From Wikipedia, the free encyclopedia
२०१९ क्रिकेट विश्वचषक (अधिकृतपणे आय.सी.सी क्रिकेट विश्वचषक २०१९) ही जागतिक क्रिकेट स्पर्धा क्रिकेट विश्वचषकातील १२वी स्पर्धा इंग्लंड आणि वेल्समध्ये ३० मे ते १४ जुलै २०१९ दरम्यान खेळण्यात आली.[१][२] यात यजमान देश इंग्लंड विजेता झाला. या स्पर्धेचा पहिला सामना द ओव्हलवर तर अंतिम सामना ऐतिहासिक लॉर्ड्स क्रिकेट मैदानावर झाला. यात इंग्लंडने न्यू झीलंडशी समसमान धावा केल्याने अधिक चौकर मारल्याच्या जोरावर विजेतेपद मिळविले.
आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक, २०१९ | |||
---|---|---|---|
दिनांक | ३० मे – १५ जुलै | ||
व्यवस्थापक | आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट समिती | ||
क्रिकेट प्रकार | आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने | ||
स्पर्धा प्रकार | गट फेरी आणि बाद फेरी | ||
यजमान | वेल्स | ||
विजेते | इंग्लंड (1 वेळा) | ||
सहभाग | १० | ||
सामने | ४८ | ||
सर्वात जास्त धावा | रोहित शर्मा (६४८) | ||
सर्वात जास्त बळी | मिचेल स्टार्क (२७) | ||
|
याआधी इंग्लंड आणि वेल्सकडे १९७५, १९७९, १९८३ आणि १९९९ मध्ये या स्पर्धेचे यजमानपद होते. विश्वचषकाच्या तोपर्यंतच्या ३९ वर्षांच्या इतिहासात यजमान देश विजयी होण्याचा हा दुसराच प्रसंग आहे.
विश्वचषक स्पर्धेच्या या आवृत्तीमध्ये स्पर्धेच्या स्वरूपात बदल करण्यात आले. २०११ आणि २०१५ मधील विश्वचषक स्पर्धांमध्ये १४ संघ पात्र ठरले होते, ज्यांमध्ये घट होऊन २०१९ च्या विश्वचषक स्पर्धेमध्ये दहाच संघांना स्थान होते. यजमान, इंग्लंड आणि ३० सप्टेंबर २०१७ पर्यंत आयसीसी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय रॅंकिंगमधील अन्य पहिले सात संघ हे आपोआप पात्र ठरले, तर उर्वरित दोन स्थानांसाठी २०१८ क्रिकेट विश्वचषक पात्रता स्पर्धेतील दोन अव्वल संघ पात्र झाले. सर्व दहा संघ एकाच गटात असून प्रत्येक संघ दुसऱ्या संघाशी एक सामना खेळेल. गुणफलकातील अव्वल ४ संघ उपांत्य फेरीसाठी पात्र ठरतील. या स्वरूपाला व विशेषतः दहाच देशांचा विश्वचषकाला जगभरातून खासकरून असोसिएट देशांकडून विरोध झाला कारण असोसिएट सदस्य देश या मोठी संधी देण्याऱ्या स्पर्धेस मुकले. पात्रतेचे निकष घोषित करताना आयसीसी असोसिएट आणि संलग्न सदस्य, ज्यांना मागील दोन विश्वचषक स्पर्धांमध्ये चार स्थानांची हमी देण्यात आली होती, त्यापैकी जास्तीत जास्त दोन संघ जर त्यांच्यापेक्षा खालील क्रमांकांच्या संघांकडून पराभूत न झाल्यास पात्र होऊ शकतात. यानुसार कसोटी क्रिकेट खेळणाऱ्या १० देशांपैकी किमान दोन संघांना पात्रता स्पर्धेला तोंड द्यावे लागले, आणि विश्वचषक स्पर्धेला मुकावे लागण्याची शक्यता निर्माण झाली.
