മരിച്ചുപോയ പൂർവ്വികരുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം നടത്തുന്ന ഒരു ചടങ്ങ് From Wikipedia, the free encyclopedia
മരിച്ചുപോയ പൂർവ്വികരോട് നമ്മുടെ കടപ്പാടുകൾ നിറവേറ്റുകയും, അവരുടെ ആത്മാവിനെ തൃപ്തിപ്പെടുത്തുകയും അവരുടെ പാപങ്ങളിൽ നിന്ന് അവരെ മുക്തരാക്കുകയും ആണ് ശ്രാദ്ധ കർമ്മ ലക്ഷ്യം[1]. മരിച്ചുപോയ ഒരു പൂർവ്വികന്റെ ബഹുമാനാർത്ഥം നടത്തുന്ന ഒരു ചടങ്ങാണ് ശ്രാദ്ധം; ഈ ആചാരം എല്ലാ പുരുഷ ഹിന്ദുക്കൾക്കും (സന്യാസിമാർ ഒഴികെ) കല്പിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു സാമൂഹികവും മതപരവുമായ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. മരിച്ചവരുടെ ആത്മാക്കളെ അവരുടെ പുനർജന്മത്തിനും പുനരവതാരത്തിനും മുമ്പായി താഴ്ന്ന പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്ന് ഉയർന്ന മേഖലകളിലേക്കുള്ള അവരുടെ തീർത്ഥാടനത്തിൽ പോഷിപ്പിക്കാനും സംരക്ഷിക്കാനും പിന്തുണയ്ക്കാനും ഇത് ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്[2]. ശ്രാദ്ധ കർമ്മം പൂർണ്ണ ഭക്തിയോടെ അനുഷ്ഠിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ശാസ്ത്രങ്ങളിൽ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. "മകൻ തന്റെ മാതാപിതാക്കളെ 'പുത്' എന്ന നരകത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷിക്കുന്നു, അതിനാൽ 'പുത്രൻ' എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു" എന്ന് ഗരുഡ പുരാണത്തിലെ ശ്ലോകത്തെ (21.32) ഉദ്ദരിച്ചുകൊണ്ട് പറയപ്പെടുന്നു[3]. മരിച്ച പൂർവ്വികരുടെയോ അല്ലെങ്കിൽ ശരിയായ ആചാരങ്ങൾക്കനുസൃതമായി ദഹിപ്പിക്കപ്പെടുകയോ സംസ്കരിക്കുകയോ ചെയ്ത എല്ലാ മരിച്ചവരുടെയും ഏതെങ്കിലും ആത്മാക്കളെയാണ് പിതൃക്കൾ എന്ന പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്[4].
മരിച്ചുപോയ ബന്ധുമിത്രാദികൾക്കോ പിതൃക്കൾക്കോ മരിച്ച ദിവസത്തെ തിഥിയും, പക്ഷവും കണക്കിലെടുത്ത് അർപ്പിക്കുന്ന ദ്രവ്യത്യാഗമാണ് ശ്രാദ്ധം. പ്രധാനമായും ഹിന്ദു സംസ്കാരത്തിലെ ഒരു ആചാരമാണിത്[5]. പഞ്ചമഹായജ്ഞങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന പിതൃയജ്ഞമാണ് ഇത്. പരശുരാമൻ പിതാവിന്റെ ശ്രാദ്ധത്തിന് അദ്ദേഹത്തെ കൊന്നയാളിന്റെ രക്തം കൊണ്ട് തർപ്പണം ചെയ്തതതായി പുരാണങ്ങൾ പറയുന്നു. ബുദ്ധമതത്തിലും ശ്രാദ്ധം അർപ്പിക്കുന്ന ചടങ്ങ് ഉണ്ട്. സ്മൃതികളിൽ ശ്രാദ്ധങ്ങൾ ചെയ്യേണ്ട രീതിയെക്കുറിച്ച് വിസ്തരിച്ച് പ്രതിപാദിക്കുന്നു. ബ്രാഹ്മണർക്കാണ് ശ്രാദ്ധം അർപ്പിക്കേണ്ടതെങ്കിലും ഇന്ന് മിക്കവരും ശ്രാദ്ധം നടത്തുന്നുണ്ടെങ്കിലും അത് ബ്രാഹ്മണർക്കയി മാത്രം അർപ്പിച്ചുകാണുന്നില്ല.
