വിക്ടോറിയ (ഓസ്ട്രേലിയ)

തെക്ക്-കിഴക്കൻ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഒരു സംസ്ഥാനമാണ് വിക്ടോറിയ (ചുരുക്കത്തിൽ Vic എന്നെഴുതുന്നു). ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ മെയിൻ ലാന്റ് സംസ്ഥാനവും ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള രണ്ടാമത്തെ സംസ്ഥാനവുമാണ് വിക്ടോറിയ. ഇത് ഏറ്റവും ജനസാന്ദ്രതയുള്ള സംസ്ഥാനവുമാണ്. പോർട്ട് ഫിലിപ്പ് ബേയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശത്താണ് ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. അതിൽ സംസ്ഥാന തലസ്ഥാനത്തിന്റെ മെട്രോപൊളിറ്റൻ പ്രദേശവും ഏറ്റവും വലിയ നഗരവുമാണ് മെൽബൺ. ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ നഗരവുംകൂടിയാണ് മെൽബൺ. ബാസ് സ്ട്രെയിറ്റ്, തെക്ക് ടാസ്മാനിയ,^{[note 1]} വടക്ക് ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസ്, കിഴക്ക് ടാസ്മാൻ കടൽ (തെക്ക് പസഫിക് സമുദ്രത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ കടൽ), പടിഞ്ഞാറ് സൗത്ത് ഓസ്‌ട്രേലിയ എന്നിവയാണ് വിക്ടോറിയയുടെ അതിർത്തികൾ.

വിക്ടോറിയ
പതാക Coat of arms
Slogan or nickname	The Garden State On the Move The Place to Be The Education State
Motto(s)	Peace and Prosperity
മറ്റ് ഓസ്‌ട്രേലിയൻ സംസ്ഥാനങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും
Coordinates	37°S 144°E
Capital city	മെൽബൺ
Demonym	വിക്ടോറിയൻ
Government	ഭരണഘടനാപരമായ രാജവാഴ്ച
• Governor	ലിൻഡ ദേസാവു
• Premier	ഡാനിയൽ ആൻഡ്രൂസ് (ALP)
Australian state
• British Colony established	1 ജൂലൈ 1851 (1851-07-01)
• Responsible    government	1855
• ഫെഡറേഷൻ	1901
• ഓസ്ട്രേലിയ ആക്ട്	3 മാർച്ച് 1986 (1986-03-03)
Area
• Total	2,37,659 km² (6th) 91,761 sq mi
• Land	2,27,436 km² 87,814 sq mi
• Water	10,213 km² (4.3%) 3,943 sq mi
Population (June 2019)[1]
• Population	65,94,804 (2nd)
• Density	29.00/km² (2nd) 75.1 /sq mi
Elevation
• Highest point	ബൊഗോംഗ് പർവ്വതം 1,986 മീ (6,516 അടി)
Gross state product (2018–19)
• Product ($m)	$4,46,079[2] (2nd)
• Product per capita	$68,350 (6th)
Time zone(s)	UTC+10 (AEST) UTC+11 (AEDT)
Federal representation
• House seats	38/151
• Senate seats	12/76
Abbreviations
• Postal	VIC
• ISO 3166-2	AU-VIC
Emblems
• Floral	കോമൺ (പിങ്ക്) ഹീത്ത്[3]
• Animal	ലീഡ്ബീറ്റേഴ്സ് പോസ്സം
• Bird	ഹെൽമറ്റഡ് ഹണി ഈറ്റർ
• Fish	വീഡി സീഡ്രാഗൺ
• Mineral or gemstone	സ്വർണ്ണം[4]
• Colours	നേവീ ബ്ലൂവും സിൽവറും[5]
Website	www.vic.gov.au

വിക്ടോറിയ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഈ പ്രദേശം ബൂൺ വുർറംഗ്, ബ്രാറ്റൗലൂംഗ്, ജഡ്ജാവുരുങ്, ഗുണായ്/കുർനായ്, ഗുണ്ടിറ്റ്ജ്മര, തൗൻഗുരോംഗ്, വത്തൊറോംഗ്, വുറുന്ദ്‌ജേരി, യോർട്ട യോർട്ട എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി ആദിവാസി ജനവിഭാഗങ്ങളുടെ ആവാസ കേന്ദ്രമാണ്. ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ യൂറോപ്യൻ കുടിയേറ്റത്തിന് മുമ്പുള്ള കാലം ഈ പ്രദേശത്ത് 30 ലധികം ആദിവാസി ഭാഷകൾ സംസാരിച്ചിരുന്നു. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന അഞ്ച് ആദിവാസി സമൂഹങ്ങളുടെ സഖ്യമാണ് കുലിൻ സമൂഹം.^[6]

1788-ൽ 135-ാമത് മെറിഡിയൻ കിഴക്കിന്റെ കിഴക്കുള്ള ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ പകുതി ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടൻ അവകാശപ്പെട്ടതോടെ വിക്ടോറിയ ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിലെ വിശാലമായ കോളനിയുടെ ഭാഗമായി. ഈ പ്രദേശത്തെ ആദ്യത്തെ യൂറോപ്യൻ വാസസ്ഥലം 1803-ൽ സള്ളിവൻ ബേയിലാണ് ആരംഭിച്ചത്. വിക്ടോറിയയുടെ ഭൂരിഭാഗവും 1836-ൽ ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിലെ ഒരു ഭരണ വിഭാഗമായ പോർട്ട് ഫിലിപ്പ് ഡിസ്ട്രിക്റ്റിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി. ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിൽ നിന്ന് ഡിവിഷന്റെ വേർപിരിയലിൽ ഒപ്പിട്ട വിക്ടോറിയ രാജ്ഞിയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം നാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ട ഈ കോളനി 1851-ൽ ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥാപിക്കപ്പെടുകയും 1855-ൽ സ്വയംഭരണം നേടുകയും ചെയ്തു.^[7] 1850-കളിലും 1860-കളിലുമുള്ള വിക്ടോറിയൻ സ്വർണ്ണ തിരക്ക് കോളനിയുടെ ജനസംഖ്യയെയും സമ്പത്തിനെയും ഗണ്യമായി വർദ്ധിപ്പിച്ചു. 1901-ൽ ഫെഡറേഷൻ ഓഫ് ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ കാലമായപ്പോഴേക്കും മെൽബൺ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും വലിയ നഗരവും പ്രമുഖ സാമ്പത്തിക കേന്ദ്രവുമായി മാറി. 1927-ൽ കാൻ‌ബെറയുടെ നിർമ്മാണം വരെ മെൽബൺ ഓസ്‌ട്രേലേഷ്യയുടെ ഫെഡറൽ തലസ്ഥാനമായി പ്രവർത്തിച്ചു. മെൽബണിലെ പാർലമെന്റ് മന്ദിരത്തിൽ ഫെഡറൽ പാർലമെന്റ് യോഗവും ഫെഡറൽ ഗവൺമെന്റിന്റെ എല്ലാ പ്രധാന ഓഫീസുകളും മെൽബൺ ആസ്ഥാനമായി നിലവിൽ വന്നു.

രാഷ്ട്രീയമായി വിക്ടോറിയയ്ക്ക് ഓസ്ട്രേലിയൻ ജനപ്രതിനിധിസഭയിൽ 38 സീറ്റുകളും ഓസ്‌ട്രേലിയൻ സെനറ്റിൽ 12 സീറ്റുകളുമുണ്ട്. സംസ്ഥാന തലത്തിൽ വിക്ടോറിയ പാർലമെന്റിൽ നിയമസഭയും (ലോവർ ഹൗസ്) ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിലും (ഉപരിസഭയും) ഉൾപ്പെടുന്നു. പ്രധാനമന്ത്രിയായി ഡാനിയൽ ആൻഡ്രൂസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ലേബർ പാർട്ടി 2014 മുതൽ വിക്ടോറിയ ഭരിക്കുന്നു. ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ രാജ്ഞിയുടെ സ്വകാര്യ പ്രതിനിധി വിക്ടോറിയ ഗവർണറാണ്. നിലവിൽ ലിൻഡ ഡെസ്സാവുവാണ് 2015 മുതൽ അധികാരത്തിലുള്ളത്. വിക്ടോറിയയെ 79 മുനിസിപ്പൽ ജില്ലകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. 33 നഗരങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ ഇൻ‌കോർപ്പറേറ്റ് ചെയ്യപ്പെടാത്ത നിരവധി പ്രദേശങ്ങൾ ഇപ്പോഴും നിലവിലുണ്ട്. അവ സംസ്ഥാനം നേരിട്ട് ഭരിക്കുന്നു.

വിക്ടോറിയയുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ വളരെ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്. ഫിനാൻഷ്യൽ ആന്റ് പ്രോപ്പർട്ടി സർവ്വീസസ്, ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മൊത്തവ്യാപാരം, റീട്ടെയിൽ, ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി, ഉൽപ്പാദനം എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള സേവന മേഖലകളിലാണ് ഭൂരിഭാഗം തൊഴിലുകളും ഉൾപ്പെടുന്നത്. വിക്ടോറിയയുടെ മൊത്തം സംസ്ഥാന ഉൽ‌പാദനം (ജി‌എസ്‌പി) ഓസ്‌ട്രേലിയയിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനത്താണ്. എന്നാൽ ഖനന പ്രവർത്തനങ്ങൾ പരിമിതമായതിനാൽ പ്രതിശീർഷ ജിഎസ്പിയുടെ കാര്യത്തിൽ വിക്ടോറിയ ആറാം സ്ഥാനത്താണ്. സാംസ്കാരികമായി മെൽബണിൽ നിരവധി മ്യൂസിയങ്ങൾ, ആർട്ട് ഗാലറികൾ, തിയേറ്ററുകൾ എന്നിവയുണ്ട്. തന്മൂലം ലോകത്തിലെ കായിക മൂലധനമായി വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.^[8][9] ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും വലിയ സ്റ്റേഡിയം മെൽബൺ ക്രിക്കറ്റ് ഗ്രൗണ്ട് 1956-ലെ സമ്മർ ഒളിമ്പിക്‌സിനും 2006 കോമൺ‌വെൽത്ത് ഗെയിംസിനും ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു. ഓസ്ട്രേലിയൻ ക്രിക്കറ്റിന്റെയും ഓസ്ട്രേലിയൻ റൂൾസ് ഫുട്ബോളിന്റെയും "ആത്മീയ ഭവനം" കൂടിയാണ് ഈ മൈതാനം.^[10] കൂടാതെ ഓരോ വർഷവും ഓസ്ട്രേലിയൻ ഫുട്ബോൾ ലീഗിന്റെ (എ.എഫ്.എൽ) ഗ്രാൻഡ് ഫൈനലിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു. ഇത് ഏകദേശം 1,00,000 ആളുകൾ കാണാറുണ്ട്. 1988 മുതൽ വർഷം തോറും ടെന്നീസിന്റെ നാല് ഗ്രാൻഡ് സ്ലാം ഇവന്റുകളിലൊന്നായ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഓപ്പണിന് മെൽബൺ പാർക്കിനു സമീപം ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു. വിക്ടോറിയയ്ക്ക് എട്ട് പബ്ലിക് യൂണിവേഴ്സിറ്റികളുണ്ട്. 1853-ൽ ആരംഭിച്ച മെൽബൺ സർവകലാശാലയാണ് ഇതിൽ ഏറ്റവും പഴയത്.

ചരിത്രം

തദ്ദേശീയ വിക്ടോറിയൻസ്

വിക്ടോറിയയിലെ തദ്ദേശീയ ഓസ്‌ട്രേലിയക്കാരായ ആദിവാസി വിക്ടോറിയക്കാർ യൂറോപ്യൻ കുടിയേറ്റത്തിന് പതിനായിരക്കണക്കിന് വർഷം മുൻപെ ഈ ഭൂമി കൈവശപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.^[11] മത്സ്യബന്ധനം, വേട്ടയാടൽ, ഈൽ കൃഷി, സംഭരണം എന്നിവയുമായി കഴിഞ്ഞിരുന്ന അർദ്ധ നാടോടികളായിരുന്നു ആദിവാസികൾ. വിക്ടോറിയയിൽ കുറഞ്ഞത് 40,000 വർഷം മുൻപെങ്കിലും ഇവർ വാസം ആരംഭിച്ചിരുന്നു.^[12]

യൂറോപ്യൻ കോളനിവൽക്കരണം

1854 ഡിസംബർ 1-ന് യുറീക്ക സ്റ്റോക്കേഡിൽ സതേൺ ക്രോസിനോട് സപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നു. ജലച്ഛായം:ചാൾസ് ഡൗഡിറ്റ്

1851-ൽ കോളനി സ്ഥാപിതമായപ്പോൾ 14 വർഷമായി ബ്രിട്ടീഷ് സിംഹാസനത്തിൽ ഉണ്ടായിരുന്ന വിക്ടോറിയ രാജ്ഞിയുടെ പേരിലാണ് ക്വീൻസ്‌ലാന്റ് പോലെ വിക്ടോറിയയും അറിയപ്പെടുന്നത്.^[13]

1788-ൽ ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസ് കോളനി സ്ഥാപിച്ചതിനുശേഷം സിഡ്‌നിയിലെ കൊളോണിയൽ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഭരണത്തിൻ കീഴിൽ ഓസ്ട്രേലിയയെ കിഴക്കൻ പകുതി ന്യൂ സൗത്ത് വെയ്ൽസ് എന്നും പടിഞ്ഞാറൻ പകുതി ന്യൂ ഹോളണ്ട് എന്നും വിഭജിച്ചു. 1803 ഒക്ടോബറിൽ പോർട്ട് ഫിലിപ്പിലെ സള്ളിവൻ ബേയിൽ ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണർ ഡേവിഡ് കോളിൻസിന്റെ കീഴിൽ വിക്ടോറിയ പ്രദേശത്ത് ആദ്യത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് വാസസ്ഥലം ആരംഭിച്ചു. അതിൽ 402 പേർ ഉണ്ടായിരുന്നു (അഞ്ച് സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥർ, ഒമ്പത് നാവിക ഉദ്യോഗസ്ഥർ, രണ്ട് ചരക്കു വിൽപ്പനക്കാർ, 39 സാധാരണ സൈനികർ, അഞ്ച് സൈനികരുടെ ഭാര്യമാരും ഒരു കുട്ടിയും, 307 കുറ്റവാളികൾ, 17 കുറ്റവാളികളുടെ ഭാര്യമാർ, ഏഴു കുട്ടികൾ)^[14] ക്യാപ്റ്റൻ ഡാനിയൽ വുഡ്രിഫിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നിന്ന് എച്ച്.എം.എസ് കൽക്കട്ട എന്ന കപ്പലിലേക്ക് അവരെ അയച്ചിരുന്നു. ഈ പ്രദേശം പര്യവേക്ഷണം ചെയ്തിരുന്ന ഫ്രഞ്ചുകാർക്ക് സ്വന്തമായി ഒരു വാസസ്ഥലം സ്ഥാപിക്കാമെന്നും അതുവഴി ഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ബ്രിട്ടീഷ് അവകാശങ്ങളെ വെല്ലുവിളിക്കുമെന്നും ഭയന്നായിരുന്നു ഈ പ്രവൃത്തി ചെയ്തത്.

1826-ൽ കേണൽ സ്റ്റുവാർട്ട്, ക്യാപ്റ്റൻ സാമുവൽ റൈറ്റ്, ലെഫ്റ്റനന്റ് ബർ‌ചെൽ എന്നിവരെ എച്ച്.എം.എസ്. ഫ്ലൈ എന്ന കപ്പലിൽ (ക്യാപ്റ്റൻ വെതറാൽ) അയച്ചു. ഡ്രാഗൺ, അമിറ്റി എന്നീ പായ്ക്കപ്പലുകളെയും നിരവധി കുറ്റവാളികളെയും 3, 93 റെജിമെന്റുകളുടെ സൈന്യം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു ചെറിയ സേനയെയും പിടിച്ചു. പടിഞ്ഞാറൻ പോർട്ട് ബേയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്തുള്ള സെറ്റിൽമെന്റ് പോയിന്റിൽ (ഇപ്പോൾ കൊരിനെല്ല) ഈ പര്യവേഷണം എത്തി. ഏകദേശം 12 മാസത്തിനുശേഷം ഗവർണർ ഡാർലിംഗിന്റെ നിർബന്ധപ്രകാരം പടിഞ്ഞാറൻ തുറമുഖം ഉപേക്ഷിക്കുന്നതുവരെ ഇതായിരുന്നു ആസ്ഥാനം.^[15][16]

വിക്ടോറിയയുടെ അടുത്ത വാസസ്ഥലം ഇപ്പോൾ വിക്ടോറിയയുടെ തെക്ക് പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തുള്ള പോർട്ട്‌ലാന്റിലായിരുന്നു. എഡ്വേർഡ് ഹെൻറി 1834-ൽ പോർട്ട്‌ലാന്റ് ബേയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കി.^[17] ഇൻഡന്റ് ഹെഡിൽ ഒരു താവളം സ്ഥാപിച്ച ജോൺ ബാറ്റ്മാനും ജോൺ പാസ്കോ ഫോക്ക്നറും ചേർന്നാണ് 1835 ൽ മെൽബൺ സ്ഥാപിച്ചത്. സെറ്റിൽമെന്റിൽ നിന്നും മെൽബണിനു ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശം പോർട്ട് ഫിലിപ്പ് ഡിസ്ട്രിക്റ്റ് എന്നറിയപ്പെട്ടു. ഇത് ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിന്റെ പ്രത്യേക ഭരണത്തിൻ കീഴിലായിരുന്നു. അധികം താമസിയാതെ തന്നെ ഇപ്പോൾ ഗീലോംഗ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന സൈറ്റ് മെൽബണിൽ നിന്ന് മൂന്നാഴ്ച കഴിഞ്ഞ് അസിസ്റ്റന്റ് സർവേയർ ഡബ്ല്യു. എച്ച്. സ്മിത്ത് സർവേ നടത്തി. 1826-ൽ യൂറോപ്യൻ വാസസ്ഥലങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും 1838-ൽ ഗീലോംഗ് ഒരു പട്ടണമായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു.

