kenaikan air yang menenggelami daratan From Wikipedia, the free encyclopedia
Banjir (Jawi: بنجير) atau bah (Jawi: به) ialah keadaan air yang menenggelami atau mengenangi sesuatu kawasan atau tempat luas[1] yang biasanya kering.[2] Arahan Banjir Kesatuan Eropah (EU) mentakrifkan banjir sebagai litupan air pada tanah yang biasanya tidak dilitupi oleh air.[3] Dalam erti kata "air mengalir", perkataan itu juga boleh digunakan untuk aliran air pasang.
Banjir boleh berlaku di kawasan rata atau rendah ketika kadar air dibekalkan oleh hujan atau salji lebih tinggi daripada kadar pengeringan. Lebihan air akan terkumpul di suatu tempat dan kadang-kadang boleh mencecah kedalaman berbahaya. Tanah permukaan boleh menjadi tepu dengan air yang menghentikan penyusupan air dengan berkesan. Penyusupan juga lambat di kawasan tanah beku, batu, konkrit, kawasan berturap atau berbumbung. Banjir kawasan bermula di kawasan rata seperti dataran banjir dan di kawasan depresi tempatan yang tidak tersambung ke saluran aliran kerana halaju aliran darat bergantung pada cerun permukaan. Lembangan endoreik mungkin mengalami banjir di kawasan ketika taburan air melebihi kadar penyejatan.[4]
Banjir mungkin berlaku akibat limpahan air dari takungan air, seperti sungai, tasik, atau lautan, di mana air melimpah atau memecahkan benteng, mengakibatkan sejumlah air tersebut melepasi dari sempadan biasa,[5] atau ia mungkin berlaku akibat pengumpulan air hujan di tanah tepu di kawasan banjir. Sungguhpun saiz tasik atau lain-lain jasad air berbeza-beza dengan perubahan musim turunnya hujan dan cairan salji, perubahan saiz ini tidak akan dianggap penting melainkan ia membanjiri harta atau menenggelamkan haiwan peliharaan.
Banjir juga boleh berlaku di sungai apabila kadar aliran melebihi keupayaan aliran sungai, terutamanya pada selekoh atau kawasan berliku di laluan air. Banjir sering menyebabkan kerosakan kepada rumah dan perniagaan jika ia berada di dataran banjir semula jadi sungai. Sungguhpun kerosakan banjir sungai dapat dielakkan dengan berpindah dari sungai dan jazad air yang lain, orang secara tradisinya hidup dan bekerja ditebing sungai kerana tanahnya kebiasannya rata dan subur dan kerana sungai menyediakan pergerakan mudah dan capaian bagi perdagangan dan industri.
Sesetengah banjir berkembang secara perlahan, sementara yang lain seperti banjir kilat, boleh berkembang dalam beberapa minit dan tanpa tanda-tanda hujan. Selain itu, banjir boleh menjadi setempat, memberi kesan terhadap kejiranan atau komuniti, atau sangat besar, yang menjejaskan seluruh lembangan sungai.
Kata bah bergalur daripada bahasa Austronesia Purba *baSaq.[6][7] Kata banjir bergalur daripada bahasa Jawa.[8]
Banjir daripada laut boleh menyebabkan limpahan kepada penebat banjir dan akan menyebabkan benteng semula jadi ini musnah. Kawasan disebalik pertahanan pesisir pantai ini mungkin terdedah kepada bahaya. Banjir daripada laut boleh disebabkan oleh ribut taufan, air pasang tinggi, tsunami, atau gabungan unsur-unsur berkenaan. Oleh kerana kebanyakan komuniti masyarakat terletak berdekatan dengan pesisir pantai, masalah ini menjadi ancaman utama di seluruh dunia.
Banjir berlaku apabila sesuatu kawasan, selalunya kawasan rendah, ditenggelami dengan air. Banjir yang buruk biasanya akan berlaku apabila air sungai melimpah tebing sungai berkenaan. Satu contoh kejadian ini ialah pada bulan Januari 1999 di Queensland. Banjir berlaku apabila tanah dan tumbuh-tumbuhan tidak dapat menyerap kesemua air. Air itu kemudian mengalir di atas tanah berkenaan. Air ini tidak dapat ditampung oleh aliran sungai atau kolam semulajadi atau disimpan dalam tempat takungan air buatan manusia.