മരിച്ചവരുടെ ആത്മാക്കൾക്ക് പിതൃദേവതകളുടെ പ്രീതി ലഭിക്കുന്നതിന് ചെയ്യുന്ന യജ്ഞമാണ് ശ്രാദ്ധം. പിതൃക്കൾ തറവാട് നിലനിർത്തിയവരാണ് എന്നതുകൊണ്ട് ജലതർപ്പണം, അന്നം എന്നിവയാൽ അവരെ തൃപ്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും അവരുടെ സ്മരണ നിലനിർത്തുന്നതിനും വേണ്ടിയാണ് ശ്രാദ്ധമൂട്ട്. ഇത് ചെയ്യണമെങ്കിൽ തലേദിവസം മുതൽക്കേ വ്രതം എടുത്തിരിക്കണം എന്നാണ് പ്രമാണം. ആത്മാക്കൾ പിതൃലോകത്ത് വസിക്കുന്നു എന്നാണ് വിശ്വാസം[6]. അവിടെ നിന്ന് അവർ ദേവലോകത്തേക്ക് യാത്ര ചെയ്യുന്നു. മനുഷ്യരുടെ ഒരു വർഷം പിതൃക്കൾക്ക് ഒരു ദിവസമത്രെ. ഈ യാത്രയിൽ പിതൃക്കളെ ദിവസവും ഊട്ടുന്നു എന്ന സങ്കല്പ്പത്തിലണ്, മരിച്ച ദിവസത്തെ പക്ഷം, തിഥി, നക്ഷത്രം എന്നീ ഘടകങ്ങൾ പഞ്ചാംഗ പ്രകാരം ഗണിച്ച് ഓരൊ വർഷവും ശ്രാദ്ധം ചെയ്യുന്നത്. ശ്രാദ്ധമൂട്ടി ബലികർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യുമ്പോൾ ബലിച്ചോറുകൊണ്ട് പിതൃദേവതകൾ പ്രസന്നരായി മരിച്ചവരുടെ ആത്മാക്കളെ (പിതൃക്കളെ) അനുഗ്രഹിക്കുന്നുവെന്നാണ് സങ്കല്പം[7].
കാക്കക്ക് ബലിച്ചോറ് കൊത്തിതിന്നാനുള്ള അനുവാദം കിട്ടിയതിനെകുറിച്ച് ഉത്തര രാമയണത്തിൽ ഒരു കഥയുണ്ട്. ഒരിക്കൽ മരുത്തൻ എന്ന രാജാവ് ഒരു മഹേശ്വരയജ്ഞം നടത്തി. ഇന്ദ്രാദി ദേവതകൾ സത്രത്തിൽ സന്നിഹിതരായിരുന്നു. ഈ വിവരം അറിഞ്ഞ് രാക്ഷസ രാജാവായ രാവണൻ അവിടേക്ക് വന്നു. ഭയവിഹ്വലരായ ദേവന്മാർ ഓരോരോ പക്ഷികളുടെ വേഷം പൂണ്ടു. ആ കൂട്ടത്തിൽ യമധർമ്മൻ രക്ഷപ്പെട്ടത് കാക്കയുടെ രൂപത്തിലായിരുന്നുവത്രേ. അന്നു മുതൽ കാക്കകളോട് കാലന് സന്തോഷം തോന്നി. മനുഷ്യർ പിതൃക്കളെ പൂജിക്കുമ്പോൾ, മേലിൽ ബലിച്ചോറ് കാക്കകൾക്ക് അവകാശമായിത്തീരുമെന്ന് യമധർമ്മൻ അനുഗ്രഹിച്ചു. അന്നു മുതലാണ് കാക്കകൾ ബലിച്ചോറിന് അവകാശികൾ ആയി തീർന്നതെന്ന് കരുതുന്നു.
വേദ കാലഘട്ടത്തിനു മുന്നേതന്നെ മരിച്ചുപോയ പിതൃക്കളുടെ പ്രീതിക്കായി ദാനം ചെയ്യുന്ന ചടങ്ങുകൾ നിലനിന്നിരുന്നു. പിന്നീട് വൈദിക മതം പ്രബലമായപ്പോൾ ശ്രാദ്ധം എന്ന ചടങ്ങ് ബ്രാഹ്മണർക്കുള്ള പ്രത്യേക അവകാശമായിത്തീർന്നു.[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]
ഹൈന്ദവ പുണ്യഗ്രന്ഥങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, ബ്രഹ്മാവിന്റെ പത്ത് പുത്രന്മാരിൽ ഋഷി അത്രിയാണ്, തന്റെ പുത്രനായ നിമി ഋഷിക്ക് ബ്രഹ്മാവ് വിഭാവനം ചെയ്ത ശ്രാദ്ധ ആചാരങ്ങൾ ആദ്യമായി ഉപദേശിച്ചത്. തന്റെ പുത്രന്റെ പെട്ടെന്നുള്ള മരണത്തിൽ ദുഃഖിതനായ നിമി ഋഷി, നാരദ മുനിയുടെ ഉപദേശപ്രകാരം, തന്റെ പൂർവ്വികരെ ക്ഷണിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ അവർ ഉടൻ തന്നെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുമ്പാകെ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട് പറഞ്ഞു, "നിമി, നിങ്ങളുടെ മകൻ ഇതിനകം പിതൃ ദേവതകളുടെ കൂടെ എത്തിക്കഴിഞ്ഞു. മരിച്ചുപോയ മകന്റെ ആത്മാവിന് ഭക്ഷണം നൽകുകയും പൂജിക്കുകയും ചെയ്തതിനാൽ, നിങ്ങൾ പിതൃയജ്ഞം നടത്തിയതിന് തുല്യമാണ്". അന്നുമുതലാണ്, ശ്രാദ്ധം ഒരു പ്രധാന ചടങ്ങായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത് എന്നാണ് ഹിന്ദുക്കൾ വിശ്വസിക്കുന്നത്[8]. .
നാലു തരം ശ്രാദ്ധങ്ങൾ ഉള്ളതായി ധർമ്മ സിന്ധുവിന്റെ സാരാംശം എന്ന പുസ്തകത്തിന്റെ ശ്രാദ്ധ പ്രകരണം എന്ന 26-ആം അധ്യായത്തിൽ ഇങ്ങനെ വിവരിക്കുന്നു[9].
