Ливи

Бусад утгыг, «Ливи (салаа утга)»-с харна уу.

Ливи (Араб: ليبيا Lībiyā, Бүгд Найрамдах Ливи Улс الجمهورية الليبية) — Умард Африкт орших улс. Хойд талаараа Газар дундын тэнгистэй эрэг залгаж, зүүн талаараа Египет, зүүн урдуураа Судан, урд талаараа Чад, Нигер, баруун талаараа Алжир, Тунис гэх бүгд зургаан улстай газраар хиллэдэг.

Ливи Улс دولة ليبيا (Араб) Даулят Либия
Төрийн далбаа Сүлд
Төрийн дуулал: ليبيا ليبيا ليبيا "Ливи, Ливи, Ливи"
Хойд Африк дахь Ливи улсын байршил (хар ногоон)
Нийслэл ба томоохон хот	Триполи[1] 32°52′N 13°11′E
Албан ёсны хэл	Араб хэл[b]
Нутгийн хэл	Ливийн Араб хэл
Угсаатны бүлгүүд (2017)[2]	92% Арабчууд 5% Берберүүд 3% Бусад
Шашин	99.7% Ислам (албан ёсны) 0.3% Бусад
Ард түмний нэршил	Ливичүүд
Төр засаг	Нэгдмэл бүгд найрамдах улс (түр эв нэгдлийн засгийн газар)
• Ерөнхийлөгчийн Зөвлөлийн дарга	Мухаммед аль-Менфи
• Ерөнхийлөгчийн Зөвлөлийн дэд дарга	Муса аль-Кони
• Ерөнхий Сайд	Абдулхамид Дбейба (маргаантай)[n 1]
• Төлөөлөгчдийн танхимын дарга	Агила Салех Иса
Хууль тогтоох байгууллага	Төлөөлөгчдийн танхим
Тусгаар тогтнол  (Италиас)
• Тусгаар тогтнолоо тунхагласан	2 сарын 10, 1947
• Хаант улс	12 сарын 24, 1951
• Муаммар Каддафийн төрийн эргэлт	9 сарын 1, 1969
• Социалист Ардын Ливийн Араб Жамахири	3 сарын 2, 1977
• Ливийн анхны иргэний дайн	2 сарын 17, 2011
• НАТО-гийн интервенц	3 сарын 19, 2011
• Хоёрдугаар иргэний дайны дуусгавар	10 сарын 23, 2020
Газар нутаг
• Нийт	1,759,541 км2 (16)
Хүн ам
• 2023 тооцоо	7,252,573[4] (106)
• Нягтаршил	3.74/км2 (218)
ДНБ (ХАЧП)	2023 тооцоо
• Нийт	▲ $168.371 тэрбум[5] (81)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $24,599[5] (69)
ДНБ (нэрлэсэн)	2023 тооцоо
• Нийт	▲ $46.297 тэрбум[5] (96)
• Нэг хүнд ноогдох	▲ $6,764[5] (93)
ХХИ (2021)	▲ 0.718[6] өндөр · 104
Мөнгөний нэгж	Ливи динар (LYD)
Цагийн бүс	UTC+2 (ЗЕЦ)
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+218
Домэйн нэр	.ly ليبيا.
^  Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын албан ёсны нэрийн талаархи тэмдэглэл: "Ерөнхий Ассамблей 66/1 тогтоолыг баталсны дараа Ливийн НҮБ-ын дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгчийн газар 8 сарын 3-ны өдөр албан ёсны нэрийг өөрчилсөн Үндэсний Шилжилтийн Зөвлөлийн тунхаглалыг НҮБ-д албан ёсоор мэдэгдсэн. Ливийн Арабын Жамахирийг "Ливи" болгож, Ливийн төрийн далбааг өөрчилсөн." ^  Албан ёсны хэлийг энгийнээр "араб хэл" гэж тунхагласан (Үндсэн хуулийн тунхаглал, 1-р зүйл).

1.8 сая хавтгай дөрвөлжин километр орчим газар нутгийн нь 90% нь цөл бөгөөд тус улс нь газар нутгийн хэмжээгээрээ Африкт 4-т, дэлхийд 17-д орно^[7]. Нийслэл Триполи хотдоо нийт 5.7 сая ард иргэдийн 1.7 сая нь төвлөрсөн байдаг. Тус орныг эртнээс нааш Триполитани, Феззан, Киренайка хэмээх орон нутагт хувааж иржээ. Ливи улс нь нэг хүнд ногдох ДНБ-ээр Африкт Экваторын Гвинейн дараа 2-т ордог. Энэ нь тус улсын газрын тосны баялаг нөөц ба цөөн хүн амтай нь холбоотой юм^[8][9].

Ливийн төрийн далбаа нь цулгуй ногоон өнгөтэй байдаг онцлогтой^[10].

Эшлэл

1. "The World Factbook Africa: Libya". The World Factbook. CIA. 18 May 2015. Архивласан огноо 9 January 2021. Татаж авсан: 28 May 2015.
2. Yakan, Mohamad (2017-11-30). Almanac of African Peoples and Nations (англи хэлээр). Routledge. p. 62. ISBN 978-1-351-28930-6.
3. "Libya parliament suspends rival eastern-based PM Bashagha". Al Jazeera. 16 May 2023. Татаж авсан: 29 May 2023.
4. "Libya". The World Factbook (2024 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Татаж авсан: 22 June 2023.
5. "IMF Database". IMF. Татаж авсан: 18 May 2023.
6. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (англи хэлээр). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Татаж авсан: 8 September 2022.
7. U.N. Demographic Yearbook, (2003), "Demographic Yearbook (3) Pop., Rate of Pop. Increase, Surface Area & Density", United Nations Statistics Division
8. Annual Statistical Bulletin, (2004), "World proven crude oil reserves by country, 1980–2004" (Memento 11. Долоодугаар сар 2012 цахим архивт), O.P.E.C., Accessed July 20, 2006
9. World Economic Outlook Database, (April, 2006), "Report for Selected Countries and Subjects", International Monetary Fund, Accessed July 15, 2006
10. "Libya Flag". Татаж авсан: 2008-06-16.

• Underground "Fossil Water" Running Out Brian Handwerk, National Geographic, May 6, 2010. (Англи)
• Libya turns on the Great Man-Made River Marcia Merry, Printed in the Executive Intelligence Review, September 1991. (Англи)

1. Үндэсний тогтвортой байдлын Засгийн газрын Осама Хамада^[3] маргаж байна