Ini kerap terlihat pada anak terier Yorkshire pada usia 5 hingga 16 minggu.[57] Anak terier Yorkshire sangat kenit terutamanya terdedah kepada hipoglisemia kerana kekurangan jisim otot menjadikannya sukar untuk menyimpan glukosa dan mengawal atur gula darah.[57] Faktor-faktor seperti stres, kelesuan, persekitaran sejuk, pemakanan buruk, dan perubahan diet atau jadual pemakanan mungkin membawa kepada hipoglisemia.[58] Gula darah rendah juga dapat disebabkan oleh jangkitan bakteria, parasit, atau pirau hati portosistemik.[59] Hipoglisemia menyebabkan anak anjing berkenaan menjadi mengantuk, lesu (bermata kaca), goyah, serangan uncpoglycaemic, anak anjing berkenaan biasanya mempunyai gusi sangat pucat atau kelabu.[60] Anak anjing itu juga mungkin tidak makan melainkan disuap secara paksa.[57] Hipoglisemia dan penyahhidratan kelihatannya hadir seiringan dan penyuapan paksa atau penyuntikan bendalir juga mungkin diperlukan. Selain itu, terier Yorkshir hipoglisemik mungkin mempunyai suhu badan lebih rendah daripada normal dan, dalam kes ekstrem, mungkin mengalami sawan atau koma.[61] Anjing yang menunjukkan gejala patut diberi gula dalam bentuk sirap jagung atau Nutri-Cal dan dirawat oleh doktor haiwan dengan segera, kerana serangan hipoglisemia berpanjangan atau berulang dapat merosakkan otak anjing berkenaan secara kekal.[61] Dalam kes parah, ini dapat membawa maut.[57]
Terier Yorkshire ialah salah satu baka yang lebih lazim terjejas akibat degenerasi rod-kon progresif. Suatu mutasi resesif autosom pada gen PRCD bertanggungjawab atas keadaan ini pada baka ini.[62]
Secara tradisional, ekor terier Yorkshire dipotong ke panjang sederhana.[3] Penentangan terhadap amalan ini bermula sangat awal dalam sejarah baka ini; Hugh Dalziel, yang menulis tentang terier Yorkshire pada tahun 1878, mengisytiharkan bahawa "Tiada sebab untuk mencacatkan anjing peliharaan dan telinga dan ekor sempurna patut dibiakbakakan, bukan dipotong menjadi bentuk dengan gunting."[11] AKC dan Canadian Kennel Club masih mensyaratkan agar ekor terier Yorkshire dipotong untuk bertanding dalam acara masing-masing.[19] Majoriti negara lain di dunia telah menerima pakai peraturan "dilarang memotong ekor/telinga".[perlu rujukan]
Baka terier Yorkshire diturunkan daripada baka Scotland yang lebih besar tetapi serupa, seperti terier Skye dan terier Paisley yang kini pupus. Pada gilirannya, baka lain telah dihasilkan daripada terier Yorkshire, seperti terier sutera. Permintaan untuk haiwan peliharaan luar biasa telah menghasilkan harga tinggi yang dibayar untuk terier Yorkshire yang disilangkan dengan pelbagai baka lain, yang diperihalkan dengan kata lakur yang terdiri daripada suku kata (atau bunyi) daripada terier Yorkshire dan nama baka bagi induk lagi satu. Sesetengah silangan bernama kata laur ini dapat ditemukan dalam senarai baka silang anjing.
Terier Biewer, yang dibiakbakakan daripada anak anjing biru, putih, dan emas bernama Schneeflocke dan Schneeflöckchen von Friedheck,[63][64][65] yang dimiliki oleh En. dan Pn. Biewer di Jerman,[66] pernah dianggap sebagai variasi terier Yorkshire tetapi sejak itu telah diiktiraf sebagai baka terpisah oleh banyak kelab kenel, termasuk AKC.[67]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