മറ്റൊരടിസ്ഥാനത്തിൽ നിത്യം, നൈമിത്തികം, കാമ്യം എന്നും വിഭജിക്കാം.
പ്രായോഗികമായി, ശ്രാദ്ധം അനുഷ്ഠിക്കുന്ന വ്യക്തി (കർത്താ) പുരോഹിതരെ ക്ഷണിക്കുകയും അവരിൽ തങ്ങളുടെ മാതാപിതാക്കളുടെ അസ്തിത്വം സങ്കൽപ്പിച്ച് അവരെ ആരാധിക്കുകയും, ഭക്ഷണം നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഒരു ഹോമം നടത്തി പൂർവ്വികർക്ക് വഴിപാടുകൾ കൈമാറുകയും അവരെ പരിപോഷിപ്പിക്കുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ദേവതകളായ അഗ്നിയേയും സോമനേയും പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്നു. പിതൃക്കൾക്ക് (പരേതരായ ആത്മാക്കൾക്ക്) "പിണ്ഡ പ്രദാനം" ചെയ്യുന്നു (അന്നത്തിന്റെ ഉരുളകൾ സമർപ്പിക്കുന്നു). ചോറ്, എള്ള്, പാല്, തൈർ, ദർഭ, കറുക, ചെറുള, തുടങ്ങിയാണ് പ്രധാനമായും പിതൃപൂജക്കുള്ള ദ്രവ്യമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. പുണ്യവനങ്ങളിലും നദീ തീരങ്ങളിലും വിജനപ്രദേശങ്ങളിലും ചെയ്യപ്പെടുന്ന ശ്രാദ്ധങ്ങളാൽ പിതൃക്കൾ സന്തുഷ്ടരാക്കപ്പെടുന്നു എന്നാണ് വിശ്വാസം. കർത്താ തന്റെ അച്ഛൻ, മുത്തച്ഛൻ, മുതുമുത്തച്ഛൻ, അമ്മ, അച്ഛന്റെ അമ്മ, അച്ഛന്റെ മുത്തശ്ശി എന്നിവരടങ്ങുന്ന മൂന്നു തലമുറകൾക്ക്, പുരോഹിതർ മുഖേന ആതിഥ്യം നൽകുകയും ബ്രാഹ്മണർക്ക് ദക്ഷിണ നൽകിക്കൊണ്ട് ചടങ്ങ് അവസാനിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. (ബ്രാഹ്മണരോട് ആദരവ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിനായി ശ്രാദ്ധ വേളയിൽ അവരുടെ പാദങ്ങൾ കഴുകുന്നത് പോലെയുള്ള മറ്റു പല പ്രവൃത്തികളും ഉണ്ട്).
ഹിന്ദുമതത്തിലും കാക്കകളെ ബഹുമാനിക്കുന്നു, ശ്രാദ്ധ സമയത്ത് കാക്കകൾക്ക് ഭക്ഷണമോ പിണ്ഡമോ നൽകുന്ന രീതി ഇപ്പോഴും നിലവിലുണ്ട്[10].
ഹൈന്ദവ ഋഷികൾ വിഭാവനം ചെയ്തിട്ടുള്ള ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതും ശ്രേഷ്ഠവുമായ സംസ്കാരങ്ങളിൽ (മനസ്സിനെയും ആത്മാവിനെയും ശുദ്ധീകരിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ള ആചാരങ്ങൾ) ഒന്നായതിനാൽ, ആചാരം ചെയ്യുന്നയാൾ[11] എന്താണ് ചെയ്യുന്നതെന്ന് മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്[12]. അപ്പോൾ മാത്രമേ ആചാരത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ ഉദ്ദേശം പൂർത്തീകരിക്കപ്പെടുകയുള്ളൂ, ആചാരം അനുഷ്ഠിക്കുന്നയാൾക്ക് പൂർണ സംതൃപ്തി അനുഭവപ്പെടും. അല്ലെങ്കിൽ, ആചാരം ഒരാളുടെ ഭാഗത്തുനിന്ന് ഒരു യാന്ത്രിക പ്രവർത്തി മാത്രമായി മാറുന്നു.
ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ ചെയ്യേണ്ടതിനെക്കുറിച്ച് ആധികാരികമായി പ്രസ്താവിക്കുന്ന ഹിന്ദു ധർമ്മശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങൾ ആണ് സ്മൃതികൾ. ഒട്ടുമിക്ക സ്മൃതികളിലും ശ്രാദ്ധത്തിന്റെ മഹത്ത്വത്തെക്കുറിച്ചും അത് ചെയ്യേണ്ട രീതീയെക്കുറിച്ചും പ്രസ്താവിച്ചിരിക്കുന്നു. ഓരോ സ്മൃതിക്കും അധികാരമുള്ളതിനാൽ, ഒന്നിൽ പരാമർശിക്കാത്ത കാര്യങ്ങൾ മറ്റുള്ളതിൽ നിന്ന് സ്വീകരിക്കാം. എന്നാൽ ഒരു കൂട്ടം സ്ഥാപിത നിർദ്ദേശങ്ങൾ മറ്റൊന്നിനു വിരുദ്ധമാണെങ്കിൽ, അവയിൽ ഏതെങ്കിലും ഒന്ന് പിന്തുടരാൻ ശാസ്ത്രം അനുവദിക്കുന്നു.