स्पर्धेच्या स्वरूपात बदल करण्यात आले. सर्व १० संघ एकाच गटात राहतील व प्रत्येक संघ दुसऱ्या संघाशी एक सामना खेळेल, गुणफलकातील अव्वल ४ संघ उपांत्य फेरीसाठी पात्र ठरतील. १० देशांचा विश्वचषकाला जगभरातून खासकरून असोसिएट देशांकडून विरोध झाला कारण असोसिएट सदस्य देश मोठ्या आणि संधी देण्याऱ्या स्पर्धेस मुकले. साल २०१७ मध्ये आय.सी.सी ने पूर्ण सदस्यांची संख्या आयर्लंड आणि अफगाणिस्तान यांना कसोटी देश घोषित करून १० वरून १२ केली, त्यामुळे सगळे पूर्ण सदस्य खेळत नसलेला हा पहिलाच विश्वचषक असणार आहे.[३] तर पात्रतेतून एकही असोसिएट देश पात्र न ठरल्याने एकही असोसिएट देश खेळत नसलेला हा पहिलाच विश्वचषक आहे.
फेब्रुवारी २०१९ मध्ये पुलवामा येथे भारतीय सैन्यावर झालेल्या हल्ल्यानंतर अनेक भारतीय खेळाडू आणि भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाने (बीसीसीआय) भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील गट फेरीतील सामन्यावर बहिष्कार घालून, पाक संघाला स्पर्धेत खेळण्यास बंदी घालण्याची विनंती केली.[४][५][६] परंतु दुबई येथील पत्रकार परिषदेत वेळी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेने (आयसीसी) विश्वचषक स्पर्धेमध्ये पाकिस्तानवर बंदी घालण्याच्या बीसीसीआयच्या निवेदनास नकार दिला आणि दोन्ही देशांमधील सुरू असलेल्या वादानंतरही, निर्धारित सामना नियोजित वेळेवरच खेळवला जाईल असे आश्वासन दिले.[७][८]
विश्वचषक स्पर्धेच्या या आवृत्तीमध्ये स्पर्धेच्या स्वरूपात बदल करण्यात आले. २०११ आणि २०१५ मधील विश्वचषक स्पर्धांमध्ये १४ संघ पात्र ठरले होते, ज्यांमध्ये घट होऊन २०१९ च्या विश्वचषक स्पर्धेमध्ये दहाच संघांना स्थान मिळाले.[९] यजमान, इंग्लंड आणि ३० सप्टेंबर २०१७ पर्यंत आयसीसी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय रॅंकिंगमधील अन्य पहिले सात संघ हे आपोआप पात्र ठरले, तर उर्वरित दोन स्थानांसाठी २०१८ क्रिकेट विश्वचषक पात्रता स्पर्धेतील दोन अव्वल संघ पात्र झाले.[१०]
सर्व दहा संघ एकाच गटात असून प्रत्येक संघ दुसऱ्या संघाशी एक सामना खेळेल. गुणफलकातील अव्वल ४ संघ उपांत्य फेरीसाठी पात्र ठरतील. या स्वरूपाला व विशेषतः दहाच देशांचा विश्वचषकाला जगभरातून खासकरून असोसिएट देशांकडून विरोध झाला कारण असोसिएट सदस्य देश या मोठी संधी देण्याऱ्या स्पर्धेस मुकले. पात्रतेचे निकष घोषित करताना आयसीसी असोसिएट आणि संलग्न सदस्य, ज्यांना मागील दोन विश्वचषक स्पर्धांमध्ये चार स्थानांची हमी देण्यात आली होती, त्यापैकी जास्तीत जास्त दोन संघ जर त्यांच्यापेक्षा खालील क्रमांकांच्या संघांकडून पराभूत न झाल्यास पात्र होऊ शकतात. यानुसार कसोटी क्रिकेट खेळणाऱ्या १० देशांपैकी किमान दोन संघांना पात्रता स्पर्धेला तोंड द्यावे लागले, आणि विश्वचषक स्पर्धेला मुकावे लागण्याची शक्यता निर्माण झाली.