Banjir adalah bencana alam yang kerap dialami di seluruh dunia. Oleh itu, ia adalah sukar atau mustahil untuk mendapatkan polisi insurans bagi melindungi barangan serta harta yang rosak akibat banjir.
Antara lain, banjir boleh berlaku disebabkan oleh beberapa faktor. Antara faktor-faktor berlaku banjir adalah:
Hujan yang berterusan tanpa berhenti-henti akan menyebabkan banjir berlaku. Di kawasan-kawasan rendah, air hujan akan dialirkan ke sungai. Sungai yang dipenuhi air akan melimpah keluar sehingga menyebabkan kawasan tanah rendah dipenuhi air.
Proses pembandaran menyebabkan banyak kawasan yang dipermodenkan. Kawasan-kawasan tanah rendah telah ditebus guna dengan mengambil tanah dari kawasan bukit. Ada juga anak-anak sungai yang ditimbus untuk dijadikan tapak bangunan.Aktiviti-aktiviti seperti ini merupakan faktor penyebab berlakunya banjir. Jika dahulu anak-anak sungai dan lembah dijadikan kawasan aliran air, kini kawasan tersebut telah ditimbus dengan tanah. Apabila hujan turun, air akan mengalir dari kawasan bukit ke kawasan yang rendah dan kemudian bertakung. Lama-kelamaan air akan bertambah dan banjir kilat akan berlaku.
Hakisan sungai yang kerap berlaku disebabkan oleh dua faktor iaitu hakisan berlaku secara semula jadi dan pembuangan sisa domestik manusia. Faktor semula jadi berlaku apabila hujan turun dengan lebat, air akan mengalir deras dan menghakis tebing-tebing sungai. Akhirnya tanah tebing akan runtuh dan membentuk satu mendapan di dasar sungai. Seterusnya sungai akan menjadi cetek. Begitu juga dengan aktiviti manusia yang suka membuang sisa-sisa domestik seperti sampah-sarap dan sisa-sisa industri ke dalam sungai boleh menyebabkan sungai menjadi cetek dan pengaliran air tersekat. Apabila hujan lebat turun, sungai yang telah menjadi cetek akibat hakisan semula jadi atau pencemaran tidak dapat menampung atau megalirkan air hujan yang banyak. Akhirnya air sungai akan melimpah ke tebing dan dengan ini banjir akan berlaku.
Hutan merupakan satu kawasan yang menempatkan pelbagai jenis tumbuhan dan haiwan. Selain itu hutan juga boleh dijadikan sebagai pengimbang ekosistem dunia dengan merendahkan kadar suhu. Hutan menyerap air hujan yang turun ke permukaan bumi dengan kadar antara dua peratus hingga 20%. Kemudian air yang diserap akan dialirkan ke anak-anak pokok melalui akar. Ada juga proses pemeluwapan dilakukan dengan membebaskan semula titisan-titisan air ke udara. Dengan ini berlaku kitaran air secara semula jadi.
Hujan yang turun dengan lebat menyebabkan air mengalir dengan banyak ke dalam sungai. Sungai tidak mendapat menampung air hujan dalam jumlah yang banyak. Pada masa ini limpahan air sungai akan berlaku mengakibatkan banjir.
Masalah banjir yang sering melanda bandar adalah disebabkan kekurangan sistem perparitan yang dibina serta ianya terlalu kecil dan cetek. Jumlah air yang banyak menyebabkan air melimpah keluar dari parit menyebabkan banjir kilat berlaku.
Kesan-kesan lazim banjir ialah struktur-struktur seperti bangunan rosak akibat air banjir, dan tanah runtuh juga mungkin berlaku. Pencemaran bekalan air juga akan berlaku membawa kepada kesukaran dalam pencarian air bersih. Kejadian banjir akan menyebabkan kekurangan bekalan makanan akibat kemusnahan tanaman yang dimusnahkan air banjir.[9]
Kesan utama banjir termasuk kehilangan nyawa, kerosakan bangunan dan struktur lain, termasuk jambatan, sistem pembetungan, jalan raya dan terusan.