ശ്രാദ്ധം ഉൾപ്പടെയുള്ള ആചാരങ്ങളെ നിർവഹിക്കുന്ന അവകാശം ബ്രാഹ്മണരിൽ മാത്രം നിക്ഷേപിച്ചുകൊണ്ട് മനുസ്മൃതി ഇങ്ങിനെ പറയുന്നു:[13]
"അറിഞ്ഞുകൊള്ളുക, ഗർഭധാരണത്തിൽ (ഗർഭദാനം) ആരംഭിച്ച് ശവസംസ്കാര ചടങ്ങിൽ (അന്ത്യേഷ്ടി) അവസാനിക്കുന്ന ചടങ്ങുകൾ ആർക്കാണോ നിർവഹണം ചെയ്യാൻ നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്, അവരൊഴികെ പവിത്രമായ സൂത്രവാക്യങ്ങൾ ചൊല്ലുവാനും, ഈ സ്ഥാപിതവിദ്യകൾ പഠിക്കാനും മറ്റാർക്കും എന്തായാലും അർഹതയില്ല" (മനു II. 16.)
"വിദ്യാസമ്പന്നനായ ബ്രാഹ്മണൻ അവ ശ്രദ്ധാപൂർവ്വം പഠിക്കണം, അവൻ തന്റെ വിദ്യാർത്ഥികളെ അവ പഠിപ്പിക്കണം, പക്ഷേ മറ്റാരും അത് ചെയ്തുകൂടാ." (മനു I. 103.)
അച്ഛനും മുത്തച്ഛനും മുത്തച്ഛനും മാത്രമല്ല, അവർക്കപ്പുറമുള്ള മൂന്ന് പൂർവ്വികരും മക്കളുടെ മക്കളായ അവരുടെ തുടർച്ചയായ മക്കളുടെ കൈയിൽ നിന്ന് വെണ്ണയും ചോറും കഴിക്കണമെന്ന് മനു കൽപ്പിച്ചു. കൂടുതൽ വിദൂര പൂർവ്വികരെ പോലും മറന്നില്ല. അവരുടെ ജനനവും കുടുംബപ്പേരും അജ്ഞാതമാണെങ്കിൽ, ശവസംസ്കാര പിണ്ഡങ്ങൾ അവർക്ക് സമർപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല, പക്ഷേ അവർക്ക് ബഹുമാനാർത്ഥം ശുദ്ധജലം നൽകണം. അവരിൽ നിന്ന് രക്തത്തിന്റെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ കണികപോലും നാം നേടിയെടുത്തിട്ടുണ്ടാകാം, അവർ പിൻതലമുറയുടെ മനസ്സിൽ ജീവിക്കുന്നുവെന്നും കുടുംബത്തിന്റെ ആദ്യ പൂർവ്വികർ എന്ന നിലയിൽ നന്ദിയോടെ സ്മരിക്കപ്പെടുന്നുവെന്നും അവർ സംതൃപ്തരാകാം.[14]
യാജ്ഞവല്ക്യസ്മൃതിയിൽ ശ്രാദ്ധപ്രകരണം എന്ന വിഭാഗത്തിൽ ശ്രാദ്ധത്തെ പറ്റി പറയുന്നു. ശ്രാദ്ധം നൽകേണ്ടത് യോഗ്യതയുള്ള ബ്രാഹ്മണർക്കാണ്. അവർക്ക് തക്കതായ ദാനവും നൽകിയിരിക്കണം. ശ്രാദ്ധത്തിനു ക്ഷണിക്കപ്പെടുന്ന ബ്രാഹ്മണർക്ക് നിർദ്ദിഷ്ട യോഗ്യതകൾ ആവശ്യമാണെന്ന് ഈ സ്മൃതി അനുശാസിക്കുന്നു. അവ ഇനിപ്പറയുന്നവയാണ്: എല്ലാ വേദങ്ങളിലും ഏറ്റവും പാണ്ഡിത്യമുള്ളവൻ, ശ്രോത്രിയൻ (പഠനത്തിലും പാരായണത്തിലും പ്രാവീണ്യം നേടിയവൻ), ബ്രാഹ്മണജ്ഞൻ, യൗവനം, വേദങ്ങളുടെ അർത്ഥം, ജ്യേഷ്ഠാസമം (വേദപഠനം എന്ന പ്രതിജ്ഞയെടുക്കുകയും ആ വ്രതനിഷ്ഠയോടെ അത് പഠിക്കുകയും ചെയ്യുന്നവനാണ് ജ്യേഷ്ഠസമൻ - സാമവേദം), ത്രിമധു (വ്രതമെടുത്ത് ആ വ്രതാനുഷ്ഠാനത്തോടെ വേദപഠനം നടത്തിയവനാണ് ത്രിമധു - (ഋഗ്വേദം I. 90. 6-8), ത്രിശുപർണിക (വ്രതമെടുത്ത് ആ വ്രതാനുഷ്ഠാനത്തോടെ വേദപഠനം നടത്തിയവനാണ് ത്രിമധു - ഋഗ്, യജുർ വേദങ്ങൾ - ഋഗ്വേദം X, 114, 3-5) എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അറിയുന്നവൻ (ശ്ലോകം 219). മരുമകൻ, ഋത്വിക് (സ്വന്തം പുരോഹിതൻ), മരുമകൻ, ഒരാൾ യാഗം അർപ്പിക്കുന്ന പുരുഷൻ, അമ്മായിയപ്പൻ, മാതൃസഹോദരൻ, തൃണചികേതൻ, മകളുടെ ബോൺ, ശിഷ്യൻ, ഒരു ബന്ധു എന്നിവർ (ശ്ലോകം 220). പുണ്യകർമ്മങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്നവരും പഞ്ചാഗ്നി തുടങ്ങിയ തപസ്സനുഷ്ഠിക്കുന്നവരും (ഛന്ദോഗ്യ ഉപനിഷത്ത് IV.10 ൽ പഠിപ്പിക്കുന്ന പഞ്ചാഗ്നി വിദ്യ പഠിച്ച ഒരാൾ), ബ്രഹ്മചാരികളും, മാതൃപിതാക്കളോട് അർപ്പണബോധമുള്ളവർ എന്നീ ബ്രാഹ്മണർക്ക് ക്ഷണം നൽകുന്നവർ ശ്രാദ്ധ വിജയികളാകുന്നു (ശ്ലോകം 221).