अलीकडील यशानंतर, आयर्लंड आणि अफगाणिस्तान यांना आयसीसी एकदिवसीय क्रमवारीमध्ये पदोन्नती मिळाली तसेच आयसीसीचे पूर्ण सदस्यत्व मिळाल्याने हे संघ कसोटी क्रिकेट खेळणारे सर्वात नवीन संघ ठरले. तथापि, त्यांना सध्याच्या प्रक्रियेनुसार विश्वचषक स्पर्धेसाठी पात्रता मिळण्याची आवश्यकता होती.
अंतिम सामन्यात वेस्ट इंडीजला पराभूत करून अफगाणिस्तानने पात्रता स्पर्धा जिंकली. दोन्ही संघ विश्वचषक स्पर्धेसाठी पात्र ठरले, तर पात्रता स्पर्धेचे आयोजक असलेल्या झिम्बाब्वेला पात्रता स्पर्धेची अंतिम फेरी गाठता आली नाही आणि त्यांच्यावर १९८३ नंतर पहिल्यांदाच विश्वचषक स्पर्धेतील स्थान गमावण्याची नामुष्की ओढवली.[११] अलीकडेच पूर्ण सदस्य म्हणून निवड झालेला आयर्लंडच्या संघाला सुद्धा २००८ नंतर पहिल्यांदाच विश्वचषक स्पर्धेला मुकावे लागेल. या प्रकारे पहिल्यांदाच एकही संलग्न राष्ट्र विश्वचषक स्पर्धेत सहभागी होणार नाही..[१२]
पात्रता स्रोत | दिनांक | स्थळ | जागा | पात्र देश[१३] |
---|---|---|---|---|
यजमान देश | ३० एप्रिल २००६[१४] | — | १ | इंग्लंड |
आयसीसी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय क्रमवारी | २० सप्टेंबर २०१७ | विविध | ७ | ऑस्ट्रेलिया दक्षिण आफ्रिका न्यूझीलंड पाकिस्तान बांगलादेश भारत श्रीलंका |
क्रिकेट विश्वचषक पात्रता, २०१८ | २३ मार्च २०१८ | झिम्बाब्वे | २ | अफगाणिस्तान वेस्ट इंडीज |
एकूण | १० |
ही स्पर्धा इंग्लंड आणि वेल्सच्या सहा मैदानांवर खेळली गेली. २६ एप्रिल २०१८ रोजी कोलकाता येथे सर्वसाधारण सभेनंतर आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटनेनी मैदानांची आणि सामन्यांची यादी जाहीर केली. स्पर्धेचे नियोजन होत असताना लंडन स्टेडियमला संभाव्य स्थान म्हणून घोषित केले गेले होते.[१५][१६] जानेवारी २०१७ मध्ये आयसीसीने मैदानाची तपासणी केली आणि सदर खेळपट्टी आंतरराष्ट्रीय एकदिवसीय सामने आयोजित करण्याच्या लायकीची असल्याचे जाहीर केले.[१७] असे असतानाही जेव्हा सामन्यांच्या वेळापत्रकाच्या घोषणेत तेव्हा लंडन स्टेडियमला स्थान नव्हते.[१८]
शहर | बर्मिंगहॅम | ब्रिस्टल | कार्डिफ | चेस्टर-ली-स्ट्रीट | लीड्स |
---|---|---|---|---|---|
मैदान | एजबॅस्टन | ब्रिस्टल काउंटी मैदान | सोफिया गार्डन्स | रिव्हरसाईड मैदान | हेडिंग्ले |
प्रेक्षकक्षमता | २५,००० | १७,५०० | १५,६४३ | २०,००० | १८,३५० |
सामने | ५ (उपांत्य सामनासहीत) | ३ | ४ | ३ | ४ |
लंडन | लंडन | मॅंचेस्टर | नॉटिंगहॅम | साउथहॅंप्टन | टॉंटन |