Banjir juga sering merosakkan penyambungan eletrik dan kadang-kadang penjanaan kuasa, yang kemudiannya mempunyai kesan hiliran akibat kehilangan kuasa eletrik. Ini termasuk kehilangan rawatan air minum dan bekalan air, yang mungkin mengakibatkan ketiadaan air minuman atau pencemaran air yang teruk. Ia juga boleh menyebabkan ketiadaan kemudahan pelupusan kumbahan. Kekurangan air bersih digabungkan dengan kumbahan manusia di dalam air banjir menimbulkan risiko penyakit air yang boleh merangkumi demam kepialu, giardia, kriptosporidium, kolera dan banyak penyakit lain bergantung kepada lokasi banjir.
Kerosakan kepada jalan dan infrastruktur pengangkutan mungkin menysukarkan untuk menggerakkan bantuan kepada mereka yang terjejas atau penyediakan rawatan kecemasan.
Air banjir biasanya membanjiri tanah ladang, menjadikan tanah itu tidak boleh dikerjakan dan menghalang tanaman daripada ditanam atau dituai, yang boleh mengakibatkan kekurangan makanan baik untuk manusia dan haiwan ladang. Tanaman seluruh negara boleh hilang dalam keadaan banjir yang melampau. Sesetengah spesies pokok tidak boleh bertahan banjir berpanjangan pada sistem akar mereka.[10]
Kesukaran ekonomi akibat kemerosotan sementara pada pelancongan, kos membina semula, atau kekurangan makanan yang membawa kepada kenaikan harga merupakan kesan selepas berlakunya banjir yang teruk. Kesan kepada mereka yang terjejas boleh menyebabkan kerosakan psikologi kepada mereka yang terjejas, khususnya di mana berlaku kematian, kecederaan serius dan kehilangan harta benda.
Banjir di bandar boleh membawa kepada rumah-rumah basah kronik, yang dikaitkan dengan peningkatan pada masalah pernafasan dan penyakit lain.[11] Banjir di bandar juga mempunyai implikasi ekonomi yang ketara pada kejiranan yang terjejas. Di Amerika Syarikat, para ahli industri menganggarkan bahawa ruang bawah tanah yang basah dapat menurunkan nilai harta sebanyak 10-25 peratus dan dipetik di antara alasan utama untuk tidak membeli rumah tersebut.[12] Menurut Agensi Pengurusan Kecemasan Persekutuan Amerika Syarikat (FEMA), hampir 40 peratus perniagaan kecil tidak pernah membuka semula perniagaan mereka berikutan bencana banjir..[13] Di Amerika Syarikat, insurans boleh didapati bagi kerosakan banjir kepada kedua-dua rumah dan perniagaan.[14]
Banjir (terutamanya banjir yang lebih kerap atau lebih kecil) juga boleh membawa banyak faedah, seperti pengisian air tanah, menjadikan tanah lebih subur dan meningkatkan nutrien di sesetengah tanah. Air banjir menyediakan sumber air yang sangat diperlukan di kawasan - kawasan yang gersang dan separa gersang di mana hujan mingkit tersebar secara tidak rata sepanjang tahun dan membunuh perosak di tanah pertanian. Banjir air tawar terutamanya memainkan peranan penting dalam mengekalkan ekosistem di koridor sungai dan merupakan faktor utama dalam mengekalkan biodiversiti dataran banjir.[15] Banjir boleh menyebarkan nutrien ke tasik dan sungai, yang boleh membawa peningkatan biomas dan perikanan yang bertambah baik selama beberapa tahun.