അതുപോലെ, ക്ഷണിക്കപ്പെടാൻ യോഗ്യതയില്ലാത്ത ബ്രാഹ്മണരെ പറ്റിയും ഇങ്ങിനെ പറയുന്നു. രോഗബാധിതൻ, കൈകാലുകൾ കുറവോ കൂടുതലോ ഉള്ള ഒരാൾ; ഒറ്റക്കണ്ണൻ, വീണ്ടും വിവാഹിതയായ ഒരു സ്ത്രീയുടെ മകൻ; വിദ്യാർത്ഥിത്വ പ്രതിജ്ഞ ലംഘിച്ച ഒരാൾ, ഒരു വ്യഭിചാരിയുടെ മകൻ (കുണ്ഡൻ), ഒരു വിധവയുടെ മകൻ (ഗോളകൻ), വികൃതമായ നഖമുള്ള ഒരാൾ, കറുത്ത പല്ലുകൾ ഉള്ള ഒരാൾ (ശ്ലോകം 222). നിശ്ചിത കൂലിക്ക് പഠിപ്പിക്കുന്നവൻ, ഷണ്ഡൻ, കന്യകമാരെ ശകാരിക്കുന്നവൻ, അഭിശാസ്താവ് (മാരകമായ പാപം ആരോപിക്കപ്പെട്ടവൻ), സുഹൃത്തിനെ ഒറ്റിക്കൊടുക്കുന്നവൻ, വിവരം നൽകുന്നവൻ, സോമം (കുടിവെള്ളം) വിൽക്കുന്നവൻ, പരിവേട്ട (ജ്യേഷ്ഠൻ ഇതുവരെ വിവാഹം കഴിക്കുകയോ പവിത്രമായ അഗ്നി ജ്വലിപ്പിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടില്ലെങ്കിൽ പോലും വിവാഹം കഴിക്കുകയോ പവിത്രമായ അഗ്നി ജ്വലിപ്പിക്കുകയോ ചെയ്യുന്ന ഇളയ സഹോദരനാണ് പരിവേട്ട). (ശ്ലോകം 223). മാതാവിനെയോ പിതാവിനെയോ ഗുരുവിനെയോ ഉപേക്ഷിക്കുന്നവൻ; വ്യഭിചാരിയുടെ മകൻ നൽകുന്ന ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നവൻ; അവിശ്വാസിയുടെ മകൻ; ഒരു പരപൂർവയുടെ (പുനർവിവാഹിതയായ സ്ത്രീ) ഭർത്താവ്, കള്ളനും ദുഷ്പ്രവൃത്തിക്കാരും അർഹരല്ലാതാകുന്നു. (ശ്ലോകം 244).[15]
കറുത്തവാവ്, പൗഷ-മാഘ-ഫല്ഗുന-ആശ്വിനമാസങ്ങളിലെ കൃഷ്ണാഷ്ടമി, പുത്രജന്മോസ്തവാദികൾ, കൃഷ്ണപക്ഷം, അയനപുണ്യകാലങ്ങൾ, ദ്രവ്യലാഭം, ബാഹ്മണാഗമനം, മേടത്തിലേയും തുലാത്തിലേയും വിഷു ദിനങ്ങൾ, സംക്രമപുണ്യകാലങ്ങൾ, വ്യാതീപാതപുണ്യകാലം, ഗജച്ഛായദിനങ്ങൾ (മകവും ത്രയോദശിയും ചേരുന്ന ദിവസം) സൂര്യ-ചന്ദ്ര ഗ്രഹണങ്ങൾ എന്നീ ദിവസങ്ങൾ ശ്രാദ്ധത്തിനും വിശേഷമെന്ന് ഈ സ്മൃതി പ്രസ്താവിക്കുന്നു[16].