വിക്ടോറിയയുടെ പ്രത്യേക കോളനി സൃഷ്ടിക്കൽ

വിക്ടോറിയ കോളനി
ബ്രിട്ടീഷ് ക്രൌൺ കോളനി
1851–1901
പതാക (1870–1901)
ചരിത്രം
ഗവണ്മെന്റ്
• തരം	സ്വയംഭരണ കോളനി
മൊണാർക്ക്
• 1851–1901	വിക്ടോറിയ
ഗവർണ്ണർ
• 1851–1854	ചാൾസ് ലാ ട്രോബ് (പ്രഥമം)
• 1895–1900	തോമസ് ബ്രാസ്സി (അവസാനം)
ചരിത്രം
• ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസ് കോളനിയിൽ നിന്നുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യം	1851
• ഫെഡറേഷൻ ഓഫ് ഓസ്ട്രേലിയ	1901
Preceded by Succeeded by ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിലെ കോളനി ഓസ്ട്രേലിയ Victoria (Australia)

1851 ജൂലൈ 1-ന് ആദ്യത്തെ വിക്ടോറിയൻ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിലിന്റെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനായി റിട്ടുകൾ പുറപ്പെടുവിച്ചു. ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിൽ നിന്ന് വിക്ടോറിയയുടെ സമ്പൂർണ്ണ സ്വാതന്ത്ര്യം വിക്ടോറിയയുടെ പുതിയ കോളനി പ്രഖ്യാപിച്ച് സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു.^[18] ദിവസങ്ങൾക്കുശേഷം 1851-ൽ ബല്ലാറാട്ടിനടുത്തും പിന്നീട് ബെൻഡിഗോയിലും സ്വർണം കണ്ടെത്തി. വിക്ടോറിയയിലുടനീളമുള്ള പല സ്ഥലങ്ങളിലും പിന്നീട് സ്വർണ്ണം കണ്ടെത്തൽ നടന്നു. ഇത് ലോകം ഇതുവരെ കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലാത്തത്രയും വലിയ സ്വർണ്ണ ശേഖരമായിരുന്നു. ജനസംഖ്യയിലും സാമ്പത്തിക ശക്തിയിലും കോളനി അതിവേഗം വളർന്നു. 10 വർഷത്തിനുള്ളിൽ വിക്ടോറിയയിലെ ജനസംഖ്യ 76,000 ൽ നിന്ന് 540,000 ആയി വർദ്ധിച്ചു. "ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും സമ്പന്നമായ ആഴമില്ലാത്ത അലുവിയൽ ഗോൾഡ്ഫീൽഡ്", ഏറ്റവും വലിയ സ്വർണ്ണക്കട്ടി എന്നിവ ഉൾപ്പെടെ എല്ലാത്തരം സ്വർണ്ണ റെക്കോർഡുകളും നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടു. 1851–1860 ദശകത്തിൽ വിക്ടോറിയ 20 ദശലക്ഷം ഔൺസ് സ്വർണം ഉത്പാദിപ്പിച്ചു. ഇത് ആഗോള ഉൽപാദനത്തിന്റെ മൂന്നിലൊന്നായിരുന്നു.^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}

ലോകമെമ്പാടും നിന്ന് കുടിയേറ്റക്കാർ സ്വർണം തേടി എത്തി. കൂടുതലും അയർലണ്ടിൽ നിന്നും ചൈനയിൽ നിന്നുമായിരുന്നു കുടിയേറ്റം.^[19] 1857 ആയപ്പോഴേക്കും 26,000 ചൈനീസ് ഖനിത്തൊഴിലാളികൾ വിക്ടോറിയയിൽ ജോലി ചെയ്തു. ബെൻഡിഗോയിലും പരിസരങ്ങളിലും അവരുടെ പാരമ്പര്യം ശക്തമാണ്. ചില വംശീയത അവരെ ലക്ഷ്യമാക്കിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും^[20] ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിലെ ലാമ്പിംഗ് ഫ്ലാറ്റ് ലഹളയിൽ കണ്ടതുപോലെ ചൈനീസ് വിരുദ്ധ അക്രമത്തിന്റെ തോത് അത്ര വലുതായിരുന്നില്ല. എങ്കിലും 1857-ൽ ബ്രൈറ്റിനടുത്തുള്ള ബക്ക്ലാൻഡ് വാലിയിൽ ഒരു കലാപം ഉണ്ടായി. സ്വർണ്ണപ്പാടങ്ങളിലെ അവസ്ഥ വളരെ മോശവും വൃത്തിഹീനവുമായിരുന്നു. 1854-ൽ ബക്ക്ലാൻഡ് വാലിയിൽ ടൈഫോയ്ഡ് പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട് ആയിരത്തിലധികം ഖനിത്തൊഴിലാളികൾ കൊല്ലപ്പെട്ടു.

1854-ൽ ഖനനനികുതിയിൽ ("യുറീക്ക സ്റ്റോക്കേഡ്") പ്രതിഷേധിച്ച് ഖനിത്തൊഴിലാളികൾ ബല്ലാറാട്ടിൽ വിക്ടോറിയ സർക്കാരിനെതിരെ സായുധ കലാപം നടത്തി. ഇത് ബ്രിട്ടീഷ് സൈനികർ തകർത്തു. പക്ഷേ ഈ പ്രതിഷേധം കൊളോണിയൽ അധികാരികളെ ഭരണം പരിഷ്കരിക്കാനും (പ്രത്യേകിച്ച് വെറുക്കപ്പെട്ട ഖനന ലൈസൻസ് ഫീസ് കുറയ്ക്കാനും) ഫ്രാഞ്ചൈസി നീട്ടാനും പ്രേരിപ്പിച്ചു. ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ തന്നെ 1855-ലെ കോളനി ഓഫ് വിക്ടോറിയ ആക്റ്റ് പാസാക്കിക്കൊണ്ട് ഇംപീരിയൽ പാർലമെന്റ് വിക്ടോറിയയുടെ സർവ്വാധിപത്യമുള്ള സർക്കാരിന് അനുമതി നൽകി. യുറീക്ക കലാപത്തിന്റെ ചില നേതാക്കൾ വിക്ടോറിയൻ പാർലമെന്റിൽ അംഗങ്ങളായി.

വിക്ടോറിയ കോളനി നടത്തിയ ആദ്യത്തെ വിദേശ സൈനിക നടപടി ന്യൂസിലാന്റ് യുദ്ധത്തിന്റെ ഭാഗമായി സൈന്യത്തെയും യുദ്ധക്കപ്പലുകളെയും ന്യൂസിലാന്റിലേക്ക് അയയ്ക്കുക എന്നതായിരുന്നു. ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിൽ നിന്നുള്ള സൈനികർ മുമ്പ് ക്രിമിയൻ യുദ്ധത്തിൽ പങ്കെടുത്തിരുന്നു.

1901-ൽ വിക്ടോറിയ കോമൺ‌വെൽത്ത് ഓഫ് ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഒരു സംസ്ഥാനമായി. സ്വർണ്ണ തിരക്കിന്റെ ഫലമായി മെൽബൺ ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെയും ന്യൂസിലാൻഡിന്റെയും സാമ്പത്തിക കേന്ദ്രമായി മാറിയിരുന്നു. 1901-നും 1927-നും ഇടയിൽ മെൽബൺ ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു. കാൻ‌ബെറ അക്കാലത്ത് നിർമ്മാണത്തിലായിരുന്നു. അക്കാലത്ത് ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും വലിയ നഗരം കൂടിയായിരുന്നു ഇത്.^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}

ഭൂമിശാസ്ത്രവും ഭൂഗർഭശാസ്ത്രവും

വിക്ടോറിയയുടെ വടക്കൻ അതിർത്തി കേപ് ഹേവ് മുതൽ മുറെ നദിയുടെ ആരംഭം വരെ ഒരു നേർരേഖ പോലെ വടക്കൻ അതിർത്തിയുടെ ബാക്കി ഭാഗമായി മുറെ നദിയെ പിന്തുടരുന്നു. മുറെ നദിയിൽ നദിയുടെ തെക്കേ കരയാണ് അതിർത്തി. 1980 വരെ [[ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഹൈക്കോടതിയിലെ ജസ്റ്റിസ് നിനിയൻ സ്റ്റീഫന്റെ വിധിന്യായത്തിൽ നദിയുടെ നടുവിലുള്ള ഒരു ദ്വീപിൽ ഒരാൾ നിയമവിരുദ്ധമായി മരണമടഞ്ഞതിന് ഏത് സംസ്ഥാനത്തിന് അധികാരപരിധി ഉണ്ട് എന്ന ചോദ്യം പരിഹരിക്കുന്നതുവരെ ഈ കൃത്യമായ നിർവചനം സ്ഥാപിച്ചിട്ടില്ല. ജലമാർഗ്ഗത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗവും വിക്ടോറിയയിലില്ലെന്ന് വിധി വ്യക്തമാക്കി.^[21] ഗ്രേറ്റ് ഡിവിഡിംഗ് മലനിരകളുടെ തെക്കേ അറ്റത്തും അതിർത്തി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. അത് കിഴക്കൻ തീരത്ത് വ്യാപിച്ച് ബല്ലാറാത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് അവസാനിക്കുന്നു. പടിഞ്ഞാറ് സൗത്ത് ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ അതിർത്തിയാണ് ഇത്. ടാസ്മാനിയയുമായുള്ള ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ ഏറ്റവും ചെറിയ അതിർത്തി പങ്കിടുന്നു. വിക്ടോറിയയും ടാസ്മാനിയയും തമ്മിലുള്ള ഔദ്യോഗിക അതിർത്തി 39°12'S ആണ്. ഇത് ബാസ് കടലിടുക്കിലെ അതിർത്തിയിലൂടെ 85 മീറ്ററോളം കടന്നുപോകുന്നു.^[22][23][24]

വിക്ടോറിയയിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരവും ഭൂഗർഭശാസ്ത്രപരവും കാലാവസ്ഥാപരവുമായ വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രദേശങ്ങൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. തെക്ക് കിഴക്ക് ജിപ്‌സ്‌ലാന്റിലെ മിതശീതോഷ്ണ കാലാവസ്ഥ മഞ്ഞുമൂടിയ വിക്ടോറിയൻ ആൽപൈൻ പ്രദേശങ്ങൾ മുതൽ 2,000 മീറ്റർ (6,600 അടി) വരെ ഉയരുന്നു. ഏറ്റവും ഉയർന്ന കൊടുമുടി (1,986 മീറ്റർ) ബൊഗോംഗ് പർവതം ഇവിടെയാണ്. പടിഞ്ഞാറും വടക്കുപടിഞ്ഞാറുമായി വിപുലമായ അർദ്ധ വരണ്ട സമതലങ്ങളുണ്ട്. വിക്ടോറിയയിൽ വിപുലമായ നദീതട സംവിധാനങ്ങളുണ്ട്. മുറെ റിവർ സിസ്റ്റമാണ് ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായത്. ഓവൻസ് നദി, ഗോൾബേൺ നദി, പാറ്റേഴ്സൺ നദി, കിംഗ് നദി, കാമ്പാസ്പെ നദി, ലോഡ്ഡൺ നദി, വിമ്മേര നദി, എൽജിൻ നദി, ബാർവോൺ നദി, തോംസൺ നദി, സ്നോയി നദി, ലട്രോബ് നദി, യാര നദി, മാരിബിർനോംഗ് നദി, മിത്ത നദി, ഹോപ്കിൻസ് നദി, മെറി നദി, കിവാ നദി എന്നിവയാണ് മറ്റു നദികൾ. സംസ്ഥാന ചിഹ്നങ്ങളിൽ പിങ്ക് ഹീത്ത് (സംസ്ഥാന പുഷ്പം), ലീഡ്ബീറ്റേഴ്സ് പോസ്സം (സംസ്ഥാന മൃഗം), ഹെൽമെറ്റഡ് ഹണിറ്റർ (സംസ്ഥാന പക്ഷി) എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

വിക്ടോറിയൻ തലസ്ഥാനമായ മെൽബണിൽ സംസ്ഥാന ജനസംഖ്യയുടെ 70% ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, മാധ്യമങ്ങൾ, സംസ്കാരം എന്നിവയിൽ മെൽബൺ ആധിപത്യം പുലർത്തുന്നു.

• 
  ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ വിക്ടോറിയയിലെ ഗ്രേറ്റ് ഓഷ്യൻ റോഡിലുള്ള ആർച്ച്‌വേ ദ്വീപ്.
• 
  ഐറീസ് ഉൾക്കടൽ
• 
  വിക്ടോറിയൻ നഗരങ്ങൾ, പട്ടണങ്ങൾ, വാസസ്ഥലങ്ങൾ, റോഡ് ശൃംഖലകൾ

പ്രധാന നഗരങ്ങൾ

വിക്ടോറിയയിലെ പ്രധാന നഗരങ്ങളുടെ പട്ടിക താഴെ പറയുന്നു:

• അരരാത്ത്
• ബല്ലാറാത്ത്
• ബെയ്‌ൻസ്‌ഡേൽ
• ബെൻഡിഗോ
• കൊളാക്ക്
• എച്ചുക്ക
• ഹാമിൽട്ടൺ
• ഹോർഷാം
• ഗീലോംഗ്
• മെൽബൺ
• മിൽ‌ദുര
• പോർട്ട്‌ലാന്റ്
• ഷെപ്പാർട്ടൻ
• സ്വാൻ ഹിൽ
• ട്രാൽഗോൺ
• ടോർക്വേ
• വംഗാരട്ട
• വാർണമ്പൂൾ
• വോഡോംഗ

കാലാവസ്ഥ

കോപ്പൻ കാലാവസ്ഥാ വിഭാഗങ്ങൾ

വിക്ടോറിയയിലെ ശരാശരി പ്രതിമാസ പരമാവധി താപനില
മാസം	മെൽബൺ °C (°F)	മിൽദുര °C (°F)
ജനുവരി	25.8 (78)	32.8 (91)
ഫെബ്രുവരി	25.8 (78)	32.7 (91)
മാർച്ച്	23.8 (75)	29.3 (85)
ഏപ്രിൽ	20.2 (68)	24.1 (75)
മേയ്	16.6 (62)	19.6 (67)
ജൂൺ	14.0 (57)	16.0 (61)
ജൂലൈ	13.4 (56)	15.4 (60)
ഓഗസ്റ്റ്	14.9 (59)	17.7 (64)
സെപ്റ്റംബർ	17.2 (63)	21.1 (70)
ഒക്ടോബർ	19.6 (67)	25.0 (77)
നവംബർ	21.8 (71)	29.0 (84)
ഡിസംബർ	24.1 (75)	31.7 (89)
ഉറവിടം: ബ്യൂറോ ഓഫ് മീറ്ററോളജി

വലിപ്പത്തിൽ ചെറുതാണെങ്കിലും വിക്ടോറിയയിൽ വ്യത്യസ്തമായ കാലാവസ്ഥയുണ്ട്. അർദ്ധ വരണ്ട മിതശീതോഷ്ണ കാലാവസ്ഥ മുതൽ വടക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് ചൂടുള്ള വേനൽക്കാലവും, മിതശീതോഷ്ണവും തണുത്ത കടൽത്തീരവുമാണ് ഇവിടെയുള്ളത്. വിക്ടോറിയയുടെ പ്രധാന ഭൂമേഖല ഗ്രേറ്റ് ഡിവിഡിംഗ് റേഞ്ച് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത് തണുത്ത പർവത കാലാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തീരത്ത്, പ്രത്യേകിച്ച് മെൽബണിന് ചുറ്റുമുള്ള ശൈത്യകാലം താരതമ്യേന സൗമ്യമാണ് (വലതുവശത്തുള്ള ചാർട്ട് കാണുക).

ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഭൂഖണ്ഡത്തിൽ വിക്ടോറിയയുടെ തെക്കേ അറ്റത്ത് മറ്റ് പ്രധാന സംസ്ഥാനങ്ങളെയും പ്രദേശങ്ങളെയും അപേക്ഷിച്ച് ഇവിടുത്തെ കാലാവസ്ഥ തണുത്തതും നനവാർന്നതുമാണ്. ഗ്രേറ്റ് ഡിവിഡിംഗ് റേഞ്ചിന്റെ തെക്ക് തീരപ്രദേശമായ വിക്ടോറിയയുടെ ഏറ്റവും ശാന്തമായ കാലാവസ്ഥയാണ്. തെക്കൻ സമുദ്രത്തിൽ നിന്നുള്ള വായു വേനൽക്കാലത്തെ ചൂടും ശൈത്യകാലത്തെ തണുപ്പും കുറയ്ക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. മെൽബണും മറ്റ് വലിയ നഗരങ്ങളും ഈ മിതശീതോഷ്ണ പ്രദേശത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഏപ്രിൽ / മെയ് മാസങ്ങളിലെ ശരത്കാല മാസങ്ങൾ വളരെ ശാന്തമാണ്. കൂടാതെ ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ വർണ്ണാഭമായ സസ്യജാലങ്ങളിൽ ചിലത് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലും എത്തിക്കുന്നു.

വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും ചൂടുള്ള പ്രദേശങ്ങളാണ് മല്ലിയും അപ്പർ വിമ്മേരയും. അടുത്തുള്ള അർദ്ധ മരുഭൂമിയിൽ നിന്ന് ചൂടുള്ള കാറ്റ് വീശുന്നു. വേനൽക്കാലത്ത് ശരാശരി താപനില 32°C (90°F) ഉം ശൈത്യകാലത്ത് 15°C (59°F) ഉം കവിയുന്നു. തണുത്ത പർവതനിരകളിൽ ഒഴികെയുള്ള ഉൾനാടൻ പ്രദേശങ്ങളിലെ പ്രതിമാസ താപനില മെൽബണിനേക്കാൾ 2–7 (C (4–13°F) ചൂട് കൂടിയതാണ് (ചാർട്ട് കാണുക). വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന താപനില 48.8°C (119.8°F) 2009 ഫെബ്രുവരി 7-ന് ഹോപ്ടൗണിൽ 2009-ലെ തെക്കുകിഴക്കൻ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഹീറ്റ്‌വേവിൽ രേഖപ്പെടുത്തി.^[25]

വടക്കുകിഴക്കൻ ഭാഗത്തുള്ള വിക്ടോറിയൻ ആൽപ്സ് വിക്ടോറിയയുടെ ഏറ്റവും തണുപ്പുള്ള ഭാഗമാണ്. വിക്ടോറിയയുടെ മധ്യഭാഗത്തുകൂടി കിഴക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് വരെ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ഗ്രേറ്റ് ഡിവിഡിംഗ് റേഞ്ച് പർവതനിരയുടെ ഭാഗമാണ് ആൽപ്സ്. ശൈത്യകാലത്ത് ശരാശരി താപനിലയിൽ 9°C (48°F) താഴെയും ശ്രേണികളുടെ ഉയർന്ന ഭാഗങ്ങളിൽ 0°C (32°F) ന് താഴെയുമാണ്. സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ താപനില −11.7°C (10.9°F) 1965 ജൂൺ 15-ന് ഒമിയോയിലും 1970 ജൂലൈ 3-ന് ഫാൾസ് ക്രീക്കിലും രേഖപ്പെടുത്തി.^[25] സംസ്ഥാനത്തിനായുള്ള താപനില തീവ്രത ചുവടെയുള്ള പട്ടികയിൽ നൽകിയിരിക്കുന്നു:

വിക്ടോറിയ പ്രദേശത്തെ കാലാവസ്ഥ
മാസം	ജനു	ഫെബ്രു	മാർ	ഏപ്രി	മേയ്	ജൂൺ	ജൂലൈ	ഓഗ	സെപ്	ഒക്	നവം	ഡിസം	വർഷം
റെക്കോർഡ് കൂടിയ °C (°F)	47.2 (117)	48.8 (119.8)	44.4 (111.9)	39.3 (102.7)	32.2 (90)	25.7 (78.3)	27.1 (80.8)	29.9 (85.8)	37.7 (99.9)	40.2 (104.4)	45.8 (114.4)	46.6 (115.9)	48.8 (119.8)
താഴ്ന്ന റെക്കോർഡ് °C (°F)	−3.9 (25)	−3.9 (25)	−4.3 (24.3)	−8.2 (17.2)	−8.3 (17.1)	−11.7 (10.9)	−11.7 (10.9)	−10.5 (13.1)	−9.4 (15.1)	−8.4 (16.9)	−6.8 (19.8)	−5.2 (22.6)	−11.7 (10.9)
ഉറവിടം: ബ്യൂറോ ഓഫ് മീറ്ററോളജി[26]

വർഷപാതം

ടാസ്മാനിയയ്ക്കുശേഷം ഏറ്റവും ഈർപ്പമുള്ള ഓസ്‌ട്രേലിയൻ സംസ്ഥാനമാണ് വിക്ടോറിയ. വിക്ടോറിയയിലെ മഴ തെക്ക് നിന്ന് വടക്കുകിഴക്ക് വരെ വർദ്ധിക്കുന്നു. ഉയർന്ന പ്രദേശങ്ങളിൽ ഉയർന്ന ശരാശരി മഴ ലഭിക്കുന്നു. വടക്കുകിഴക്കൻ ഭാഗങ്ങളിൽ ചിലയിടങ്ങളിൽ ശരാശരി വാർഷിക മഴ 1,800 മില്ലിമീറ്റർ കവിയുന്നു. എന്നാൽ മല്ലീയിൽ 280 മില്ലിമീറ്ററിൽ കുറവാണ് ലഭിക്കുന്നത്.

തെക്കൻ വിക്ടോറിയയിലെ ഓട്വേ റേഞ്ചുകളിലും ജിപ്‌സ്‌ലാന്റിലും വടക്കുകിഴക്കൻ മലനിരകളിലും കനത്ത മഴ ലഭിക്കുന്നു. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്തുള്ള പർവതങ്ങളിലും കുന്നുകളിലും മാത്രമേ മഞ്ഞ് വീഴ്ചയുള്ളു. ശൈത്യകാലത്താണ് മഴ കൂടുതലും പെയ്യുന്നത്. എന്നാൽ വേനൽക്കാലത്ത് കൂടുതൽ കനത്ത മഴ പെയ്യുന്നു. ജിപ്‌സ്‌ലാന്റിലും വെസ്റ്റേൺ ഡിസ്ട്രിക്റ്റിലും മഴ ഉറപ്പായും ലഭ്യമാണ്. തന്മൂലം ഈ പ്രദേശങ്ങളെ പ്രധാന കാർഷിക മേഖലകളാക്കി മാറ്റുന്നു. 2011 മാർച്ച് 23-ന് വിൽസൺ പ്രൊമോണ്ടറി നാഷണൽ പാർക്കിലെ ടൈഡൽ നദിയിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയ 377.8 മില്ലിമീറ്റർ ആണ് വിക്ടോറിയയിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയ ഏറ്റവും ഉയർന്ന മഴ.^[25]

• വിക്ടോറിയയുടെ ശരാശരി താപനിലയും മഴയും
• 
  ജനുവരിയിലെ ശരാശരി പരമാവധി താപനില:-
  വിക്ടോറിയയുടെ വടക്ക് തീരപ്രദേശത്തെയും പർവതപ്രദേശങ്ങളെയും അപേക്ഷിച്ച് എല്ലായ്പ്പോഴും ചൂടാണ്.
• 
  ജൂലൈയിലെ ശരാശരി പരമാവധി താപനില:-
  വിക്ടോറിയയിലെ കുന്നുകളും ശ്രേണികളും ശൈത്യകാലത്ത് തണുത്തതാണ്. മഞ്ഞുവീഴ്ചയും ഉണ്ടാകുന്നു.
• 
  ശരാശരി വാർഷിക മഴ:-
  വിക്ടോറിയയുടെ മഴ പർവതനിരയായ വടക്കുകിഴക്കൻ ഭാഗത്തും തീരത്തും കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു.

ഉറവിടം: ബ്യൂറോ ഓഫ് മീറ്ററോളജി, ഡിപ്പാർട്മെന്റ് ഓഫ് പ്രൈമറി ഇൻഡസ്ട്രീസ്, ഓസ്ട്രേലിയൻ നാച്ചുറൽ റിസോഴ്സസ് അറ്റ്‌ലസ്

ജനസംഖ്യാശാസ്‌ത്രം

1981 മുതൽ കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന താമസ ജനസംഖ്യ

വിക്ടോറിയയിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയിലെ കണക്കുകൾ
2007	5,087,000
2011	5,500,000
2016	6,000,000
2021	6,400,000
2026	6,800,000
2031	7,300,000
ഉറവിടം: ഡിപ്പാർട്മെന്റ് ഓഫ് പ്ലാനിങ് ആന്റ് കമ്മ്യൂണിറ്റി ഡെവലപ്മെന്റ്

സംസ്ഥാന തലസ്ഥാനമായ മെൽബണിൽ നാല് വിക്ടോറിയൻ ജനതയിൽ മൂന്നിൽ കൂടുതൽ ആൾ ഇവിടെ താമസിക്കുന്നു.

2019 ജൂണിൽ വിക്ടോറിയയിലെ ജനസംഖ്യ 6,594,804 ആയിരുന്നു.^[1] 2050 ഓടെ ജനസംഖ്യ 7.2 ദശലക്ഷത്തിലെത്തുമെന്ന് ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ബ്യൂറോ ഓഫ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് കണക്കാക്കുന്നു.

വിക്ടോറിയയുടെ സ്ഥാപക ആംഗ്ലോ-സെൽറ്റിക് ജനസംഖ്യയ്ക്ക് അനുബന്ധമായി തെക്ക്-കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ്, ഏഷ്യ, സമീപകാലത്ത് ആഫ്രിക്ക, മിഡിൽ ഈസ്റ്റ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കുടിയേറ്റക്കാർ വർദ്ധിച്ചു. വിക്ടോറിയയിലെ ജനസംഖ്യ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ജനസംഖ്യയുടെ ബാക്കി ശരാശരിയുമായി ആനുപാതികമായി പ്രായമാകുകയാണ്.

വിക്ടോറിയക്കാരിൽ 72% ഓസ്‌ട്രേലിയൻ വംശജരാണ്. ഈ കണക്ക് മെൽബണിൽ 66 ശതമാനമായി കുറയുന്നുവെങ്കിലും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തുള്ള ചില ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളിൽ ഇത് 95 ശതമാനത്തിൽ കൂടുതലാണ്. വിക്ടോറിയക്കാരിൽ 1% ൽ താഴെ ആളുകൾ സ്വയം തദ്ദേശവാസികളാണെന്ന് സ്വയം തിരിച്ചറിയുന്നു.

സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തെക്ക് ഭാഗത്തായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മെൽബണിലാണ് 75% വിക്ടോറിയക്കാരും താമസിക്കുന്നത്. വലിയ മെൽബൺ മെട്രോപൊളിറ്റൻ പ്രദേശത്ത് 48,50,740 ആളുകൾ വസിക്കുന്നു.^[27] മെൽബണിന് പുറത്തുള്ള നഗര കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഗീലോംഗ്, ബല്ലാറാത്ത്, ബെൻഡിഗോ, ഷെപ്പാർട്ടൻ, മിൽ‌ദുര, വാർ‌ണമ്പൂൾ, വോഡോംഗ, ലട്രോബ് വാലി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും നഗരവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട സംസ്ഥാനമാണ് വിക്ടോറിയ. 90% താമസക്കാരുംനഗരങ്ങളിലും പട്ടണങ്ങളിലും താമസിക്കുന്നു. ജനസംഖ്യ വികേന്ദ്രീകരിക്കാനുള്ള സംസ്ഥാന ഗവൺമെന്റിന്റെ ശ്രമങ്ങളിൽ 2003 മുതൽ വിക്ടോറിയക്കാരെ പ്രാദേശിക ദേശങ്ങളിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കാൻ ഒരു ഔദ്യോഗിക പ്രചാരണ പരിപാടി ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.^[28] എങ്കിലും മെൽബൺ ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയുടെ കാര്യത്തിൽ ഈ പ്രദേശങ്ങളെ അതിവേഗം മറികടക്കുന്നു.^[29]

വംശവും കുടിയേറ്റവും

ജനന രാജ്യം (2016)[30]
ജന്മസ്ഥലം [N 1]	ജനസംഖ്യ
ഓസ്‌ട്രേലിയ	3,845,493
ഓസ്‌ട്രേലിയ	171,443
ഇന്ത്യ	169,802
മെയിൻ‌ലാന്റ് ചൈന	160,652
ന്യൂസിലാന്റ്	93,253
വിയറ്റ്നാം	80,253
ഇറ്റലി	70,527
ശ്രീലങ്ക	55,830
ഫിലിപ്പീൻസ്	51,290
മലേഷ്യ	50,049
ഗ്രീസ്	47,240

2016 ലെ ജനസംഖ്യാ കണക്കെടുപ്പിൽ ഏറ്റവും സാധാരണമായി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ട പൂർവ്വികർ:^{[N 2][31][32]}

• ഇംഗ്ലിഷ് (32%)
• |ഓസ്ട്രേലിയൻ (29.9%)^{[N 3]}
• ഐറിഷ് (10.8%)
• സ്കോട്ടിഷ് (8.9%)
• ചൈനീസ് (6.7%)
• ഇറ്റാലിയൻ (6.4%)
• ഇന്ത്യൻ (3.8%)
• ജർമ്മൻ (3.6%)
• ഗ്രീക്ക് (3.1%)
• വിയറ്റ്നാമീസ് (2%)
• ഡച്ച് (1.8%)
• മാൾട്ടീസ് (1.3%)
• ഫിലിപ്പിനോ (1.2%)
• പോളിഷ് (1%)

2016-ൽ ജനസംഖ്യയുടെ 0.8% അഥവാ 47,788 ആളുകൾ തദ്ദേശീയ ഓസ്‌ട്രേലിയക്കാരായി (ആദിവാസി ഓസ്‌ട്രേലിയക്കാർ, ടോറസ് സ്ട്രെയിറ്റ് ഐലന്റേഴ്സ്) തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ^{[N 4][34][35]}

2016-ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം 64.9% താമസക്കാർ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലാണ് ജനിച്ചത്. ഇംഗ്ലണ്ട് (2.9%), ഇന്ത്യ (2.9%), മെയിൻ ലാന്റ് ചൈന (2.7%), ന്യൂസിലാന്റ് (1.6%), വിയറ്റ്നാം (1.4%) എന്നിവയാണ് മറ്റ് ജനന രാജ്യങ്ങൾ.^[36][37]

ഭാഷ

2016-ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം 72.2% വിക്ടോറിയക്കാർ വീട്ടിൽ ഇംഗ്ലീഷ് സംസാരിക്കുന്നു. മന്ദാരിൻ (3.2%), ഇറ്റാലിയൻ (1.9%), ഗ്രീക്ക് (1.9%), വിയറ്റ്നാമീസ് (1.7%), അറബിക് (1.3%) എന്നിങ്ങനെ മറ്റ് ഭാഷകൾ സംസാരിക്കുന്നു.^[38][39]

മതം

2016-ലെ സെൻസസിൽ 47.9% വിക്ടോറിയക്കാർ തങ്ങൾ ക്രിസ്ത്യാനികളെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തി. 10.6% പേർ മറ്റ് മതങ്ങളെ പിന്തുടരുന്നുവെന്നും 32.1% പേർ തങ്ങൾക്ക് മതമില്ലെന്നും പ്രസ്താവിച്ചു.^[40]

31.7% വിക്ടോറിയക്കാർ തങ്ങൾക്ക് മതമില്ലെന്ന് പ്രസ്താവിച്ചു. റോമൻ കത്തോലിക്കർ 23.2%. 9.4% പേർ ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം നൽകിയില്ല. 9% ആംഗ്ലിക്കൻ, 3.5% കിഴക്കൻ ഓർത്തഡോക്സ് എന്നിങ്ങനെയാണ് മറ്റു കണക്കുകൾ.^[41]

2017-ൽ വിക്ടോറിയയിൽ നടന്ന ഒരു സിവിൽ ചടങ്ങിൽ ദമ്പതികളുടെ വിവാഹം 77.3% ആയിരുന്നു. 22.7% പേർ ഒരു മതപരമായ ചടങ്ങിൽ വിവാഹിതരായി.^[42]

പ്രായഘടന

2021 ഓടെ വിക്ടോറിയക്കാരിൽ നാലിലൊന്ന് പേർക്കും 60 വയസ്സിനു മുകളിൽ പ്രായമുണ്ടാകുമെന്ന് സർക്കാർ കണക്കുകൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു. 2001 മുതൽ ശരാശരി ഓസ്‌ട്രേലിയൻസിന്റെ പ്രായം 35 മുതൽ 37 വരെ ഉയർന്നിട്ടുണ്ടെന്ന് 2016-ലെ സെൻസസ് വെളിപ്പെടുത്തി. ഇത് 1969-72-ലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു.^[43] 2017-ൽ വിക്ടോറിയ 1.724 ന്റെ ടി‌എഫ്‌ആർ രേഖപ്പെടുത്തി.^[44]

കുറ്റകൃത്യം

2011–2012-ൽ 173 കൊലപാതകങ്ങൾ നടന്നു.^[45]

2010-14 ൽ ക്രിമിനൽ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ വിക്ടോറിയയിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്^[46]

	2010	2011	2012	2013	2014
കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ എണ്ണം	378,082	386,061	423,555	437,409	456,381

സർക്കാർ

1856-ൽ നിർമ്മിച്ച വിക്ടോറിയൻ പാർലമെന്റ് ഹൗസ് മെൽബണിലെ സ്പ്രിംഗ് സ്ട്രീറ്റിലാണ്. കെട്ടിടം ഒരു താഴികക്കുടം ഉപയോഗിച്ച് പൂർത്തിയാക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നെങ്കിലും ബജറ്റ് പരിമിതികൾ കാരണം ഇത് പൂർത്തിയായില്ല.

ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ ചേംബർ, 1878-ൽ എടുത്ത ഫോട്ടോ

നിരവധി പ്രാദേശിക സർക്കാർ സീറ്റുകളിലൊന്നായ ഗീലോംഗ് ടൗൺ ഹാൾ

മുൻ ഫിറ്റ്‌സ്‌റോയ് ടൗൺ ഹാൾ, ഇപ്പോൾ യാര നഗരത്തിന്റെ രണ്ടാം ഓഫീസുകളായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

പാർലമെന്റ്

വെസ്റ്റ്മിൻസ്റ്റർ സിസ്റ്റത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി വിക്ടോറിയയ്ക്ക് പാർലമെന്ററി ഭരണകൂടമുണ്ട്. ഗവർണർ (രാജ്ഞിയുടെ പ്രതിനിധി), എക്സിക്യൂട്ടീവ് (സർക്കാർ), രണ്ട് നിയമസഭാ ചേമ്പറുകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന പാർലമെന്റിൽ നിയമസഭാ അധികാരം നിലനിൽക്കുന്നു. വിക്ടോറിയ പാർലമെന്റിൽ താഴത്തെ സഭ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് അസംബ്ലി, ഉപരിസഭയിലെ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ, ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ രാജ്ഞി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

നിയമസഭയിലെ എൺപത്തിയെട്ട് അംഗങ്ങളെ ഒറ്റ അംഗ വോട്ടർമാരിൽ നിന്ന് നാല് വർഷത്തെ കാലാവധിയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു.

2006 നവംബറിൽ വിക്ടോറിയൻ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഒരു പുതിയ മൾട്ടി-മെംബർ ആനുപാതിക പ്രാതിനിധ്യ സമ്പ്രദായത്തിൽ നടന്നു. വിക്ടോറിയ സംസ്ഥാനത്തെ എട്ട് ഭാഗമായി വിഭജിച്ച് അതിൽ ഓരോ ഭാഗത്തെയും പ്രതിനിധീകരിച്ച് അഞ്ച് പ്രതിനിധികൾ സിംഗിൾ ട്രാൻസ്ഫർ വോട്ട് തിരഞ്ഞെടുത്തു. മൊത്തം ഉപരിസഭയിലെ അംഗങ്ങളുടെ എണ്ണം 44 ൽ നിന്ന് 40 ആക്കി. അവരുടെ ഔദ്യോഗിക കാലാവധി ഇപ്പോൾ ലോവർ ഹൗസ് അംഗങ്ങൾക്ക് തുല്യമാണ്, അതായത് നാല് വർഷം. വിക്ടോറിയൻ പാർലമെന്റിലേക്കുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഇപ്പോൾ നിശ്ചയിച്ചിരിക്കുന്നു. ഓരോ നാല് വർഷം കൂടുമ്പോഴും നവംബറിൽ ഇലക്ഷൻ നടക്കുന്നു. 2006-ലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുമ്പ് 22 രണ്ട്-അംഗ വോട്ടർമാരിൽ നിന്ന് എട്ട് വർഷത്തെ കാലാവധിയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട 44 അംഗങ്ങൾ ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിലിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു.

പാർട്ടി	നിയമസഭ	ലെജിസ്ലേറ്റീവ് കൗൺസിൽ
ലേബർ	55	18
ലിബറൽ	21	10
നാഷണൽ	6	1
ഗ്രീൻസ്	3	1
മറ്റുള്ളവ	3	10

പ്രീമിയറും മന്ത്രിസഭയും

നിയമസഭയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സീറ്റുകളുള്ള രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയുടെയോ സഖ്യത്തിന്റെയോ നേതാവാണ് വിക്ടോറിയയിലെ പ്രീമിയർ. സർക്കാരിന്റെ പൊതുമുഖമായ പ്രീമിയർ മന്ത്രിസഭയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നിയമനിർമ്മാണ, രാഷ്ട്രീയ അജണ്ട സജ്ജമാക്കുന്നു. പാർലമെന്റിന്റെ ഇരുസഭകളിലേക്കും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രതിനിധികളാണ് മന്ത്രിസഭയിലുള്ളത്. വിദ്യാഭ്യാസം, ആരോഗ്യം, നിയമ നിർവ്വഹണം തുടങ്ങിയ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഭരണഘടന പ്രകാരം കോമൺ‌വെൽത്തിൽ മാത്രമുള്ള സർക്കാറിന്റെ മേഖലകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ടത് ഇതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. വിക്ടോറിയയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ പ്രീമിയർ ഡാനിയൽ ആൻഡ്രൂസ് ആണ്.

ഗവർണർ

എലിസബത്ത് II രാജ്ഞിയെ പ്രതിനിധീകരിച്ച് നിയമിക്കുന്ന വിക്ടോറിയ ഗവർണറുടെ ചുമതലയിലാണ് എക്സിക്യൂട്ടീവ് അതോറിറ്റി. വിരമിച്ച പ്രമുഖ വിക്ടോറിയൻ ആണ് സാധാരണയായി ഈ പദവിയിൽ ഇരിക്കുന്നത്. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെയും മന്ത്രിസഭയുടെയും ഉപദേശപ്രകാരമാണ് ഗവർണർ പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. വിക്ടോറിയയുടെ ഇപ്പോഴത്തെ ഗവർണർ ലിൻഡ ഡെസ്സാവാണ്.

ഭരണഘടന

വിക്ടോറിയയ്ക്ക് 1975-ൽ ഒരു രേഖാമൂലമുള്ള ഭരണഘടന പ്രാബല്യത്തിൽ ഉണ്ട്.^[47] എന്നാൽ 1855-ലെ കൊളോണിയൽ ഭരണഘടനയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം പാർലമെന്റ് വിക്ടോറിയ കോൺസ്റ്റിറ്റ്യൂഷൻ ആക്ട് 1855 പാസാക്കി. അതിലൂടെ സംസ്ഥാന ഉത്തരവാദിത്തത്തിനു കീഴിലുള്ള കാര്യങ്ങൾക്ക് സംസ്ഥാനത്തെ നിയമനിർമ്മാണ സമിതിയായി പാർലമെന്റിനെ സ്ഥാപിക്കുന്നു. വിക്ടോറിയൻ ഭരണഘടന ഭേദഗതി ചെയ്യാൻ വിക്ടോറിയൻ പാർലമെന്റിന് കഴിയും. രണ്ട് സഭകളിലും കേവല ഭൂരിപക്ഷമോ രണ്ട് സഭകളിലും അഞ്ചിൽ മൂന്ന് ഭൂരിപക്ഷമോ അല്ലെങ്കിൽ അഭിപ്രായവോട്ടെടുപ്പിൽ വിക്ടോറിയൻ ജനതയുടെ അംഗീകാരമോ ആവശ്യമാണ്. ഇതിൽ തന്നെ ചില “ഉറപ്പുള്ള” വ്യവസ്ഥകൾ ഒഴികെയാണ് അംഗീകാരം ലഭിക്കുക.

രാഷ്ട്രീയം

ചില വിശകലന വിദഗ്ദ്ധർ വിക്ടോറിയക്കാരെ, പ്രത്യേകിച്ച് മെൽബർണിയൻസിനെ മറ്റ് ഓസ്‌ട്രേലിയക്കാരെ അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതൽ പുരോഗമനവാദികളായി കണക്കാക്കുന്നു.^[48]ജനാധിപത്യഭരണത്തിലെ അഭിപ്രായവോട്ടെടുപ്പിലും സ്വവർഗ വിവാഹ സർവേയിലും സംസ്ഥാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുകൂല വോട്ടുകൾ രേഖപ്പെടുത്തി. വിക്ടോറിയക്കാർ "പൊതുവെ സാമൂഹികമായി പുരോഗമനവാദികളാണ്, മൾട്ടി കൾച്ചറിസത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു, ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അതിരുകടക്കലുകളിൽ ജാഗ്രത പുലർത്തുന്നു" എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.^[49]

2014 നവംബറിലെ വിക്ടോറിയൻ സംസ്ഥാന തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വിജയിച്ച ഓസ്ട്രേലിയൻ ലേബർ പാർട്ടിക്ക് പ്രീമിയർ ഡാനിയൽ ആൻഡ്രൂസ് നേതൃത്വം നൽകുന്നു.

സെന്റർ-ലെഫ്റ്റ് ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ലേബർ പാർട്ടി (ALP), സെന്റർ-റൈറ്റ് ലിബറൽ പാർട്ടി ഓഫ് ഓസ്‌ട്രേലിയ, ഗ്രാമീണം ആസ്ഥാനമായുള്ള നാഷണൽ പാർട്ടി ഓഫ് ഓസ്‌ട്രേലിയ, ഇടതുപക്ഷ പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകൻ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഗ്രീൻസ് എന്നിവ വിക്ടോറിയയുടെ പ്രധാന രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളാണ്. പരമ്പരാഗതമായി, മെൽബണിലെ തൊഴിലാളി, മധ്യവർഗങ്ങൾക്കിടയിലും നഗര പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലും പ്രാദേശിക നഗരങ്ങളായ ബല്ലാറാത്ത്, ബെൻഡിഗോ, ഗീലോംഗ് എന്നിവിടങ്ങളിലും ലേബർ പാർട്ടി ശക്തമാണ്. മെൽബണിലെ കൂടുതൽ സമ്പന്നമായ കിഴക്കൻ പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലും പുറം പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലും ചില ഗ്രാമീണ പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങളിലും ലിബറലുകളുടെ പ്രധാന പിന്തുണയുണ്ട്. വിക്ടോറിയയിലെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ, കിഴക്കൻ ഗ്രാമീണ മേഖലകളിൽ നാഷണൽ പാർട്ടി ശക്തമാണ്. 2014-ൽ ആദ്യത്തെ ലോവർ ഹൗസ് സീറ്റുകൾ നേടിയ ഗ്രീൻസ് മെൽബണിലെ മധ്യപ്രദേശങ്ങളിൽ ശക്തമാണ്.

ഫെഡറൽ സർക്കാർ

വിക്ടോറിയൻ വോട്ടർമാർ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ പാർലമെന്റിലേക്ക് 50 പ്രതിനിധികളെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. ഇതിൽ ജനപ്രതിനിധിസഭയിലെ 38 അംഗങ്ങളും സെനറ്റിലെ 12 അംഗങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. 2019 മേയ് 18 മുതൽ ALP 21 വിക്ടോറിയൻ ഹൗസ് സീറ്റുകളും, ലിബറലുകൾ 12, നാഷണൽ‌സ് മൂന്ന്, ഗ്രീൻ‌സ് ഒന്ന്, ഒരു സ്വതന്ത്രന്റെ സീറ്റും വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. 2019 ജൂലൈ 1-ലെ കണക്കുപ്രകാരം ലിബറലുകൾക്ക് അഞ്ച് സെനറ്റ് സീറ്റുകൾ ഉണ്ട്, നാഷണൽ‌സിന് ഒന്ന്, എ‌എൽ‌പി നാല്, ഗ്രീൻ‌സ് രണ്ട് എന്നിങ്ങനെയാണ് മറ്റു സീറ്റുകൾ.

തദ്ദേശ ഭരണകൂടം

39 ഷയറുകൾ, 32 നഗരങ്ങൾ, ഏഴ് ഗ്രാമീണ നഗരങ്ങൾ, ഒരു ബൊറോ (സ്വയം ഭരണാധികാരമുള്ള പട്ടണം) എന്നിവയുൾപ്പെടെ 79 മുനിസിപ്പാലിറ്റികളിലാണ് വിക്ടോറിയയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്. വിക്ടോറിയൻ പാർലമെന്റ് നിയുക്തമാക്കിയ നഗരാസൂത്രണം, റോഡ്, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ, മാലിന്യ നിർമാർജ്ജനം എന്നിവയ്ക്ക് ഷെയറും സിറ്റി കൗൺസിലുകളും ഉത്തരവാദികളാണ്. കൗൺസിൽ വരുമാനം കൂടുതലും സ്വത്തുനികുതിയിൽ നിന്നും സർക്കാർ ഗ്രാന്റുകളിൽ നിന്നുമാണ് ലഭിക്കുന്നത്.^[50]

വിദ്യാഭ്യാസം

പ്രൈമറിയും സെക്കണ്ടറിയും

മെൽബൺ സർവകലാശാല, വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും പഴയ സർവകലാശാലയായ ഇത് ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെയും തെക്കൻ അർദ്ധഗോളത്തിലെയും മികച്ച സർവകലാശാലകളിലൊന്നായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി ഓഫ് വിക്ടോറിയയും മൈതാനവും

വിക്ടോറിയയിലെ സ്റ്റേറ്റ് സ്കൂൾ സമ്പ്രദായം 1872 മുതൽ ആരംഭിച്ചു. കൊളോണിയൽ സർക്കാർ സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം സൗജന്യവും നിർബന്ധിതവുമാക്കാൻ നിയമനിർമ്മാണം നടത്തി. 1905 ലാണ് സംസ്ഥാനത്തെ പബ്ലിക് സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ സമ്പ്രദായം ആരംഭിച്ചത്. അതിനുമുമ്പ് സ്വകാര്യ സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം മാത്രമേ ലഭ്യമായിരുന്നുള്ളൂ. ഇപ്പോൾ വിക്ടോറിയൻ സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം ഏഴ് വർഷത്തെ പ്രൈമറി സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസവും (ഒരു പ്രാഥമിക വർഷം ഉൾപ്പെടെ) ആറ് വർഷത്തെ സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസവും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

സെക്കൻഡറി സ്കൂളിന്റെ അവസാന വർഷം 17 വയസ്സിനു മുകളിലുള്ള കുട്ടികൾക്ക് ഓപ്ഷണലാണ്. വിക്ടോറിയൻ കുട്ടികൾ സാധാരണയായി അഞ്ചോ ആറോ വയസ്സിൽ സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം ആരംഭിക്കുന്നു. സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ പൂർത്തിയാക്കുമ്പോൾ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് വിക്ടോറിയൻ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ഓഫ് എഡ്യൂക്കേഷൻ (വിസിഇ) അല്ലെങ്കിൽ വിക്ടോറിയൻ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ഓഫ് അപ്ലൈഡ് ലേണിംഗ് (വിസി‌എഎൽ) ലഭിക്കുന്നു. വി‌സി‌ഇ വിജയകരമായി പൂർത്തിയാക്കുന്ന വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രവേശനം നിർണ്ണയിക്കാൻ ഒരു ATAR ലഭിക്കും.