Bagi sesetengah spesies ikan, sebuah dataran banjir yang dibanjiri boleh membentuk lokasi yang sangat sesuai untuk penghijrahan dengan kurang pemangsa dan tahap nutrien atau makanan yang meningkat..[16] Ikan boleh menggunakan banjir untuk sampai ke habitat baru. Populasi burung juga dapat meraih keuntungan dari peningkatan pengeluaran makanan yang disebabkan oleh banjir.[17]
Banjir berkala adalah penting untuk kesejahteraan masyarakat purba di sepanjang Sungai Tigris-Euphrates, Sungai Nil, Sungai Indus, Sungai Gangga, dan Sungai Kuning antara lain. Daya maju kuasa hidro, sumber tenaga boleh diperbaharui, juga lebih tinggi di kawasan rawan banjir.
Pada tahap yang paling asas, pertahanan terbaik terhadap banjir adalah untuk mencari tempat yang lebih tinggi untuk kegunaan nilai tinggi sambil mengimbangi risiko yang boleh dijangkakan dengan faedah sebelum menduduki zon bahaya banjir.[18]:22–23 Kemudahan keselamatan komuniti kritikal, seperti hospital, pusat operasi kecemasan, dan polis, kebakaran, dan perkhidmatan penyelamat, perlu dibina di kawasan paling kurang berisiko banjir. Struktur, seperti jambatan, yang tidak dapat dielakkan semasa bahaya banjir harus dirancang untuk mampu menahan banjir. Kawasan-kawasan yang paling berisiko untuk banjir boleh digunakan untuk kegunaan yang boleh ditinggalkan buat sementara ketika orang berundur ke kawasan lebih selamat apabila banjir akan berlaku.
Perancangan keselamatan banjir melibatkan banyak aspek analisis dan kejuruteraan, termasuk:
Setiap topik membentangkan soalan yang berbeza dan berkaitan dengan pelbagai skop dan skala dalam masa, ruang, dan orang yang terlibat. Percubaan untuk memahami dan mengurus mekanisme kerja di dataran banjir telah dilakukan untuk sekurang-kurangnya enam ribuan tahun.[19]
Di Amerika Syarikat, Persatuan Pengurus Banjir Negeri berfungsi untuk mempromosikan pendidikan, dasar, dan aktiviti yang dapat mengurangkan kerugian, kos, dan penderitaan semasa dan masa depan yang disebabkan oleh banjir dan untuk melindungi fungsi semula jadi dan bermanfaat di dataran banjir - tanpa menyebabkan kesan buruk. [20] Satu portfolio contoh amalan terbaik untuk penanggulangan bencana di Amerika Syarikat boleh didapati daripada Agensi Pengurusan Kecemasan Persekutuan.[21]
Di banyak negara di seluruh dunia, saluran air yang terdedah kepada banjir sering diuruskan dengan teliti. Pertahanan seperti lembangan banjir, levi,[22] ban banjir, takungan, dan jeram buatan digunakan untuk menghalang saluran air dari melempahi tebing mereka. Apabila pertahanan ini gagal, langkah kecemasan seperti beg pasir atau tiub tiup mudah alih sering digunakan untuk buba mengekang banjir. Banjir pantai telah ditangani di bahagian Eropah dan Amerika dengan pertahanan pantai, seperti tembok laut, tambak pantai, dan pulau-pulau sawar.
Di zon riparian berdekatan dengan sungai dan anak sungai, langkah-langkah kawalan hakisan boleh diambil untuk cuba melambatkan atau membalikkan kuasa-kuasa semulajadi yang menyebabkan banyak saluran air berliku-liku untuk masa yang lama. Kawalan banjir, seperti empangan, boleh dibina dan diselenggarakan dari masa ke masa untuk cuba mengurangkan kejadian dan keterukan banjir juga. Di Amerika Syarikat, Pasukan Tentera AS Jurutera mengekalkan rangkaian empangan banjir seperti itu.