അഭ്യുദയകാംക്ഷയോടെ നടത്തുന്ന ദേവശ്രാദ്ധത്തിൽ ചാത്തക്കാരുടെ എണ്ണം ഇരട്ട ആയിരിക്കണം. 2,4,6,8 എന്നിങ്ങനെ കഴിവനുസരിച്ച് എത്രവേണമെങ്കിലും ആവാം എന്ന് അനുശാസിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ പിതൃശ്രാദ്ധത്തിൽ ചാത്തക്കാരുടെ എണ്ണം ഒറ്റയായിരിക്കണം. ചുറ്റുപാടും വളച്ചുകെട്ടിയ പന്തലിൽ അവരെ തെക്കോട്ട് ചരിച്ച് ഇരുത്തണം. വൈശ്വദേവ ശ്രാദ്ധത്തിൽ രണ്ടുപേരെ കിഴക്കോട്ട് നോക്കി ഇരുത്തണം. പിതൃപിതാമഹ, പ്രപിതാമഹ, മാതൃമാതാമഹാദി എന്നിവരുടെ ശ്രാദ്ധത്തിൽ മുമ്മൂന്നോ അകെ മൂന്നോ പേരെ വടക്ക് നോക്കി ഇരിത്തിയിരിക്കണം[17].
ചാത്തക്കാർക്ക് ഹവിസ്സും മറ്റു വിഭവങ്ങളും അവർക്ക് തൃപ്തിയാവുന്നതുവരെ വിളമ്പണം എന്നും ദുർമുഖം കാണിക്കരുത് എന്നും ഈ സ്മൃതി അനുശാസിക്കുന്നു, അല്പം ശേഷിക്കുന്നതുവരെ വിളമ്പണം എന്നാണ് പറയുന്നത്. ശേഷിക്കുന്നത് തിന്നാൻ ഭൃത്യവർഗ്ഗം കാത്തിരിക്കുമത്രേ[18].
ആരാണോ കാണ്ടാമൃഗമാംസം, വലിയഞണ്ട്, തേൻ, വരിനെൽച്ചോറ്, ചെമ്മരിയാട്ടിറച്ചി, കറുത്തചീര, വെള്ളമാനിന്റെ മാംസം എന്നിവ കൊടുക്കുന്നത്, അല്ലെങ്കിൽ ഗയയിൽ വച്ച് ദാനം നൽകുന്നത്, അതുപോലെത്തന്നെ, വർഷ ത്രയോദശിയിൽ, പ്രത്യേകിച്ചും അന്നത്തെ ദിവസം ചന്ദ്രൻ മകം നക്ഷത്രത്തിൽ ആയിരിക്കുമ്പോൾ ആരാണോ ദാനം ചെയ്യുന്നത്, അദ്ദേഹം പിതൃക്കളെ ശാശ്വതമായി പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്നു എന്ന് യാജ്ഞവല്ക്യസ്മൃതി പറയുന്നു[19].
പിതൃകർമ്മങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കാൻ ഉചിതമായ[20] ഭാരതത്തിലെ ചില പുണ്യസ്ഥലങ്ങളുടെ പട്ടിക താഴെ കൊടുക്കുന്നു. ഇവ ചില ഉദാഹരണങ്ങൾ മാത്രമാണ്, കൂടാതെ ഹിന്ദുക്കൾ തങ്ങളുടെ പൂർവ്വികരുടെ സമാധാനത്തിനും ക്ഷേമത്തിനും വേണ്ടി വാർഷിക ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും നദികളും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളും ഭാരതത്തിലുടനീളമുണ്ട്. പ്രത്യേക ആചാരങ്ങളും അനുഷ്ഠാനങ്ങളും കുടുംബങ്ങൾക്കും സമൂഹങ്ങൾക്കും ഇടയിൽ വ്യത്യാസപ്പെട്ടെന്നു വരാം.
കേരളം: ഭാരതപ്പുഴ, പെരിയാർ, പമ്പ തുടങ്ങിയ പുണ്യനദികളുടെ തീരത്തുള്ള പിതൃ പക്ഷ ഘട്ടങ്ങളിൽ നിരവധി കുടുംബങ്ങൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്നു. ഈ ഘട്ടങ്ങൾ പവിത്രമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, ഈ നദികളിൽ നിന്നുള്ള വെള്ളം പലപ്പോഴും ആചാരങ്ങളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഇവയ്ക്ക് പുറമെ, താഴെ പട്ടികയിട്ട ചില പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും ഈ കർമ്മങ്ങൾ ഭക്തിപൂർവം അനുഷ്ഠിക്കപ്പെടുന്നു.