വിക്ടോറിയൻ സ്കൂളുകൾക്ക് പൊതുവായോ സ്വകാര്യമായോ ധനസഹായം ലഭിക്കുന്നു. പൊതു സ്കൂളുകൾ സ്റ്റേറ്റ് അഥവാ ഗവൺമെന്റ് സ്കൂളുകൾ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. വിക്ടോറിയ വിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പ് ഇതിനായി നേരിട്ട് ധനസഹായം നൽകുന്നു. വിദ്യാർത്ഥികൾ ട്യൂഷൻ ഫീസ് നൽക്ണ്ടതില്ല, എങ്കിലും പഠനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില അധിക ചെലവുകൾ നൽകേണ്ടി വരുന്നുണ്ട്. സ്വകാര്യ ഫീസ് അടയ്ക്കുന്ന സ്കൂളുകളിൽ റോമൻ കത്തോലിക്കാ സഭ നടത്തുന്ന ഇടവക സ്കൂളുകളും ബ്രിട്ടീഷ് പബ്ലിക് സ്കൂളുകൾക്ക് സമാനമായ സ്വതന്ത്ര സ്കൂളുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു. സ്വതന്ത്ര സ്കൂളുകൾ സാധാരണയായി പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് പള്ളികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വിക്ടോറിയയിൽ ഇസ്ലാമിക്, ജൂത മതങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി പ്രൈമറി, സെക്കൻഡറി സ്കൂളുകളും ഉണ്ട്. സ്വകാര്യ സ്കൂളുകൾക്കും ചില പൊതു ധനസഹായം ലഭിക്കുന്നു. എല്ലാ സ്കൂളുകളും സർക്കാർ നിശ്ചയിച്ച പാഠ്യപദ്ധതിയും മാനദണ്ഡങ്ങളും പാലിക്കണം. കൂടാതെ, വിക്ടോറിയയ്ക്ക് നാല് സർക്കാർ സെലക്ടീവ് സ്കൂളുകൾ ഉണ്ട്. ആൺകുട്ടികൾക്കുള്ള മെൽബൺ ഹൈസ്കൂൾ, പെൺകുട്ടികൾക്കുള്ള മാക് റോബർട്ട്സൺ ഗേൾസ് ഹൈസ്കൂൾ, കോഎഡ്യൂക്കേഷണൽ സ്കൂളുകൾ ജോൺ മോനാഷ് സയൻസ് സ്കൂൾ, നോസൽ ഹൈസ്കൂൾ, സുസെയ്ൻ കോറി ഹൈസ്കൂൾ, വിക്ടോറിയൻ കോളേജ് ഓഫ് ആർട്സ് സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ. അക്കാദമിക് സെലക്ടീവ് എൻട്രി ടെസ്റ്റിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഈ സ്കൂളുകളിലെ വിദ്യാർത്ഥികളെ പ്രത്യേകമായി പ്രവേശിപ്പിക്കുന്നു.

2019 ഫെബ്രുവരിയിലെ കണക്കനുസരിച്ച് വിക്ടോറിയയിൽ 1529 പബ്ലിക് സ്കൂളുകളും 496 കത്തോലിക്കാ സ്കൂളുകളും 219 പ്രൈവറ്റ് സ്കൂളുകളും ഉണ്ടായിരുന്നു. 6,31,500-ൽ താഴെ വിദ്യാർത്ഥികളെ പൊതുവിദ്യാലയങ്ങളിലും 3,57,000 പേരെ സ്വകാര്യ സ്കൂളുകളിലും ചേർത്തിരിക്കുന്നു. സ്വകാര്യ വിദ്യാർത്ഥികളിൽ 58 ശതമാനവും കത്തോലിക്കാ സ്‌കൂളുകളിൽ പഠിക്കുന്നു. 5,52,300-ലധികം കുട്ടികൾ പ്രൈമറി സ്കൂളുകളിലും 4,18,600-ലധികം സെക്കൻഡറി സ്കൂളുകളിലും പ്രവേശനം നേടി. സെക്കൻഡറി സ്കൂളിന്റെ അവസാന രണ്ട് വർഷത്തെ വിജയശതമാനം പൊതു സ്കൂളിലെ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് 84.3 ശതമാനവും സ്വകാര്യ സ്കൂൾ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് 91.5 ശതമാനവുമാണ്. വിക്ടോറിയയിൽ ഏകദേശം 46,523 മുഴുവൻ സമയ അധ്യാപകരുണ്ട്.^[51]

മൂന്നാം തരം

വിക്ടോറിയയ്ക്ക് ഒമ്പത് സർവകലാശാലകൾ നിലവിലുണ്ട്. ആദ്യമായി ബിരുദം നൽകിയ മെൽബൺ സർവകലാശാല 1855-ൽ ആദ്യത്തെ വിദ്യാർത്ഥിയെ ചേർത്തു. ഏറ്റവും വലിയ മൊണാഷ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ മറ്റേതൊരു ഓസ്‌ട്രേലിയൻ സർവകലാശാലയേക്കാളും കൂടുതലായി 83,000 വിദ്യാർത്ഥികളുണ്ട്.^[52]

2018-ൽ വിക്ടോറിയൻ സർവകലാശാലകളിൽ പ്രവേശനം നേടിയ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ എണ്ണം 4,18,447 ആയിരുന്നു. മുൻവർഷത്തെ അപേക്ഷിച്ച് 5.3% വർധന ഉണ്ടായി. ഇതിൽ അന്തർ‌ദ്ദേശീയ വിദ്യാർത്ഥികൾ‌ 40% വരുന്നു. പ്രീ-പെയ്ഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി ട്യൂഷൻ ഫീസിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ശതമാനവും ഇവരിൽ നിന്നാണ് ലഭിക്കുന്നത്.^[52] ബിസിനസ്, അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ, ഇക്കണോമിക്സ് എന്നീ മേഖലകളിലാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ വിദ്യാർത്ഥികൾ പ്രവേശനം നേടിയിട്ടുള്ളത്. അഡ്മിനിസ്ട്രേഷനും ഇക്കണോമിക്സിനും ഏകദേശം 30% വിദ്യാർത്ഥികൾ പ്രവേശനം നേടി. ആർട്സ്, ഹ്യൂമാനിറ്റീസ്, സോഷ്യൽ സയൻസ് എന്നിവയിൽ 18% വിദ്യാർത്ഥികൾ പ്രവേശനം നേടി.^[52]

വിക്ടോറിയയിൽ സർക്കാർ നടത്തുന്ന 12 സാങ്കേതിക, തുടർ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുണ്ട് (TAFE).^[53] സംസ്ഥാനത്തെ ആദ്യത്തെ തൊഴിലധിഷ്ഠിത സ്ഥാപനം 1839-ൽ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ട മെൽബൺ മെക്കാനിക്സ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടാണ്. ഇത് ഇപ്പോൾ മെൽബൺ അഥീനിയം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. അംഗീകൃത TAFE പ്രോഗ്രാമുകൾ നൽകുന്നതിന് ആയിരത്തിലധികം മുതിർന്ന വിദ്യാഭ്യാസ സംഘടനകൾ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. 2014-ൽ 4,43,000 കുട്ടികൾ തൊഴിലധിഷ്ഠിത വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ ചേർന്നു. 2018 ആയപ്പോഴേക്കും ഈ മേഖലയിലെ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ എണ്ണം 40 ശതമാനം കുറഞ്ഞ് 265,000 ആയി മാറി. നിലവാരം കുറഞ്ഞ ദാതാക്കളിലേക്കുള്ള ധനസഹായം പിൻവലിച്ചതും സർവകലാശാലാ വിദ്യാഭ്യാസത്തിലേക്കുള്ള ഒരു സാമൂഹിക മാറ്റവുമാണ് അഞ്ചുവർഷത്തെ താഴ്ന്ന നിരക്കിനു കാരണമെന്ന് വിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പ് ആരോപിച്ചു.^[54]

ലൈബ്രറികൾ

വിക്ടോറിയ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഗവേഷണ-റഫറൻസ് ലൈബ്രറിയാണ് സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി. വിക്ടോറിയയുടെ ഡോക്യുമെന്ററി പൈതൃകം ശേഖരിക്കുന്നതിനും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും വിവിധ സേവനങ്ങളിലൂടെയും പ്രോഗ്രാമുകളിലൂടെയും ഇത് ലഭ്യമാക്കുന്നതിനും ലൈബ്രറിയ്ക്ക് ഉത്തരവാദിത്തമുണ്ട്. ശേഖരത്തിലെ വസ്തുക്കളിൽ പുസ്തകങ്ങൾ, പത്രങ്ങൾ, മാസികകൾ, ജേണലുകൾ, കൈയെഴുത്തുപ്രതികൾ, മാപ്പുകൾ, ചിത്രങ്ങൾ, വസ്തുക്കൾ, ശബ്ദ, വീഡിയോ റെക്കോർഡിംഗുകളും ഡാറ്റാബേസുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു. കൂടാതെ പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ പ്രാദേശിക വായ്പാ ലൈബ്രറികൾ പരിപാലിക്കുന്നു. സാധാരണഗതിയിൽ അതത് മുനിസിപ്പൽ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഒന്നിലധികം ശാഖകളുണ്ട്.

സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ

വിക്ടോറിയൻ ഉൽപാദനവും തൊഴിലാളികളും സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെ
സാമ്പത്തികമേഖല	ജി.എസ്.പി.[55]	തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം ('000s)	തൊഴിലാളികളുടെ ശതമാനം
ധനകാര്യം, ഇൻഷുറൻസ് സേവനങ്ങൾ	12.8%	115.5	3.8%
പ്രൊഫഷണൽ, സാങ്കേതിക സേവനങ്ങൾ	9.1%	274.3	9.0%
ഉല്പന്നനിർമ്മാണം	8.6%	274.4	9.0%
ആരോഗ്യ പരിരക്ഷ, സാമൂഹിക സേവനങ്ങൾ	8.5%	390.6	12.8%
കെട്ടിട നിർമ്മാണം	7.7%	255.7	6.4%
വിദ്യാഭ്യാസം	6.7%	257.7	8.5%
റീട്ടെയിൽ വ്യാപാരം	6.0%	310.6	10.2%
ഗതാഗത സേവനങ്ങൾ	5.7%	165.4	5.4%
മൊത്ത വ്യാപാരം	5.6%	113.4	3.7%
പബ്ലിക് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ	5.0%	146.5	4.8%
കമ്മ്യൂണിക്കേഷനും ഐ.ടി.യും	3.9%	57.0	1.9%
റിയൽ എസ്റ്റേറ്റ്	3.7%	43.6	1.4%
അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സർവ്വീസസ്	3.3%	119.0	3.9%
താമസവും ഫുഡ് സർവ്വീസസും	2.9%	209.9	6.9%
കൃഷി, വനം മത്സ്യബന്ധനം	2.8%	86.1	2.8%
യൂട്ടിലിറ്റീസ്	2.4%	39.4	1.3%
ഖനനം	2.0%	11.0	0.4%
കലയും വിനോദവും	1.1%	63.2	2.1%
മറ്റു സേവനങ്ങൾ	–	115.1	3.8%
ഉറവിടം: ഓസ്ട്രേലിയൻ ബ്യൂറോ ഓഫ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ്. 2016 ജൂൺ വരെയുള്ള ജിഎസ്പി. 2016 ഓഗസ്റ്റ് വരെയുള്ള തൊഴിൽ.

ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽസിനുശേഷം ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണ് വിക്ടോറിയ സംസ്ഥാനത്തിനുള്ളത്. ഇത് രാജ്യത്തിന്റെ മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപാദനത്തിന്റെ നാലിലൊന്ന് വരുന്നു. വിക്ടോറിയയുടെ നിലവിലെ വിലയിൽ മൊത്തം ഗ്രോസ് സ്റ്റേറ്റ് പ്രൊഡക്ട് (ജി‌എസ്‌പി) 2019 ജൂണിൽ 455 ബില്യൺ ഡോളറായിരുന്നു. 69,654 ഡോളറാണ് പ്രതിശീർഷ ജിഎസ്പി.^[56]

ധനകാര്യവും ഇൻഷുറൻസും വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും അധികം വരുമാന ലഭിക്കുന്ന മേഖലയാണ്. ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും സാമൂഹിക സഹായമേഖലയുമാണ് സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും വലിയ തൊഴിൽ ദാതാവായി കണക്കാക്കുന്നത്. കഴിഞ്ഞ ദശകങ്ങളിലെ സർവ്വീസ് വ്യവസായങ്ങളിലേക്കുള്ള മാറ്റം വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും വലിയ തൊഴിലുടമയും വരുമാന ഉൽ‌പാദകനുമെന്ന ഖ്യാതി നിർമ്മാണ മേഖലയ്ക്ക് നഷ്ടമായി.

കൃഷി

1867-ലെ പാരീസ് എക്സിബിഷൻ യൂണിവേഴ്സലിൽ വിക്ടോറിയയുടെ ഇനം

2003-04-ൽ വിക്ടോറിയൻ കാർഷിക ഉൽപാദനത്തിന്റെ മൊത്ത മൂല്യം 17 ശതമാനം വർദ്ധിച്ച് 8.7 ബില്യൺ ഡോളറായി. ഇത് മൊത്തം കാർഷിക ഉൽ‌പാദനത്തിന്റെ 24%-ത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. 2004-ലെ കണക്കനുസരിച്ച് 32,463 ഫാമുകൾ 1,36,000 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (52,500 ചതുരശ്ര മൈൽ) വിക്ടോറിയൻ ഭൂമി കൈവശപ്പെടുത്തി. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ മൊത്തം ഭൂപ്രതലത്തിന്റെ 60% ത്തിലധികം ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. വിക്ടോറിയൻ ഫാമുകളിൽ ചെറിയ ഹോർട്ടികൾച്ചറൽ സംഘടനകൾ മുതൽ വലിയ തോതിലുള്ള കന്നുകാലികൾ, ധാന്യ ഉൽപാദനങ്ങൾ വരെയാണ്. കൃഷിസ്ഥലത്തിന്റെ നാലിലൊന്ന് ഭക്ഷ്യവിളകൾ വളർത്താൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വിക്ടോറിയൻ കൃഷിസ്ഥലത്തിന്റെ 26,000 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ർ (10,000 ചതുരശ്ര മൈൽ) ധാന്യങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഇതിൽ കൂടുതലും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്താണ് കൃഷി ചെയ്യുന്നത്. ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ 50% ത്തിലധികം ഗോതമ്പിനും 33% ബാർലിക്കും 7% ഓട്‌സിനുമായി നീക്കി വെച്ചിരിക്കുന്നു. 6,000 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (2,300 ചതുരശ്ര മൈൽ) വയ്ക്കോലിനായി വിതയ്ക്കുന്നു. 2003-04-ൽ വിക്ടോറിയൻ കർഷകർ 3 ദശലക്ഷം ടണ്ണിലധികം ഗോതമ്പും 2 ദശലക്ഷം ടൺ ബാർലിയും ഉത്പാദിപ്പിച്ചു. വിക്ടോറിയൻ ഫാമുകൾ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ പിയർ പഴങ്ങളിൽ 90 ശതമാനവും ആപ്പിളിൽ മൂന്നിലൊന്നും ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നു. ശതാവരിച്ചെടി, ബ്രൊക്കോളി, കാരറ്റ്, ഉരുളക്കിഴങ്ങ്, തക്കാളി എന്നിവയാണ് പ്രധാന പച്ചക്കറി വിളകൾ.

വിക്ടോറിയൻ ഫാമുകളിൽ 14 ദശലക്ഷത്തിലധികം ആടുകളും 5 ദശലക്ഷം ആട്ടിൻകുട്ടികളും മേയുന്നു. കൂടുതലും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വടക്കും പടിഞ്ഞാറാണ് മേയുന്നത്. 2004-ൽ പ്രാദേശിക ഉപഭോഗത്തിനും കയറ്റുമതിക്കുമായി 10 ദശലക്ഷം ആട്ടിൻകുട്ടികളെയും ആടുകളെയും അറുത്തു. വിക്ടോറിയ ആടുകളെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലേക്കും ഇറച്ചിക്കായി ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിലേക്കും കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു. 108,000 ടണ്ണിലധികം കമ്പിളി ക്ലിപ്പും നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടു.

ഓസ്ട്രേലിയയിലെ ക്ഷീരകൃഷിയുടെ കേന്ദ്രമാണ് വിക്ടോറിയ. ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ പാലിനായുള്ള 3 ദശലക്ഷം കന്നുകാലികളിൽ 60% ഇവിടെയുണ്ട്. രാജ്യത്തിന്റെ മൂന്നിൽ രണ്ട് ഭാഗവും പാൽ വിക്ടോറിയയിൽ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നു (ഏകദേശം 6.4 ബില്യൺ ലിറ്റർ). സംസ്ഥാനത്ത് 2.4 ദശലക്ഷത്തിലധികം മാംസത്തിനായുള്ള കന്നുകാലികളുണ്ട്. ഓരോ വർഷവും 2.2 ദശലക്ഷത്തിലധികം കന്നുകാലികളെയും പശുക്കിടാക്കളെയും മാംസത്തിനായി അറുക്കുന്നു. 2003-04-ൽ വിക്ടോറിയൻ വാണിജ്യ മത്സ്യബന്ധന സംഘങ്ങളും അക്വാകൾച്ചർ വ്യവസായവും 11,634 ടൺ സമുദ്രവിഭവങ്ങൾ ഉത്പാദിപ്പിച്ചു. ബ്ലാക്ക്‌ലിപ്ഡ് അബലോൺ ഇതിലെ മുഖ്യ ഇനം. തൊട്ടുപിന്നിൽ 13.7 മില്യൺ ഡോളർ മതിപ്പുള്ള സതേൺ റോക്ക് ലോബ്സ്റ്റർ ആണുള്ളത്. മിക്ക അബലോൺ, റോക്ക് ലോബ്സ്റ്ററുകളും ഏഷ്യയിലേക്ക് കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു.