Di kawasan-kawasan yang terdedah kepada banjir bandar, satu penyelesaian ialah pembaikan dan pengembangan sistem pembetung buatan manusia dan infrastruktur air ribut. Satu lagi strategi adalah untuk mengurangkan permukaan yang tidak telap di jalan-jalan, tempat letak kereta dan bangunan melalui saluran saliran semula jadi, turapan telap, dan tanah paya (secara kolektif dikenali sebagai infrastruktur hijau atau sistem perparitan bandar lestari (SUDS)). Kawasan yang dikenal pasti sebagai rawan banjir boleh ditukar menjadi taman dan taman permainan yang boleh bertahan dengan banjir sementara. Ordinan boleh diterima pakai untuk menghendaki pemaju untuk mengekalkan air ribut di tapak dan memerlukan bangunan ditinggikan, dilindungi oleh tembok banjir dan saliran, atau direka untuk menahan banjir sementara. Pemilik hartanah juga boleh melabur dalam penyelesaian sendiri, seperti pelandskapan semula harta mereka untuk mengedar aliran air menjauhi bangunan mereka dan memasang tong hujan, pam bah, dan injap sehala.
Satu siri kadar aliran maksimum tahunan dalam aliran sungai boleh dianalisis secara statistik untuk menganggarkan banjir 100 tahun dan banjir jangka masa berulang yang lain di situ. Anggaran yang sama dari banyak tapak dalam rantau hidrologi yang serupa boleh dikaitkan dengan ciri-ciri yang boleh diukur dari setiap lembangan saliran untuk membolehkan anggaran secara tidak langsung sela ulangan banjir bagi anak sungai dicapai tanpa data yang mencukupi untuk analisa langsung.
Model proses fizikal jangkauan saluran umumnya difahami dengan baik dan akan mengira kedalaman dan luas banjir untuk keadaan saluran tertentu dan kadar aliran tertentu, seperti untuk digunakan dalam pemetaan banjir dan insurans banjir. Sebaliknya, memandangkan kawasan banjir yang diperhatikan ketika banjir baru-baru ini dan keadaan saluran, model boleh mengira kadar aliran. Diterapkan kepada pelbagai konfigurasi saluran dan aliran saluran yang berpotensi, model jangkauan boleh menyumbang untuk memilih reka bentuk optimum untuk saluran yang diubah suai. Pelbagai model jangkauan boleh didapati pada tahun 2015, sama ada model 1D (paras banjir yang diukur dalam saluran) atau model 2D (kedalaman banjir yang berubah-ubah di seluruh pelantar banjir). HEC-RAS,[23] model Pusat Kejuruteraan Hidraulik, adalah antara perisian yang paling popular, disebabakan ia terdapat secara percuma. Model lain seperti TUFLOW[24] menggabungkan komponen 1D dan 2D untuk mendapatkan kedalaman banjir di kedua-dua saluran sungai dan keseluruhan banjir.
Model proses fizikal lembangan saliran yang lengkap adalah lebih rumit. Sungguhpun banyak proses difahami dengan baik pada satu titik atau kawasan kecil, yang lain tidak difahami dengan baik pada semua skala, dan proses interaksi di bawah keadaan cuaca yang normal atau ekstrim mungkin tidak diketahui. Model lumpur biasanya menggabungkan komponen proses permukaan tanah (untuk menganggarkan berapa banyak hujan atau salji cair sampai pada saluran) dengan satu siri model jangkauan. Sebagai contoh, model lembangan dapat mengira hidrograf aliran yang mungkin disebabkan oleh ribut 100 tahun, walaupun selang ulangan ribut jarang sama dengan banjir yang berkaitan. Model lumpur biasa digunakan dalam ramalan banjir dan amaran, serta dalam analisa kesan perubahan penggunaan tanah dan perubahan iklim.
Menjangkakan banjir sebelum ia berlaku membolehkan langkah berjaga-jaga diambil dan orang ramai diberi peringatan[25] supaya mereka dapat bersedia terlebih dahulu untuk keadaan banjir. Sebagai contoh, petani boleh mengeluarkan haiwan dari kawasan rendah dan perkhidmatan utiliti boleh meletakkan peruntukan kecemasan untuk perkhidmatan semula jika diperlukan. Perkhidmatan kecemasan juga boleh membuat peruntukan untuk mempunyai sumber yang cukup tersedia dari masa ke masa untuk bertindak balas terhadap kecemasan apabila berlaku. Orang ramai boleh mengosongkan kawasan untuk dibanjiri.