തമിഴ്നാട്: തമിഴ്നാട്ടിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു, പ്രത്യേകിച്ചും പൂർവ്വികർക്ക് സമർപ്പിക്കുന്ന വാർഷിക ചടങ്ങുകളിൽ. ഈ ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന ചില ശ്രദ്ധേയമായ സ്ഥലങ്ങളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:
പുതുച്ചേരി: ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഒരു കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ പുതുച്ചേരിയിൽ പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന നിരവധി സ്ഥലങ്ങളുണ്ട്. പുതുച്ചേരിയിലും പരിസരത്തും ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
കർണാടക: കർണാടകയിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. കർണാടകയിൽ ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ആന്ധ്ര പ്രദേശ്: ആന്ധ്രാപ്രദേശിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
തെലംഗാണ: തെലംഗാണയിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഗോവ: ഗണ്യമായ ക്രിസ്ത്യൻ ജനസംഖ്യയുള്ള പ്രദേശമായ ഗോവയ്ക്ക് സവിശേഷമായ സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ ഭൂപ്രകൃതിയുണ്ട്. ഗോവയിൽ പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വ്യത്യസ്തമായ ഹിന്ദു ആചാരങ്ങൾ ഇല്ലെങ്കിലും, ഈ പ്രദേശത്തെ ഹിന്ദുക്കൾ വിവിധ ഉത്സവങ്ങൾ ആഘോഷിക്കുകയും അവരുടെ പൂർവ്വികരെ ആദരിക്കുന്ന ചടങ്ങുകൾ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ചില ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളും അത്തരം ആചരണങ്ങൾ നടക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു:
മഹാരാഷ്ട്ര: മഹാരാഷ്ട്രയിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. മഹാരാഷ്ട്രയിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഗുജറാത്ത്: ഗുജറാത്തിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ഗുജറാത്തിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
രാജസ്ഥാൻ: രാജസ്ഥാനിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന രാജസ്ഥാനിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഹരിയാന: ഹരിയാനയിൽ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളും ഉണ്ട്, അവിടെ ഹിന്ദുക്കൾ പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്നു. ഹരിയാനയിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
പഞ്ചാബ്: പഞ്ചാബിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. പഞ്ചാബിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഹിമാചൽ പ്രദേശ്: ഹിമാചൽ പ്രദേശിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ജമ്മു കാശ്മീർ: ജമ്മു കാശ്മീർ ചരിത്രപരമായി സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ വൈവിധ്യത്തിന് പേരുകേട്ടതാണ്. ഈ പ്രദേശത്ത് ഗണ്യമായ മുസ്ലീം ഭൂരിപക്ഷമുണ്ടെങ്കിലും ജമ്മുവിലും കശ്മീർ താഴ്വരയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളിലും ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളുണ്ട്. മരിച്ചവരുടെ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന ജമ്മു & കശ്മീരിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഉത്തരാഖണ്ഡ്: ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഉത്തർ പ്രദേശ്: ഉത്തർപ്രദേശിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. ഉത്തർപ്രദേശിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ബിഹാർ: ബീഹാറിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. ഇത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ബീഹാറിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഝാർഖണ്ഡ്: പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായുള്ള ആചാരങ്ങൾ നടക്കുന്ന വിവിധ ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളും ഝാർഖണ്ഡിലുണ്ട്. ഝാർഖണ്ഡിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഛത്തീസ്ഗഢ്: സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ പൈതൃകമുള്ള ഛത്തീസ്ഗഢിൽ, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന നിരവധി സ്ഥലങ്ങളുണ്ട്. അത്തരം ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
മധ്യപ്രദേശ്: മധ്യപ്രദേശിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന മധ്യപ്രദേശിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ഒഡീഷ: ഒഡീഷയിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. ഒഡീഷയിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
പശ്ചിമ ബംഗാൾ: പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ, ഹിന്ദുക്കൾ നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളിലും പുണ്യസ്ഥലങ്ങളിലും പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി വിവിധ ആചാരങ്ങളും ചടങ്ങുകളും നടത്തുന്നു. പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