लॉर्ड्स | द ओव्हल | ओल्ड ट्रॅफर्ड | ट्रेंट ब्रिज | रोझ बाऊल | काउंटी मैदान |
२८,००० | २५,५०० | २६,००० | १७,५०० | २५,००० | १२,५०० |
५ (अंतिम सामन्यासहीत) | ५ | ६ (उपांत्य सामन्यासहीत) | ५ | ५ | ३ |
सर्व सहभागी संघांना २३ एप्रिल २०१९ पर्यंत संबंधित विश्वचषक संघातील खेळाडूंची नावे सादर करावी लागली.[१९] स्पर्धा सुरू होण्याच्या जास्तीत जास्त सात दिवसांपूर्वी कोणत्याही संघाला आपल्या १५ खेळाडूंमध्ये बदल करण्याची मुभा देण्यात आली.[२०] न्यू झीलंडने सर्वात आधी त्यांचा विश्वचषक संघ जाहीर केला.[२१]
एप्रिल २०१९ मध्ये, स्पर्धेच्या अधिकाऱ्यांची यादी आयसीसीने जाहीर केली.[२२] एलीट पॅनलमधील पंच इयान गोल्ड यांनी स्पर्धेच्या समाप्तीनंतर निवृत्त होत असल्याची घोषणा केली.[२३]
|
|
|
|
आयसीसीने ६ सामनाधिकाऱ्यांची सुद्धा घोषणा केली.[२२]
आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेने २०१५ च्या संस्करणाप्रमाणेच स्पर्धेसाठी १० दशलक्ष डॉलर्सची बक्षिसे जाहीर केली.[२४] खालीलप्रमाणे संघाच्या प्रदर्शनानुसार बक्षिसे वितरीत केली जातील:[२५]
टप्पा | बक्षिसाची रक्कम (US$) | एकूण |
---|---|---|
विजेते | $४०,००,००० | $४०,००,००० |
उपविजेते | $२०,००,००० | $२०,००,००० |
उपांत्य फेरीतील पराभूत संघ | $८,००,००० | $१६,००,००० |
प्रत्येक गट सामन्यातील विजेता संघ | $४०,००० | $१८,००,००० |
गट फेरी पार केलेल्या प्रत्येक संघास | $१,००,००० | $६,००,००० |
एकूण | $१,००,००,००० |
२४ ते २८ मे २०१९ दरम्यान दहा सराव सामने खेळवण्यात येतील. सर्व वेळा ह्या ब्रिटिश उन्हाळी वेळा आहेत (यूटीसी+०१:००).[२६]
वि |
||
वि |
||
वि |
||
वि |
||
वि |
||
हाशिम आमला ५१* (४६) |
वि |
||
वि |
||
वि |
||
१९ मेच्या संध्याकाळी सुप्रसिद्ध लंडन मॉलमध्ये उद्घाटन सोहळा पार पडला. अँड्रु फ्लिन्टॉफ, पॅडी मॅक्गिनीस आणि शिबानी दांडेकर यांनी कार्यक्रमाचे सुत्रसंचालन केले. दहा सहभाग घेणाऱ्या संघांमध्ये ६० सेकंदांची एक आव्हानात्मस स्पर्धा खेळवली गेली होता. प्रत्येक संघाचे प्रतिनिधित्व प्रत्येकी दोन पाहूण्या व्यक्तींनी केले, ज्यांमध्ये विव्ह रिचर्ड्स, महेला जयवर्धने, जॅक कॅलिस, ब्रेट ली, केव्हिन पीटरसन, अनिल कुंबळे, फरहान अख्तर, मलाला युसूफझाई, योनान ब्लेक, दमयंती धर्शा, अझहर अली, अब्दुर रझ्झाक, जेम्स फ्रॅंकलिन, स्टीवन पीएनार, ख्रिस ह्यूजेस आणि पॅट कॅश यांचा समावेश होता. तर डेव्हिड बून हे पंच होते. इंग्लंडने ७४ गुणांसह हा खेळ जिंकला आणि ६९ गुणांसह ऑस्ट्रेलिया दुसऱ्या स्थानावर राहिली.