നിർമ്മാണം

വിക്ടോറിയയ്ക്ക് വിവിധ ഉൽ‌പാദന സംരംഭങ്ങളുണ്ട്. കൂടാതെ മെൽ‌ബൺ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട വ്യാവസായിക നഗരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധാനന്തരം അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപം ഉൽ‌പാദന കുതിപ്പിന് കാരണമായി മാറി. നഗരത്തിനടുത്തുള്ള വിലകുറഞ്ഞ ഭൂമിയുടെ ലഭ്യതയും ലാട്രോബ് താഴ്വരയിൽ നിന്നുള്ള വിലകുറഞ്ഞ ഊർജ്ജവും സംസ്ഥാനത്തെ ആകർഷിക്കുന്നു. 2015-16-ൽ ഓസ്ട്രേലിയയിൽ മൊത്തം ഉൽ‌പാദന ഉൽ‌പാദനത്തിന്റെ 26.4% വിക്ടോറിയ ഉൽ‌പാദിപ്പിച്ചു. 32.4% ആണ് ന്യൂ സൗത്ത് വെയിൽ‌സിലെ ഉല്പാദനം.

യന്ത്രസാമഗ്രികളും ഉപകരണ നിർമ്മാണവുമാണ് സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും വരുമാനമുള്ള നിർമ്മാണപ്രവർത്തനം. പിന്നീട് ഭക്ഷണപാനീയങ്ങൾ, പെട്രോകെമിക്കൽസ്, രാസവസ്തുക്കൾ എന്നിവയാണ് തൊട്ടു പിന്നിലുള്ളത്. അൽകോവയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള പോർട്ട്‌ലാന്റ്, പോയിന്റ് ഹെൻ‌റി അലുമിനിയം സ്മെൽറ്ററുകൾ എന്നിവ സംസ്ഥാനത്തെ പ്രമുഖ നിർമ്മാണശാലകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഗീലോംഗ്, ആൾട്ടോണ എന്നിവിടങ്ങളിലെ എണ്ണ ശുദ്ധീകരണ ശാലകൾ, ലാവെർട്ടണിലെ ഒരു പ്രധാന പെട്രോകെമിക്കൽ കമ്പനി, വിക്ടോറിയൻ ആസ്ഥാനമായുള്ള സി‌എസ്‌എൽ, വാക്സിനുകളും പ്ലാസ്മ ഉൽ‌പന്നങ്ങളും ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്ന ആഗോള ബയോടെക്നോളജി കമ്പനി, എന്നിവയാണ് മറ്റുള്ളവ. പ്രതിരോധ വ്യവസായത്തിന് സാധനങ്ങൾ നൽകുന്നതിലും വിക്ടോറിയ ഒരു പ്രധാന പങ്കു വഹിക്കുന്നു.

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ മറ്റേതൊരു സംസ്ഥാനത്തേക്കാളും വികിടോറിയ ഉൽപ്പാദനത്തെ ആശ്രയിക്കുന്നു. വിക്ടോറിയയിലെ മൊത്തം ഉൽപാദനത്തിന്റെ 8.6% ആണ് ഉൽപ്പാദന നിർമ്മാണം. ഇത് 8.0% ഉള്ള സൗത്ത് ഓസ്‌ട്രേലിയയേക്കാൾ അല്പം ഉയർന്നിരിക്കുന്നു. എങ്കിലും ഈ അനുപാതം മൂന്ന് പതിറ്റാണ്ടായി കുറയുന്നുണ്ട്. 1990-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം മൊത്തം സംസ്ഥാന ഉൽപാദനത്തിന്റെ 20.3% ആയിരുന്നു. 2008-ൽ ഉൽപ്പാദനം 28.8 ബില്യൺ ഡോളറിലെത്തിയിരുന്നു. 2016-ൽ ഇത് 26.8 ബില്യൺ ഡോളറിലെത്തി (പ്രതിവർഷം .0.77%). 1990 മുതൽ ഉൽപ്പാദന തൊഴിൽ മൊത്തത്തിലും ആനുപാതികമായും കുറഞ്ഞു. 2000-ലെ ഖനന കുതിച്ചുചാട്ടത്തിന്റെ ഫലമായി ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഡോളർ ശക്തമായി. എന്നാൽ ചെറിയ ജനസംഖ്യയും ഒറ്റപ്പെടലും, ഉയർന്ന വേതനവും, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് ഉൽപാദനത്തിന്റെ പൊതുവായ കയറ്റുമതിയും മൂലം ശക്തമായ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഡോളറിന്റെ ഇടിവിന് ചില കാരണങ്ങളായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നു.

ചരിത്രപരമായി പ്രധാന കാർ ബ്രാൻഡുകളായ ഫോർഡ്, ടൊയോട്ട, ഹോൾഡൻ എന്നിവയുടെ നിർമ്മാണശാലകളുടെ കേന്ദ്രമാണ് വിക്ടോറിയ. എങ്കിലും 2010-ൽ മൂന്ന് കമ്പനികളും അടച്ചുപൂട്ടൽ പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2017 അവസാനത്തോടെ ഓസ്ട്രേലിയയ്ക്ക് അവരുടെ കാർ നിർമ്മാണ വ്യവസായം പൂർണ്ണമായും നഷ്ടപ്പെടും എന്ന് ഇത് അർത്ഥമാക്കുന്നു. 2010-ലെ ഫോർഡിന്റെ തീരുമാനത്തെത്തുടർന്ന് 2013 മെയ് മാസത്തിലാണ് ഹോൾഡന്റെ പ്രഖ്യാപനം ഉണ്ടായത്. ഫോർഡിന്റെ വിക്ടോറിയൻ പ്ലാന്റുകൾ ബ്രോഡ്‌മെഡോസ്, ഗീലോംഗ് , 2016 ഒക്ടോബറിൽ അടച്ചു.^[57][58] 2014 ഫെബ്രുവരിയിൽ ടൊയോട്ട, ഹോൾഡനോ ഫോർഡോ ഇല്ലാത്ത ഒരു പ്രഖ്യാപനത്തോടെ തുടർന്നു.^[59]

ഭൂമി

റിയൽ പ്രോപ്പർട്ടി ആക്റ്റ് 1862 ഉപയോഗിച്ച് വിക്ടോറിയ ടോറൻസ് ഭൂമി രജിസ്ട്രേഷൻ സംവിധാനം സ്വീകരിച്ചു.^[60] ടോറൻസ് സമ്പ്രദായം വിക്ടോറിയയിലെ സാധാരണ നിയമവ്യവസ്ഥയെ മാറ്റിസ്ഥാപിച്ചില്ല പകരം പുതിയ ലാന്റ് ഗ്രാന്റുകൾക്കും, ആക്ടിന് കീഴിൽ സ്വമേധയാ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിട്ടുള്ള ഭൂമിക്കും അതിന്റെ പിൻഗാമികൾക്കും മാത്രം ബാധകമാണ്. പൊതുവായ നിയമവ്യവസ്ഥ മറ്റെല്ലാ സ്വകാര്യ ഭൂവുടമകൾക്കും ബാധകമാണ്. വിക്ടോറിയയിൽ കൈവശമുള്ള ക്രൗൺ ലാൻഡ്, ക്രൗൺ ലാൻഡ് (റിസർവ്സ്) ആക്ട് 1978, ലാൻഡ് ആക്ട് 1958 എന്നിവയ്ക്ക് കീഴിലാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്.

ഖനനം

ലട്രോബ് താഴ്‌വരയിലെ യല്ലോൺ പവർ സ്റ്റേഷൻ

വിക്ടോറിയയിലെ ഖനനം സംസ്ഥാന ഉൽ‌പാദനത്തിൽ 6 ബില്യൺ ഡോളർ സംഭാവന ചെയ്യുന്നുണ്ടെങ്കിലും 1% ൽ താഴെ തൊഴിലാളികൾ മാത്രമാണ് ഇതിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നത്. വിക്ടോറിയൻ ഖനന വ്യവസായം ഊർജ്ജം ഉൽപാദിപ്പിക്കുന്ന ധാതുക്കളിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ബ്രൗൺ കൽക്കരി, പെട്രോളിയം, ഗ്യാസ് എന്നിവ പ്രാദേശിക ഉൽപാദനത്തിന്റെ 90% വരും. എണ്ണ, വാതക വ്യവസായങ്ങൾ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ കിഴക്ക് ജിപ്‌സ്‌ലാന്റ് തീരത്ത് കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ബ്രൗൺ കൽക്കരി ഖനനവും വൈദ്യുതി ഉൽപാദനവും ലാട്രോബ് താഴ്‌വരയിലാണ്.

2005-06 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഗ്യാസിന്റെ ശരാശരി പ്രതിദിന ഉല്പാദനം 700 ദശലക്ഷം ഘനയടി ആയിരുന്നു. ഇത് മൊത്തം ദേശീയ വാതക വിൽപ്പനയുടെ 18%-ത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഗ്യാസിന്റെ ആവശ്യം പ്രതിവർഷം 2% എന്ന നിലയിൽ വർദ്ധിക്കുന്നു.^[61]

1985-ൽ ഓഫ്ഷോർ ജിപ്‌സ്‌ലാന്റ് ബേസിനിൽ നിന്നുള്ള എണ്ണ ഉൽപാദനം ദിവസേന ശരാശരി 4,50,000 ബാരലായി ഉയർന്നു. 2005-2006-ൽ, പ്രതിദിന ശരാശരി എണ്ണ ഉൽപാദനം 83,000 ബിബിഎൽ/ദിവസം ആയി കുറഞ്ഞു. ഇത്തരത്തിൽ ഇടിവുണ്ടായെങ്കിലും വിക്ടോറിയ ഇപ്പോഴും ഓസ്ട്രേലിയയിൽ 19.5 ശതമാനം അസംസ്കൃത എണ്ണ ഉൽപാദിപ്പിക്കുന്നു.^[61]

വിക്ടോറിയയിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ധാതുവാണ് ബ്രൗൺ കൽക്കരി. ജിപ്‌സ്‌ലാൻഡിലെ ലാട്രോബ് താഴ്‌വരയിൽ ഓരോ വർഷവും 66 ദശലക്ഷം ടൺ ഖനനം നടത്തുന്നു.^[62] ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ബ്രൗൺ കൽക്കരി ശേഖരം ഈ പ്രദേശത്താണ്.

ഓസ്‌ട്രേലിയയുടെ സ്വർണ്ണത്തിരക്കിന്റെ ചരിത്ര കേന്ദ്രമായിരുന്നിട്ടും വിക്ടോറിയ ഇന്ന് ദേശീയ സ്വർണ്ണ ഉൽപാദനത്തിന്റെ 1% മാത്രമാണ് സംഭാവന ചെയ്യുന്നത്. വിക്ടോറിയ പരിമിതമായ അളവിൽ ജിപ്സവും കയോലിനും ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നു.

സേവന വ്യവസായം

വിക്ടോറിയൻ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ അതിവേഗം വളരുന്ന ഘടകമാണ് സേവന വ്യവസായ വിഭാഗം. സാമ്പത്തിക, പ്രൊഫഷണൽ സേവനങ്ങൾ എന്ന് പൊതുവായി തരംതിരിക്കുന്ന വിശാലമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ആരോഗ്യ പരിരക്ഷയും സാമൂഹിക സഹായവും, വിദ്യാഭ്യാസം, ഗതാഗതം, ഐടി, ആശയവിനിമയ സേവനങ്ങൾ, സർക്കാർ സേവനങ്ങൾ, മൊത്ത, ചില്ലറ വ്യാപാരം എന്നിവയാണ് മറ്റു വിഭാഗങ്ങൾ. മിക്ക സേവന വ്യവസായങ്ങളും മെൽബണിലും സംസ്ഥാനത്തെ വലിയ പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങളിലുമാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

2015–16-ലെ കണക്കനുസരിച്ച് സേവന വ്യവസായങ്ങളിൽ മുക്കാൽ ഭാഗവും വിക്ടോറിയൻ തൊഴിലാളികളും സംസ്ഥാനത്തെ ജി.എസ്.പി. കണക്കിൽ മുക്കാൽ ഭാഗവും ജോലി ചെയ്യുന്നു. വിക്ടോറിയയിലെ മറ്റേതൊരു സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനത്തേക്കാളും ഒരു വിഭാഗമെന്ന നിലയിൽ സാമ്പത്തികവും ഇൻഷുറൻസും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് കൂടുതൽ മൂല്യവർദ്ധനവ് നൽകുന്നു. അതേസമയം ആരോഗ്യ പരിരക്ഷയും സാമൂഹിക സഹായവും ഏറ്റവും കൂടുതൽ തൊഴിലാളികളെ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വിനോദസഞ്ചാരം

വിക്ടോറിയയിലെ ചില പ്രധാന വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങൾ താഴെ പറയുന്നു:

• ഓസ്ട്രേലിയയിലെ മുഖ്യനഗരമായ മെൽബണിന്റെ പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളും നഗര കേന്ദ്രത്തിലും നിരവധി വിനോദസഞ്ചാര സൗകര്യങ്ങളും സ്ഥലങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. മെൽബൺ മൃഗശാല, മെൽബൺ മ്യൂസിയം, മെൽബൺ അക്വേറിയം, സയൻസ് വർക്ക്സ്, ടൂറിസം പ്രവിശ്യകളായ മെൽബൺ ഡോക്‌ലാൻഡ്സ്, സൗത്ത്ബാങ്ക്, സെന്റ് കിൽഡ എന്നിവയും സാംസ്കാരിക, കായിക ടൂറിസ്റ്റ് ഐക്കണുകളായ ആർട്സ് സെന്റർ മെൽബൺ, ഈസ്റ്റ് എൻഡ് തിയറ്റർ ഡിസ്ട്രിക്റ്റ്, നാഷണൽ ഗാലറി ഓഫ് വിക്ടോറിയ, ദി വിക്ടോറിയ മെൽ‌ബൺ ക്രിക്കറ്റ് ഗ്രൗണ്ട് (എം‌സി‌ജി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു), തെക്കൻ അർദ്ധഗോളത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന നിരീക്ഷണ കേന്ദ്രമായ യുറീക്ക ടവർ, സ്കൈഡെക് 88 എന്നിവ പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളാണ്.
• നൂറുകണക്കിന് ബീച്ചുകളുള്ള വിക്ടോറിയയിൽ 2000 കിലോമീറ്ററിലധികം തീരപ്രദേശമുണ്ട്.^[63]
• സ്വർണ്ണഖനികൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ചരിത്രപരമായ നഗരങ്ങളായ ബല്ലാറാത്ത്, ബീച്ച്‌വർത്ത്, ബെൻഡിഗോ, കാസിൽമെയ്ൻ, മാൽഡൺ, ഡെയ്‌ൽസ്‌ഫോർഡ് എന്നിവ .
• സ്വാഭാവിക പ്രകൃതി ആകർഷണങ്ങളായ ദ ട്വൽവ് അപ്പൊസ്റ്റിൽസ്, വിൽസൺ പ്രൊമോണ്ടറി, ദി ഗ്രാമ്പിയൻസ്, ഫെയറി പെൻഗ്വിൻസ് (പ്രത്യേകിച്ച് ഫിലിപ്പ് ദ്വീപിലും സെന്റ് കിൽഡയിലും), ബുച്ചാൻ ഗുഹകൾ, ജിപ്‌സ്‌ലാന്റ് തടാകങ്ങൾ.
• ഡാൻ‌ഡെനോംഗ് റേഞ്ചസ് (പ്രത്യേകിച്ച് പഫിംഗ് ബില്ലി റെയിൽ‌വേ).
• ഹീലസ്‌വില്ലെ സാങ്ച്വറി പ്രാദേശിക ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഇനങ്ങളിൽ ഇത് പ്രത്യേകത പുലർത്തുന്നു.
• മുറെ നദി, റിവിനീന, എച്ചുക്ക, മിൽ‌ദുര എന്നിവയുൾ‌പ്പെടെയുള്ള പട്ടണങ്ങൾ‌.
• ഗീലോംഗും അതിന്റെ പ്രശസ്തമായ വാട്ടർഫ്രണ്ട്, ഈസ്റ്റേൺ ബീച്ച്, ഗീലോംഗ് വെസ്റ്റിന്റെ പാക്കിംഗ്ടൺ സ്ട്രീറ്റ് എന്നിവ.
• മുന്തിരിത്തോട്ടങ്ങളും ചരിത്രപരമായ റിസോർട്ട് പട്ടണങ്ങളായ ക്വീൻസ്‌ക്ലിഫ്, ഡ്രൈസ്‌ഡേൽ, പോർട്ടാർലിംഗ്ടൺ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന ബെല്ലാരിൻ പെനിൻസുല
• വെർ‌ബൈ ബംഗ്ലാവും വെർ‌ബൈ ഓപ്പൺ റേഞ്ച് മൃഗശാലയും
• പ്രസിദ്ധമായ ബീച്ചുകളായ ബെൽസ് ബീച്ച്, ടോർക്വേ, ലോൺ എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന സർഫ് കോസ്റ്റ്.
• മോർണിംഗ്ടൺ പെനിൻസുല, പ്രത്യേകിച്ച് റെഡ് ഹില്ലിലെ വൈനറികൾക്കും മൗണ്ട് എലിസയിലെയും മോർണിംഗ്ടണിലെയും ആളൊഴിഞ്ഞ ബീച്ചുകൾ, മൗണ്ട് മാർത്ത, ആർതർസ് സീറ്റ്, പോർട്ട്‌സിയ, സോറന്റോ, ഫ്ലിൻഡേഴ്‌സ് എന്നിവയുടെ തീരപ്രദേശങ്ങൾ.
• യാര വാലി (പ്രത്യേകിച്ച് ഹീൽസ്‌വില്ലെ സവന്യജീവിങ്കേതവും വൈനറികളും).
• ഗ്രേറ്റ് ഓഷ്യൻ റോഡ്, അതിൽ ദ ട്വൽവ് അപ്പൊസ്റ്റിൽസ്, ചരിത്രപരമായ പട്ടണങ്ങളായ പോർട്ട് ഫെയറി, പോർട്ട്‌ലാൻഡ്, മലഞ്ചെരിവുകളും തിമിംഗില നിരീക്ഷണവും ലോൺ പോലുള്ള റിസോർട്ട് പട്ടണങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു.
• ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ആൽപ്‌സിന്റെ ഭാഗമായ വിക്ടോറിയൻ ആൽപൈൻ മേഖല, പ്രത്യേകിച്ച് സ്കീയിംഗിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.
• സെൻട്രൽ വിക്ടോറിയൻ ഹൈലാൻഡ്സ്, ശൈത്യകാല കായിക വിനോദങ്ങൾക്കും ബുഷ് വാക്കിംഗിനും പേരുകേട്ടതാണ് 'ഹൈ കൺട്രി'.
• സംസ്ഥാനത്തൊട്ടാകെയുള്ള വൈൻ പ്രദേശങ്ങൾ.