Untuk membuat ramalan banjir yang paling tepat untuk laluan air, yang terbaik adalah untuk mempunyai data sejarah siri masa panjang yang menghubungkan aliran sungai untuk mengukur peristiwa hujan yang lalu.[26] Menggabungkan maklumat sejarah ini dengan pengetahuan masa nyata mengenai kapasiti volumetrik bagi kawasan tadahan, seperti kapasiti lebihan bagi takungan, paras air tanah, dan tahap ketepuan kawasan akuifer juga diperlukan untuk menghasilkan ramalan banjir yang paling jitu.
Anggaran Radar bagi hujan dan teknik ramalan cuaca umum juga merupakan komponen ramalan banjir yang baik. Di kawasan yang mempunyai kualiti data yang baik, keamatan dan ketinggian banjir boleh diramalkan dengan ketepatan yang cukup baik dan masa yang mencukupi. Hasil ramalan banjir biasanya merupakan paras air yang dijangkakan maksimum dan kemungkinan masa ketibaannya di lokasi-lokasi utama di sepanjang laluan air,[27] dan ia juga boleh membenarkan pengiraan kemungkinan tempoh pengembalian statistik banjir. Di kebanyakan negara maju, kawasan bandar yang berisiko banjir dilindungi daripada banjir 100 tahun - iaitu banjir yang mempunyai kebarangkalian sekitar 63% berlaku dalam mana-mana tempoh 100 tahun.
Menurut Pusat Penemuan Ramalan Sungai Northeast (RFC) di Taunton, Massachusetts, Perkhidmatan Cuaca Cuaca Kebangsaan (NWS), satu peraturan untuk meramal banjir di kawasan bandar adalah yang memerlukan sekurang-kurangnya 1 inci (25 mm) hujan di sekitar tempoh masa sejam untuk memulakan air bertakung yang jelas di atas permukaan yang tidak dapat ditembusi. Banyak NWS RFC secara rutin mengeluarkan Panduan Banjir Kilat dan Panduan Kepala Air, yang menunjukkan jumlah hujan am yang perlu jatuh dalam masa yang singkat untuk menyebabkan banjir kilat atau banjir di lembangan air yang lebih besar.[28]
Di Amerika Syarikat, pendekatan bersepadu untuk pemodelan komputer hidrologi masa nyata menggunakan data yang diamati dari USGS,[29]pelbagai rangkaian pemantauan kerjasama,[30] pelbagai penderia cuaca automatik, NOAA Pusat Penderiaan Jauh Hidrologik Operasi Kebangsaan ("National Operational Hydrologic Remote Sensing Center" - NOHRSC),[31] pelbagai syarikat hidroelektrik, dan lain-lain gabungan dengan ramalan hujan kuantitatif (QPF) jangkaan hujan dan / atau salji cair untuk menjana ramalan hidrologi harian atau yang diperlukan.[27] NWS juga bekerjasama dengan Alam Sekitar Kanada mengenai ramalan hidrologi yang memberi kesan kepada Amerika Syarikat dan Kanada, seperti di kawasan Saint Lawrence Seaway.
Sistem Pemantauan Banjir Global, "GFMS," alat komputer yang memaparkan keadaan banjir di seluruh dunia, boleh didapati dalam talian. Pengguna mana-mana di dunia boleh menggunakan GFMS untuk menentukan bila banjir mungkin berlaku di kawasan mereka. GFMS menggunakan data presipitasi dari satelit mengamati bumi NASA dan satelit Pemangkasan Presipitasi Global, "GPM." Data hujan dari GPM digabungkan dengan model permukaan tanah yang menggabungkan penutup tumbuhan, jenis tanah, dan rupa bumi untuk menentukan berapa banyak air yang menyerap ke dalam tanah, dan berapa banyak air mengalir ke aliran sungai.
Pengguna boleh melihat statistik untuk hujan, aliran sungai, kedalaman air, dan banjir setiap 3 jam, pada setiap titik kilometer 12 kilometer pada peta global. Ramalan untuk parameter ini adalah 5 hari ke masa depan. Pengguna boleh zum masuk untuk melihat peta banjir (kawasan yang dianggarkan dilitupi oleh air) dalam resolusi 1 kilometer.[32][33]
 |
Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan: Banjir. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