मागच्या स्पर्धेतील विजेत्या ऑस्ट्रेलियाचा त्यावेळचा कर्णधार मायकेल क्लार्क याने इंग्लंडचा माजी ऑफस्पिनर ग्रॅमी स्वान याच्यासोबत विश्वचषक ट्रॉफी मंचावर आणली.
लॉरीन आणि रुडिमेंटलने सादर केलेल्या "स्टॅंड बाय" ह्या अधिकृत विश्वचषक गाण्याने सोहळा संपला.[२७][२८]
गट फेरी ही राउंड-रॉबिन पद्धतीने खेळवली जाईल, जेथे सर्व दहा संघ एकमेकांविरुद्ध एक-एक सामना खेळतील. याचा अर्थ एकूण ४५ सामने खेळवले जातील, ज्यामध्ये प्रत्येक संघ एकूण नऊ सामने खेळेल. ग्रुपमधील पहिले चार संघ बाद फेरीत प्रगती करतील. ह्याप्रकारचे स्वरूप क्रिकेट विश्वचषक, १९९२ मध्ये वापरले गेले होते, परंतु त्या स्पर्धेत दहाऐवजी नऊ टीम्स खेळल्या होत्या.
विश्वचषक २०१९ मध्ये गुणांचे वाटप खालील प्रकारे केले जाईल:
विजय : २ गुण.
सामना रद्द : प्रत्येकी १ गुण (बाद फेरीसाठी १ राखीव दिवस ठेवला गेला आहे.)
विश्वचषक २०१९ गुण फलक मानदंड:
१० संघांपैकी पहिले ४, बाद फेरीमध्ये पोहोचतील.
मानांकने ठरविण्यासाठी खालील निकष लावले जातील:
क्र | संघ |
सा | वि | प | ब | अ | गुण | धावगती | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
१ | भारत | ९ | ७ | १ | ० | १ | १५ | +०.८०९ | ||
२ | ऑस्ट्रेलिया | ९ | ७ | २ | ० | ० | १४ | +०.८६८ | ||
३ | इंग्लंड | ९ | ६ | ३ | ० | ० | १२ | +१.१५२ | ||
४ | न्यूझीलंड | ९ | ५ | ३ | ० | १ | ११ | +०.१७५ | ||
५ | पाकिस्तान | ९ | ५ | ३ | ० | १ | ११ | -०.४३० | ||
६ | श्रीलंका | ९ | ३ | ४ | ० | २ | ८ | -०.९१९ | ||
७ | दक्षिण आफ्रिका | ९ | ३ | ५ | ० | १ | ७ | -०.०३० | ||
८ | बांगलादेश | ९ | ३ | ५ | ० | १ | ७ | -०.४१० | ||
९ | वेस्ट इंडीज | ९ | २ | ६ | ० | १ | ५ | -०.२२५ | ||
१० | अफगाणिस्तान | ९ | ० | ९ | ० | ० | ० | -१.३२२ | ||
४ जुलैच्या पर्यंतच्या सामन्यांपर्यंत अद्ययावत. संदर्भ: इएसपीएन क्रिकइन्फो |
|
आयसीसीने सामन्यांचे वेळापत्रक २६ एप्रिल २०१८ रोजी जाहीर केले.[२९] सामन्यांच्या वेळा ब्रिटिश उन्हाळी वेळनुसार (यूटीसी+०१:००)
उपांत्य | अंतिम | |||||||
१ | भारत | २२१ (४९.३ षटके) | ||||||
४ | न्यूझीलंड | २३९/८ (५० षटके) | ||||||
४ | न्यूझीलंड | २४१/८ | ||||||
३ | इंग्लंड | २४१/१० | ||||||
२ | ऑस्ट्रेलिया | २२३ (४९ षटके) | ||||||
३ | इंग्लंड | २२६/२ (३२.१ षटके) |
वि |
||
वि |
||
वि |
||