ഗതാഗതം

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏതൊരു സംസ്ഥാനത്തേക്കാളും കൂടുതൽ ജനസാന്ദ്രത വിക്ടോറിയയിലുണ്ട്. ജനസംഖ്യാകേന്ദ്രങ്ങൾ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗത്തും വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. വിദൂര വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിലും വിക്ടോറിയൻ ആൽപ്സിലും മാത്രമേ സ്ഥിരമായ വാസസ്ഥലം ഇല്ലാതുള്ളു.

വിക്ടോറിയൻ റോഡ് ശൃംഖല ജനസംഖ്യാ കേന്ദ്രങ്ങളിലെല്ലാം സേവനം നൽകുന്നു. മെൽബണിൽ നിന്നും മറ്റ് പ്രധാന നഗരങ്ങളിൽ നിന്നും ഹൈവേകൾ പുറപ്പെടുന്നു. ഹൈവേകളെ പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ദ്വിതീയ റോഡുകളുള്ള ഗ്രാമീണ കേന്ദ്രങ്ങളാണ് ഇവിടെയുള്ളത്. പല ഹൈവേകളും ഫ്രീവേ നിലവാരത്തിലായി ("എം" ഫ്രീവേ) നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. അതേസമയം മിക്ക പാതകളും മുദ്രയിട്ടിരിക്കുന്നതും മികച്ച നിലവാരമുള്ളതുമാണ്.

നിലവിലെ മെൽ‌ബൺ സി 2 ക്ലാസും (സിറ്റാഡിസ്) ഒരു ഡി-ക്ലാസ് ട്രാമും

വിക്ടോറിയയിലെ റെയിൽ ഗതാഗതം സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള നിരവധി സ്വകാര്യ, പൊതു റെയിൽ‌വേ ഓപ്പറേറ്റർമാരാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്. വൈദ്യുതീകരിച്ചതും പാസഞ്ചർ സംവിധാനമുള്ളതുമായ മെട്രോ ട്രെയിനുകൾ മെൽബണിലും പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിലും ഉടനീളം വിപുലമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഇപ്പോൾ വിക്ടോറിയൻ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള വി / ലൈൻ പ്രധാന പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങളിലേക്ക് കേന്ദ്രീകൃത സേവനവും മറ്റ് ലൈനുകളിൽ ദീർഘദൂര സേവനങ്ങളും നടത്തുന്നു. പസഫിക് നാഷണൽ, സി‌എഫ്‌സി‌എൽ ഓസ്‌ട്രേലിയ എന്നിവ ചരക്ക് സേവനങ്ങൾ നടത്തുന്നു. ഗ്രേറ്റ് സതേൺ റെയിൽ, ഓസ്ട്രേലിയ പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്ന ദ ഓവർലാന്റ്, മെൽബൺ മുതൽ അഡ്‌ലെയ്ഡ് വരെ സഞ്ചരിക്കുന്നു. മെൽ‌ബൺ മുതൽ സിഡ്‌നി വരെ എൻ‌എസ്‌ഡബ്ല്യു ട്രെയിൻ‌ലിങ്ക് പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്ന എക്സ്പിടി സർവ്വീസ് നടത്തുന്നു.

നിരവധി ചെറിയ ചരക്ക് ഓപ്പറേറ്റർമാരും നിരവധി ടൂറിസ്റ്റ് റെയിൽവേകളും ഒരു കാലത്ത് സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള റെയിൽ ഗതാഗതത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. വിക്ടോറിയൻ ലൈനുകൾ പ്രധാനമായും 1,600 മില്ലീമീറ്റർ (5 അടി 3 ഇഞ്ച്) ബ്രോഡ് ഗേജ് പാത ഉപയോഗിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും അന്തർസംസ്ഥാന ട്രങ്ക് റൂട്ടുകളും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വടക്കും പടിഞ്ഞാറുമുള്ള നിരവധി ചരക്ക് പാതകളും 1,435 മില്ലീമീറ്റർ (4 അടി 8 1⁄2 ഇഞ്ച്) സ്റ്റാൻഡേർഡ് ഗേജാക്കി മാറ്റി. രണ്ട് ടൂറിസ്റ്റ് റെയിൽ‌വേകൾ 760 മില്ലിമീറ്ററിലധികം (2 അടി 6 ഇഞ്ച്) നാരോ ഗേജ് ലൈനുകൾ (ഇടുങ്ങിയ ലൈനുകൾ) പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ട്. അവ പർ‌വ്വത പ്രദേശങ്ങളിൽ‌ നിർമ്മിച്ച മുൻ‌കാല സർക്കാർ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള അഞ്ച് ലൈനുകളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങളാണ്.

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ട്രാം ശൃംഖല മെൽബണിലുണ്ട്.^[64] നിലവിൽ യാര ട്രാംസാണ് ഇത് പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്നത്. പൊതുഗതാഗതത്തിന്റെ ഒരു ജനപ്രിയ രൂപമെന്ന നിലയിൽ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി ട്രാമുകൾ മെൽബണിലെ പ്രധാന വിനോദ സഞ്ചാര കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നായി മാറിയിരിക്കുന്നു. പഴയ ബല്ലാറാത്ത്, ബെൻഡിഗോ സംവിധാനങ്ങളുടെ ഭാഗങ്ങളിൽ സഞ്ചരിക്കുന്ന ടൂറിസ്റ്റ് ട്രാമുകളുണ്ട്. ബൈലാന്റ്സ്, ഹാഡൺ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ട്രാംവേ മ്യൂസിയങ്ങളുണ്ട്.

മെൽബൺ വിമാനത്താവളം സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രധാന ആഭ്യന്തര, അന്താരാഷ്ട്ര കവാടമാണ്. സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും തിരക്കേറിയ രണ്ടാമത്തെ വിമാനത്താവളമാണ് അവലോൺ വിമാനത്താവളം. മെൽബണിലെ ബാക്കി വ്യോമഗതാഗതത്തിനായി എസെൻഡൺ, മൊറാബ്ബിൻ വിമാനത്താവളം എന്നിവ പൂർത്തീകരിക്കുന്നു. ഹാമിൽട്ടൺ എയർപോർട്ട്, മിൽ‌ദുര എയർപോർട്ട്, മൗണ്ട് ഹോതം, പോർട്ട്‌ലാൻഡ് വിമാനത്താവളം എന്നിവയാണ് മറ്റുള്ളവ.

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ കണ്ടെയ്നറുകളും സാധാരണ ചരക്കുകളും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും വലിയ തുറമുഖമാണ് മെൽബൺ തുറമുഖം^[65] ഇത് പോർട്ട് ഫിലിപ്പിന്റെ തലപ്പത്തുള്ള യാര നദിയുടെ കവാടത്തിലായി മെൽബണിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. വെസ്റ്റേൺപോർട്ട്, ഗീലോംഗ്, പോർട്ട്‌ലാന്റ് എന്നിവിടങ്ങളിലാണ് മറ്റു തുറമുഖങ്ങൾ.

2013 ഒക്ടോബർ വരെ ട്രെയിൻ സ്റ്റേഷനുകളുടെ സുരക്ഷിത കേന്ദ്രങ്ങളിൽ പുകയില നിരോധിച്ചിരുന്നു. 2012-നും 2013-നും ഇടയിൽ 2002 ആളുകൾക്ക് ലംഘന നോട്ടീസ് നൽകി. എല്ലാ വിക്ടോറിയൻ റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷൻ പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളിലും പുകവലി നിരോധിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി 2013 ഒക്ടോബറിൽ സംസ്ഥാന സർക്കാർ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ട്രാം സ്റ്റോപ്പുകൾ ഉയർത്തുകയും ചെയ്തു.^[66]

പ്ലാറ്റ്ഫോം 1, ഫ്ലിൻഡേഴ്സ് സ്ട്രീറ്റ് സ്റ്റേഷനിലെ എക്സ് ട്രപോളിസ്.

ലാറ വിക്ടോറിയ ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ വി / ലൈൻ വിലോസിറ്റി ട്രെയിൻ

അവശ്യവസ്തുക്കൾ

ഊർജ്ജം

വിക്ടോറിയയിലെ പ്രധാന ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സിൽ ലിഗ്നൈറ്റ് ഉപയോഗിച്ചുള്ള പവർ സ്റ്റേഷനുകളുടെ ഒരു ശേഖരം ഉൾപ്പെടുന്നു. പ്രത്യേകിച്ചും ലാട്രോബ് താഴ്വരയിലെ ശേഖരം പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. ഇവയിലൊന്നാണ് അടുത്തിടെ നിർത്തലാക്കിയ ഹാസൽവുഡ് പവർ സ്റ്റേഷൻ. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള കാർബൺ വൈദ്യുത നിലയങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തായിരുന്നു ഇത്. 2025 ഓടെ 40.6 മെഗാ ടൺ ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങൾ പുറന്തള്ളാൻ വിക്ടോറിയൻ സർക്കാർ ലക്ഷ്യമിടുന്നു.^[67][68]

ജലം

വിക്ടോറിയയിലെ ജല ശേഖരത്തിൽ പ്രധാനമായും അണക്കെട്ടുകൾ, റിസർവോയറുകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പ്രധാനമായും സെൻട്രൽ വിക്ടോറിയയിൽ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ജലവും ശേഖരിക്കുകയും സൂക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ശേഖരിക്കുന്ന ജലം വളരെ ഉയർന്ന ഗുണനിലവാരമുള്ളതും ചെറിയ ക്ലോറിനേഷൻ ആവശ്യമുള്ളതുമാണ്. ഇത് മഴവെള്ള ടാങ്കിൽ ശേഖരിക്കുന്ന വെള്ളം പോലെ ഒരു രുചി നൽകുന്നു. എങ്കിലും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് പ്രാദേശിക ദേശങ്ങളിൽ ക്ലോറിനേഷൻ അളവ് വളരെ കൂടുതലാണ്.

വിക്ടോറിയൻ വാട്ടർ ഗ്രിഡിൽ നിരവധി പുതിയ കണക്ഷനുകളും പൈപ്പ്‌ലൈനുകളും സംസ്ഥാനത്തുടനീളം നിർമ്മിക്കുന്നു. ഇത് വിക്ടോറിയയ്ക്ക് ചുറ്റും വെള്ളം ഏറ്റവും ആവശ്യമുള്ള സ്ഥലത്തേക്ക് കൊണ്ടുപോകാൻ സൗകര്യം ഒരുക്കുന്നു. കൂടാതെ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ സ്വാധീനിക്കുമെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഒരു കാലഘട്ടത്തിൽ പ്രാദേശികമായ വരൾച്ചയുടെ ആഘാതം കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗ്രിഡിന്റെ ഭാഗമായി ഇതിനകം പൂർത്തിയായ പ്രധാന പദ്ധതികളിൽ വിമ്മേര മല്ലി പൈപ്പ്‌ലൈൻ, ഗോൾഡ്ഫീൽഡ് സൂപ്പർപൈപ്പ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.^[69]

കായികം

ഓസ്‌ട്രേലിയൻ റൂൾസ് ഫുട്‌ബോളിന്റെ ആസ്ഥാനമാണ് വിക്ടോറിയ. പതിനെട്ട് ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഫുട്‌ബോൾ ലീഗ് (എ.എഫ്.എൽ.) ക്ലബ്ബുകളിൽ പത്ത് എണ്ണം വിക്ടോറിയ ആസ്ഥാനമാക്കി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. സെപ്റ്റംബർ അവസാനത്തെ ശനിയാഴ്ച മെൽബൺ ക്രിക്കറ്റ് ഗ്രൗണ്ടിലാണ് എ.എഫ്.എൽ ഗ്രാൻഡ് ഫൈനൽ പരമ്പരാഗതമായി നടക്കുന്നത്. എ.എഫ്.എൽ ഗ്രാൻഡ് ഫൈനൽ പരേഡിനോടൊപ്പമുള്ള ഗ്രാൻഡ് ഫൈനലിന് തലേദിവസം സംസ്ഥാനത്തിന് പൊതു അവധിദിനം ഉണ്ട്.

വിക്ടോറിയയുടെ ക്രിക്കറ്റ് ടീമായ വിക്ടോറിയൻ ബുഷ്‌റേഞ്ചേഴ്‌സ് ദേശീയ ഷെഫീൽഡ് ഷീൽഡ് ക്രിക്കറ്റ് മത്സരത്തിൽ കളിക്കുന്നു. നാഷണൽ റഗ്ബി ലീഗിൽ മെൽബൺ സ്റ്റോമും സൂപ്പർ റഗ്ബിയിൽ മെൽബൺ റിബൽസും വിക്ടോറിയയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. നാഷണൽ ബാസ്കറ്റ്ബോൾ ലീഗിൽ മെൽബൺ യുണൈറ്റഡും സൗത്ത് ഈസ്റ്റ് മെൽബൺ ഫീനിക്സും വിക്ടോറിയയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. സോക്കറിൽ എ-ലീഗിൽ മെൽബൺ വിക്ടറി, മെൽബൺ സിറ്റി, വെസ്റ്റേൺ യുണൈറ്റഡ് എന്നിവയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.

1956-ലെ സമ്മർ ഒളിമ്പിക്സ്, 2006-ലെ കോമൺ‌വെൽത്ത് ഗെയിംസ്, ഫിന ലോക നീന്തൽ ചാമ്പ്യൻഷിപ്പ് എന്നിവ മെൽബണിൽ നടത്തി.

എല്ലാ വർഷവും ജനുവരിയിൽ നടക്കുന്ന ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഓപ്പൺ ടെന്നീസ് ടൂർണമെന്റിലും ലോകത്തെ നാല് ഗ്രാൻഡ്‌ സ്ലാം ടെന്നീസ് ടൂർണമെന്റുകളിൽ ആദ്യത്തേതും മാർച്ചിൽ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഫോർമുല വൺ, ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഗ്രാൻഡ് പ്രിക്സും മെൽബണിലുണ്ട്. 1979 മുതൽ 2015 വരെ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ മാസ്റ്റേഴ്‌സ് ഗോൾഫ് ടൂർണമെന്റിന് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു.

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദൈർഘ്യമേറിയ സർഫിംഗ് മത്സരങ്ങളിലൊന്നായ വിക്ടോറിയയുടെ ബെൽസ് ബീച്ച്, എ‌എസ്‌പി വേൾഡ് ടൂറിന്റെ ഭാഗമായ ബെൽസ് ബീച്ച് സർഫ് ക്ലാസിക്കിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു.