भारताच्या रोहित शर्माने ओल्ड ट्रॅफर्ड येथे पाकिस्तानविरुद्ध १४० धावा करणाऱ्या नऊ सामन्यांत ६४८ धावा करून आघाडीवर धावा करणारा टूर्नामेंट संपवली. त्याने ऑस्ट्रेलियाचा डेव्हिड वॉर्नर (६४७ धावा) आणि बांगलादेशचा शाकिब अल हसन (६०६ धावा) यांना मागे टाकले.[३०] ऑस्ट्रेलियन गोलंदाज मिचेल स्टार्कने २७ बळीसह सर्वाधिक बळी घेतले, ज्याने २००७ मध्ये ग्लेन मॅकग्राने केलेल्या विक्रमाला मागे टाकले.[३१] न्यू झीलंडकडून लॉकी फर्ग्युसन २१ विकेट्ससह दुसरे, तर मुस्तफिझूर रहमान (बांगलादेश) आणि जोफ्रा आर्चर (इंग्लंड) २० विकेटसह तिसऱ्या स्थानावर होते.[३२]
धावा | खेळाडू | डाव | उच्च | सरासरी | स्ट्रा.रेट | १०० | ५० | ४ | ६ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
६४८ | रोहित शर्मा | ९ | १४० | ८१.०० | ९८.३३ | ५ | १ | ६७ | १४ |
६४७ | डेव्हिड वॉर्नर | १० | १६६ | ७१.८८ | ८९.३६ | ३ | ३ | ६६ | ८ |
६०६ | शाकिब अल हसन | ८ | १२४* | ८६.५७ | ९६.०३ | २ | ५ | ६० | २ |
५७८ | केन विल्यमसन | ९ | १४८ | ८२.५७ | ७४.९६ | २ | २ | ५० | ३ |
५५६ | जो रूट | ११ | १०७ | ६१.७७ | ८९.५३ | २ | ३ | ४८ | २ |
बळी | खेळाडू | डाव | सरासरी | इको | स.गो | स्ट्रा.रेट |
---|---|---|---|---|---|---|
२७ | मिचेल स्टार्क | १० | १८.५९ | ५.४३ | ५/२६ | २०.५ |
२१ | लॉकी फर्ग्युसन | ९ | १९.४७ | ४.८८ | ४/३७ | २३.९ |
२० | मुस्तफिजुर रहमान | ८ | २४.२० | ६.७० | ५/५९ | २१.६ |
जोफ्रा आर्चर | ११ | २३.०५ | ४.५७ | ३/२७ | ३०.२ | |
१८ | जसप्रीत बुमराह | ९ | २०.६१ | ४.४२ | ४/५५ | २८.० |
आयसीसीने १५ जुलै २०१९ रोजी स्पर्धेतील आपला संघ घोषित केला आणि केन विल्यमसनला टूर्नामेंटचा खेळाडू आणि संघाचा कर्णधार म्हणून निवडण्यात आले.[३३]
खेळाडू | भूमिका |
---|---|
जेसन रॉय | सलामीवीर |
रोहित शर्मा | सलामीवीर |
केन विल्यमसन | अव्वल फळीतील फलंदाज / कर्णधार |
जो रूट | अव्वल फळीतील फलंदाज |
शाकिब अल हसन | अष्टपैलू (मंद डाव्या हाताचा गोलंदाज) |
बेन स्टोक्स | अष्टपैलू (उजव्या हाताचा वेगवान मध्यम गोलंदाज) |
ॲलेक्स कॅरे | यष्टिरक्षक |
मिचेल स्टार्क | गोलंदाज (डावा हात वेगवान) |
जोफ्रा आर्चर | गोलंदाज (उजवा हात वेगवान) |
लॉकी फर्ग्युसन | गोलंदाज (उजवा हात वेगवान) |
जसप्रीत बुमराह | गोलंदाज (उजवा हात वेगवान) |
ट्रेंट बोल्ट | गोलंदाज (डावा हात वेगवान मध्यम) / १२वा माणूस |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.