വിക്ടോറിയയിലെ കായികരംഗത്തെ ഒരു വലിയ ഭാഗമാണ് നെറ്റ്ബോൾ.^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]} മെൽബൺ വിക്സെൻസ് ANZ ചാമ്പ്യൻഷിപ്പിൽ വിക്ടോറിയയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ലോകത്തിലെ മികച്ച നെറ്റ്ബോൾ കളിക്കാരായ ഷാരെൽ മക്മഹോൺ, റെനെ ഹാലിനൻ, മാഡിസൺ ബ്രൗൺ, ജൂലി കോർലെറ്റോ, ബിയാങ്ക ചാറ്റ്ഫീൽഡ് എന്നിവ വിക്ടോറിയയിൽ നിന്നുള്ളവരാണ്.

വിക്ടോറിയയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ഫിലിപ്പ് ദ്വീപ് ഫിലിപ്പ് ദ്വീപ് ഗ്രാൻഡ് പ്രിക്സ് സർക്യൂട്ടിന്റെ ആസ്ഥാനമാണ്. അത് ഓസ്ട്രേലിയൻ മോട്ടോർസൈക്കിൾ ഗ്രാൻഡ് പ്രിക്സിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു. അതിൽ മോട്ടോജിപിയും (ലോകത്തിലെ പ്രമുഖ മോട്ടോർസൈക്ലിംഗ് ക്ലാസ്) കൂടാതെ ലോക സൂപ്പർബൈക്ക് ചാമ്പ്യൻഷിപ്പിന്റെ ഓസ്‌ട്രേലിയൻ റൗണ്ട്, ആഭ്യന്തര വി 8 സൂപ്പർകാർ റേസിംഗ്, സാൻ‌ഡോൺ‌ റേസ്‌വേ, റൂറൽ വിന്റൺ‌ മോട്ടോർ‌ റേസ്‌വേ സർ‌ക്യൂട്ട് എന്നിവയും വിക്ടോറിയ സന്ദർശിക്കുന്നു.

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ ഏറ്റവും അഭിമാനകരമായ ഫുട്‌റേസായ സ്റ്റാവെൽ ഗിഫ്റ്റ് ഒരു വാർഷിക പരിപാടിയാണ്. ഓസി മില്യൺ പോക്കർ ടൂർണമെന്റിന്റെ ആസ്ഥാനവും വിക്ടോറിയയാണ്.

വിക്ടോറിയയിലെ പ്രധാന കുതിരപ്പന്തയ ട്രാക്കുകൾ കാൾഫീൽഡ് റേസ്‌കോഴ്‌സ്, ഫ്ലെമിംഗ്ടൺ റേസ്‌കോഴ്‌സ്, സാൻ‌ഡൗൺ റേസ്‌കോർസ് എന്നിവയാണ്. മെൽബൺ സ്പ്രിംഗ് റേസിംഗ് കാർണിവൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കുതിരപ്പന്തയങ്ങളിലൊന്നാണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കായിക ഇനങ്ങളിലൊന്നാണ് ഇത്. പ്രധാന ഓട്ടം 6 മില്യൺ ഡോളർ മെൽബൺ കപ്പിനാണ്. 700,000-ലധികം ജനങ്ങൾ ഇതിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു.

പ്രധാന പ്രൊഫഷണൽ ടീമുകളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:-

• ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഫുട്‌ബോൾ: മെൽബൺ ഡെമോൺസ്, കാൾട്ടൺ ബ്ലൂസ്, എസെൻഡൺ ബോംബേഴ്‌സ്, കോളിംഗ്വുഡ് മാഗ്‌പൈസ്, സെന്റ് കിൽഡ സെയിന്റ്സ്, റിച്ച്മണ്ട് ടൈഗേഴ്സ്, ഹത്തോൺ ഹോക്, നോർത്ത് മെൽബൺ കംഗാരുസ്, വെസ്റ്റേൺ ബുൾഡോഗ്സ്, ഗീലോംഗ് ക്യാറ്റ്സ്
• ബാസ്‌ക്കറ്റ്ബോൾ: മെൽബൺ യുണൈറ്റഡ്, സൗത്ത് ഈസ്റ്റ് മെൽബൺ ഫീനിക്സ്
• ക്രിക്കറ്റ്: വിക്ടോറിയ ബുഷ്‌റേഞ്ചേഴ്‌സ്, മെൽബൺ റെനെഗേഡ്സ്, മെൽബൺ സ്റ്റാർസ്
• നെറ്റ്ബോൾ: മെൽബൺ വിക്‌സെൻസ്
• റഗ്ബി ലീഗ്: മെൽബൺ സ്റ്റോം
• റഗ്ബി യൂണിയൻ: മെൽബൺ റെബൽസ്
• സോക്കർ: മെൽബൺ വിക്ടറി, മെൽബൺ സിറ്റി, വെസ്റ്റേൺ യുണൈറ്റഡ്

സഹോദര സംസ്ഥാനങ്ങൾ

വിക്ടോറിയയ്ക്ക് നാല് സഹോദര സംസ്ഥാനങ്ങളുണ്ട്:^[70]

ജിയാങ്‌സു, ചൈന (1979)[71] ഐച്ചി പ്രിഫെക്ചർ, ജപ്പാൻ (1980)[72][73] ബുസാൻ, സൗത്ത് കൊറിയ (1994)[74] സിചുവാൻ, ചൈന (2016)[75][76]

കുറിപ്പുകൾ

ഭൂമിശാസ്ത്രം

1. Due to a previous surveying error, Victoria and Tasmania share a land border on Boundary Islet. At 85 മീ (93 yd) in length, the border is the smallest between any two Australian states or territories.

ജനസംഖ്യാശാസ്‌ത്രം

1. In accordance with the Australian Bureau of Statistics source, England, Scotland, Mainland China and the Special Administrative Regions of Hong Kong and Macau are listed separately
2. As a percentage of 5,533,099 persons who nominated their ancestry at the 2016 census.
3. The Australian Bureau of Statistics has stated that most who nominate "Australian" as their ancestry are part of the Anglo-Celtic group.^[33]
4. Of any ancestry. Includes those identifying as Aboriginal Australians or Torres Strait Islanders. Indigenous identification is separate to the ancestry question on the Australian Census and persons identifying as Aboriginal or Torres Strait Islander may identify any ancestry.

അവലംബം

1. "Australian Demographic Statistics, Jun 2019". 19 December 2019. Retrieved 19 December 2019. Estimated Resident Population – 1 June 2019
2. "5220.0 – Australian National Accounts: State Accounts, 2018–19". Australian Bureau of Statistics. 15 November 2019. Retrieved 20 November 2019.
3. "Floral Emblem of Victoria". www.anbg.gov.auhi. Retrieved 26 March 2008.
4. "Victorian Symbols and Emblems". Department of Premier and Cabinet. Archived from the original on 8 മേയ് 2013. Retrieved 11 മേയ് 2013.
5. "Victoria". Parliament@Work. Archived from the original on 2018-12-26. Retrieved 22 January 2013.
6. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 12 February 2018. Retrieved 11 February 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
7. Victoria's Parliamentary History (Parliament of Victoria website) Archived 9 മാർച്ച് 2013 at the Wayback Machine
8. "Melbourne named world's sporting capital". The Sydney Morning Herald. 21 April 2016.
9. "Melbourne is rightly the world's sporting capital". 30 June 2016.
10. "Screen Australia Digital Learning – Rules of AFL (2009)". dl.nfsa.gov.au.
11. Frankel 2017. sfn error: no target: CITEREFFrankel2017 (help)
12. Gary Presland, The First Residents of Melbourne's Western Region (revised edition), Harriland Press, 1997. ISBN 0-646-33150-7.
13. House of Lords Record Office. "An Act for the better Government of Her Majesty's Australian Colonies (1850)". Retrieved 23 August 2016.
14. "CORRESPONDENCE". The Advertiser. Adelaide. 14 October 1901. p. 7. Retrieved 17 January 2012 – via National Library of Australia.
15. "ATTEMPTED COLONISATION AT WESTERN PORT". Mornington Standard (MORNING. ed.). Vic. 12 August 1905. p. 5. Retrieved 24 January 2012 – via National Library of Australia.
16. "Corinella Victoria's Best Kept Secret !". 18 September 2008. Archived from the original on 18 September 2008.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
17. James Boyce (2011). 1835: The Founding of Melbourne and the Conquest of Australia. Black Inc., p. 12.
18. "Anniversary of the Week". The Argus. Melbourne. 4 July 1930. p. 2 Supplement: Saturday Camera Supplement. Retrieved 26 January 2012 – via National Library of Australia.
19. "Chinese history, Goldfields, Victoria, Australia". Retrieved 3 September 2018.
20. "Victoria apologises to Chinese community for racist policies during gold rush era". ABC News (Australian Broadcasting Corporation). 25 May 2017. Retrieved 26 September 2018.
21. "Stateless old Jack, beyond all borders", Sydney Morning Herald, 14 April 2012. Retrieved 15 April 2016
22. "Victoria Tasmania border". Archived from the original on 2 January 2006. Retrieved 7 March 2006.
23. "Boundary Islet on". Street-directory.com.au. 4 December 1999. Archived from the original on 30 September 2007. Retrieved 17 July 2016.
24. Moore, Garry (ഏപ്രിൽ 2014). "The boundary between Tasmania and Victoria: Uncertainties and their possible resolution" (PDF). Traverse (294). The Institute of Surveyors Victoria. Archived from the original (PDF) on 16 ഓഗസ്റ്റ് 2016. Retrieved 10 ഏപ്രിൽ 2015.
25. "Rainfall and Temperature Records: National" (PDF). Bureau of Meteorology. Retrieved 8 June 2018.
26. "Official records for Australia in January". Daily Extremes. Bureau of Meteorology. 31 July 2013. Retrieved 8 June 2018.
27. "3218.0 – Regional Population Growth, Australia, 2016–17: Main Features". Australian Bureau of Statistics. Australian Bureau of Statistics. 24 April 2018. Retrieved 13 October 2018. Estimated resident population, 30 June 2017.
28. Provincial Victoria – About Archived 26 ഏപ്രിൽ 2010 at the Wayback Machine
29. Colebatch, Tim (24 April 2009). "Pressure grows as Melbourne rockets to 4 million". The Age. Australia.
30. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2019-06-22. Retrieved 2020-02-10.
31. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2019-06-22. Retrieved 2020-02-10.
32. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2020-03-18. Retrieved 2020-02-10.
33. Statistics, c=AU; o=Commonwealth of Australia; ou=Australian Bureau of. "Feature Article - Ethnic and Cultural Diversity in Australia (Feature Article)". www.abs.gov.au.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
34. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2019-06-22. Retrieved 2020-02-10.
35. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2020-03-18. Retrieved 2020-02-10.
36. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2019-06-22. Retrieved 2020-02-10.
37. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2020-03-18. Retrieved 2020-02-10.
38. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2019-06-22. Retrieved 2020-02-10.
39. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2020-03-18. Retrieved 2020-02-10.
40. "2071.0 - Census of Population and Housing: Reflecting Australia - Stories from the Census, 2016 # Religion in the States and Territories". Australian Bureau of Statistics. 2019. Retrieved 25 April 2019.
41. "2016 Census QuickStats Victoria". Australian Bureau of Statistics. 2019. Archived from the original on 2019-06-09. Retrieved 25 April 2019.
42. "Australian Bureau of Statistics 3310.0 Marriages and Divorces, Australia, 2017". Australian Bureau of Statistics. Australian Bureau of Statistics. 27 November 2018. Retrieved 25 April 2019.
43. Australian Bureau of Statistics (31 October 2012). "Victoria". 2011 Census QuickStats. Retrieved 24 February 2013.
44. "3301.0 – Births, Australia, 2017". Australian Bureau of Statistics. Retrieved 23 November 2019.
45. Archived 28 ഏപ്രിൽ 2013 at the Wayback Machine
46. "Investigation into the rehabilitation and reintegration of prisoners in Victoria September 2015". Obudsman Victoria. Archived from the original on 2019-03-04. Retrieved 22 August 2018.
47. "CONSTITUTION ACT 1975". Austlii.edu.au. Retrieved 17 July 2016.
48. Debbie Cuthbertson (17 November 2017). "Victoria's new age of enlightenment puts NSW in the shade". The Sydney Morning Herald. Sunny Sydneysiders might consider themselves much more open-minded and free thinking than their archetypal black-clad Melbourne cousins. But taking the political temperature of the two states shows that supposedly dour Victorians are loosening their corsets and becoming much more progressive.
49. Gay Alcorn (10 May 2013). "Welcome to Victoria, the progressive state". The Age. Retrieved 2 October 2013.
50. Victorian Parliamentary Library, Department of Victorian Communities, Australian Electoral Commission
51. "Snapshot: Victorian Schools Summary Statistics" (PDF). Victorian Department of Education and Training. Retrieved 23 November 2019.
52. "Higher Education Statistics". uCube. Department of Education and Training. Retrieved 20 November 2019.
53. "TAFE governance". Department of Education and Training. Archived from the original on 2019-11-22. Retrieved 22 November 2019.
54. Carey, Adam (31 October 2019). "State puts training wheels in motion with vocational education review". The Age (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 22 November 2019.
55. The figures are taken as a proportion of total Victoria Gross State Product, Industry Value Added with the exclusion of Ownership of dwellings, Taxes Less Subsidiaries and the Statistical Discrepancy adjustment. "5220.0 – Australian National Accounts: State Accounts, 2015–16". 2016-11-18.
56. "5220.0 – Australian National Accounts: State Accounts, 2018–19". Australian Bureau of Statistics. Retrieved 20 December 2019.
57. "South Australia stunned as GM announces Holden's closure in Adelaide in 2017". News.com.au. 12 December 2013. Archived from the original on 2014-02-09. Retrieved 12 February 2014.
58. "Ford closure sends shockwave through manufacturing industry". ABC News. 24 May 2013. Retrieved 12 February 2014.
59. "Toyota to stop making cars in Australia, follows Ford and Holden". The Australian. 10 February 2014.
60. Real Property Act 1862 (Vic)
61. "Department of Primary Industries: Oil and Gas". Archived from the original on 19 July 2008. Retrieved 22 August 2013.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
62. "Year Book Australia, 2004 – Profile of major commodities". Abs.gov.au. 2004-02-27. Retrieved 17 July 2016.
63. WA Today: Waves of fancy: Victoria's best beaches Archived 3 ഫെബ്രുവരി 2011 at the Wayback Machine
64. DoI (2008). . Retrieved 28 April 2008. ^{[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]}
65. "DoI media release – 'Government outlines vision for Port of Melbourne Freight Hub' – 14 August 2006". Archived from the original on 17 September 2007. Retrieved 26 July 2007.
66. AAP (13 October 2013). "Vic transport smoking bans to be extended". The Australian. Retrieved 14 October 2013.
67. "About the Victorian Energy Upgrades program". Essential Services Commission.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
68. "Victorian Energy Upgrades (VEU) Program". Ecofin Solutions. Archived from the original on 2020-01-27.
69. "Department of Sustainability & Environment, "Expansion of the Water Grid", "Archived copy". Archived from the original on 19 February 2011. Retrieved 27 January 2011.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link), accessed 27 January 2011".
70. "International relations". Parliament of Victoria. Retrieved 25 August 2017.
71. "35th Anniversary of Jiangsu's Sister-State Relationship with Victoria". Governor of Victoria. Archived from the original on 2017-08-25. Retrieved 25 August 2017.
72. "Aichi-Victoria 35th Anniversary of the Sister-State Relationship". Japan in Melbourne. Retrieved 25 August 2017.
73. "Victoria's relationship with Japan". Trade Victoria. 2017-01-03. Retrieved 25 August 2017.
74. "Victoria's relationship with Korea". Invest Victoria. 2015-02-12. Archived from the original on 2017-08-25. Retrieved 25 August 2017.
75. "Victoria And Sichuan Move To Become Sister States". Premier of Victoria. 2015-09-26. Archived from the original on 2017-08-25. Retrieved 25 August 2017.
76. "Victorian Jobs To Be Created With New Sister-State Sichuan". Premier of Victoria. 2016-09-24. Archived from the original on 2017-08-25. Retrieved 25 August 2017.

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

വിക്ടോറിയൻ അതിർത്തി ചരിത്രം

• Jan Critchett (1990), A distant field of murder: Western district frontiers, 1834–1848, Melbourne University Press (Carlton, Vic. and Portland, Or.) ISBN 0522843891
• Ian D Clark (1990), Aboriginal languages and clans: An historical atlas of western and central Victoria, 1800–1900, Dept. of Geography & Environmental Science, Monash University (Melbourne), ISBN 0-909685-41-X
• Ian D Clark (1995), Scars in the landscape: A register of massacre sites in western Victoria, 1803–1859, Australian Institute of Aboriginal and Torres Strait Islander Studies (Canberra), ISBN 0-85575-281-5
• Ian D Clark (2003), "That's my country belonging to me": Aboriginal land tenure and dispossession in nineteenth century Western Victoria, Ballarat Heritage Services, Ballarat.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

• Official website of State Government of Victoria
• Official Government tourism website
• Victorian Places website
• Tourism Victoria's Online Image Library
• Geographic data related to വിക്ടോറിയ (ഓസ്ട്രേലിയ) at OpenStreetMap