സിക്കിം: വൈവിധ്യമാർന്ന മതപരമായ ആചാരങ്ങളുള്ള ഒരു സംസ്ഥാനമാണ് സിക്കിം, ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും ബുദ്ധമതം പിന്തുടരുമ്പോൾ, ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളും ഉണ്ട്. സിക്കിമിൽ, ഹിന്ദുക്കൾക്ക് വിവിധ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ പരേതരുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ആചാരങ്ങൾ നടത്താം. സിക്കിമിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കാവുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
ത്രിപുര: വൈവിധ്യമാർന്ന സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ പൈതൃകമുള്ള ത്രിപുര, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന വിവിധ സ്ഥലങ്ങളുടെ ആസ്ഥാനമാണ്. ത്രിപുരയിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
മേഘാലയ: മേഘാലയയിൽ പ്രധാനമായും തദ്ദേശീയ സമൂഹങ്ങൾ വസിക്കുന്നു, ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും തദ്ദേശീയ ഗോത്ര മതങ്ങൾ ആചരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, സംസ്ഥാനത്ത് ചെറിയ ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളുണ്ട്, അവർ വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിൽ പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ആചാരങ്ങൾ നടത്താറുണ്ട്. മേഘാലയയിലെ ഹിന്ദുക്കൾക്ക് അത്തരം ആചാരങ്ങൾ ആചരിക്കാവുന്ന ഒരു സ്ഥലം:
മണിപ്പൂർ: വൈവിധ്യമാർന്ന സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ ഭൂപ്രകൃതിയുള്ള ഒരു സംസ്ഥാനമാണ് മണിപ്പൂർ, ഭൂരിഭാഗം ജനങ്ങളും തദ്ദേശീയ പാരമ്പര്യങ്ങളും വൈഷ്ണവ ഹിന്ദുമതവും ആചരിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന പ്രത്യേക സ്ഥലങ്ങളുണ്ടാകാം. മണിപ്പൂരിലെ അത്തരം ആചാരങ്ങൾ പാലിക്കാവുന്ന ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
അസ്സാം: സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരികവും മതപരവുമായ വൈവിധ്യങ്ങളുള്ള അസമിൽ, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ഹിന്ദുക്കൾ ആചാരങ്ങൾ അനുഷ്ഠിക്കുന്ന നിരവധി സ്ഥലങ്ങളുണ്ട്. അത്തരം ആചാരങ്ങൾ സാധാരണയായി ആചരിക്കുന്ന അസമിലെ ചില സ്ഥലങ്ങൾ:
മിസോറം, നാഗാലാൻഡ്, അരുണാചൽ പ്രദേശ്:
മിസോറാമിൽ പ്രാഥമികമായി വസിക്കുന്നത് മിസോ ജനതയാണ്, ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും ക്രിസ്തുമതം ആചരിക്കുന്നു, ഗണ്യമായ എണ്ണം തദ്ദേശീയ മിസോ വിശ്വാസങ്ങളെ പിന്തുടരുന്നു. മിസോറാമിലെ ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങൾ താരതമ്യേന ചെറുതാണ്. അതുപോലെ, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഹൈന്ദവ ആചാരങ്ങളും സംസ്ഥാനത്ത് അത്ര സാധാരണമോ പ്രമുഖമോ ആയിരിക്കണമെന്നില്ല. മിസോറാമിലെ ഹിന്ദുക്കൾ പരേതരായ ആത്മാക്കൾക്കായി ആചാരങ്ങൾ നടത്തുന്ന പ്രത്യേക സ്ഥലങ്ങളുണ്ടെങ്കിൽ, കൃത്യവും നിലവിലുള്ളതുമായ വിവരങ്ങൾക്ക് പ്രാദേശിക ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളെയോ ക്ഷേത്രങ്ങളെയോ ബന്ധപ്പെടുന്നതാണ് ഉചിതം. മിസോറാമിലെ ഹിന്ദു ആചാരങ്ങൾ, ന്യൂനപക്ഷമായതിനാൽ, കൂടുതൽ സ്വകാര്യമോ സമൂഹാധിഷ്ഠിതമോ ആയിരിക്കാം, അത്തരം ആചാരങ്ങൾക്കുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ സമൂഹത്തിന് പുറത്ത് വ്യാപകമായി അറിയപ്പെടണമെന്നില്ല.
നാഗാലാൻഡിൽ പ്രാഥമികമായി അധിവസിക്കുന്നത് നാഗാ ജനതയാണ്, ജനസംഖ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗവും തദ്ദേശീയ നാഗ ഗോത്ര മതങ്ങൾ ആചരിക്കുന്നു, ഗണ്യമായ ക്രിസ്ത്യൻ ജനസംഖ്യയും ഉണ്ട്. നാഗാലാൻഡിലെ ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങൾ താരതമ്യേന ചെറുതാണ്, പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഹിന്ദു ആചാരങ്ങൾ സംസ്ഥാനത്ത് അത്ര സാധാരണമോ പ്രമുഖമോ ആയിരിക്കില്ല. നാഗാലാൻഡിലെ ഹിന്ദുക്കൾ പരേതരായ ആത്മാക്കൾക്കായി ആചാരങ്ങൾ നടത്തുന്ന പ്രത്യേക സ്ഥലങ്ങളുണ്ടെങ്കിൽ, കൃത്യവും നിലവിലുള്ളതുമായ വിവരങ്ങൾക്ക് പ്രാദേശിക ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളെയോ ക്ഷേത്രങ്ങളെയോ ബന്ധപ്പെടുന്നതാണ് ഉചിതം. നാഗാലാൻഡിലെ ഹിന്ദു ആചാരങ്ങൾ, ന്യൂനപക്ഷമായതിനാൽ, കൂടുതൽ സ്വകാര്യമോ സാമുദായികമോ ആയേക്കാം, അത്തരം ആചാരങ്ങൾക്കുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ സമൂഹത്തിന് പുറത്ത് പരക്കെ അറിയപ്പെടാനിടയില്ല.
അരുണാചൽ പ്രദേശിൽ പ്രാഥമികമായി അധിവസിക്കുന്നത് തദ്ദേശീയ സമൂഹങ്ങളാണ്, കൂടാതെ തദ്ദേശീയ മതങ്ങളുടെ ആചാരം പ്രബലമാണ്. സംസ്ഥാനത്ത് ചെറിയ ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങൾ ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും അവർ ന്യൂനപക്ഷമാണ്. പരേതരായ ആത്മാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി പ്രത്യേകം ഉൾപ്പെടുന്ന ഹിന്ദു ആചാരങ്ങളും അനുഷ്ഠാനങ്ങളും, വലിയ ഹിന്ദു ജനസംഖ്യയുള്ള മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് അരുണാചൽ പ്രദേശിൽ അത്ര സാധാരണമോ വ്യാപകമായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നതോ ആയിരിക്കില്ല. അരുണാചൽ പ്രദേശിലെ ഹിന്ദുക്കൾ പരേതരായ ആത്മാക്കൾക്കായി ആചാരങ്ങൾ നടത്തുന്ന പ്രത്യേക സ്ഥലങ്ങളുണ്ടെങ്കിൽ, കൃത്യവും നിലവിലുള്ളതുമായ വിവരങ്ങൾക്ക് പ്രാദേശിക ഹിന്ദു സമൂഹങ്ങളെയോ ക്ഷേത്രങ്ങളെയോ ബന്ധപ്പെടുന്നതാണ് ഉചിതം. ചെറിയ ഹിന്ദു ജനസംഖ്യയുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലെ ഹിന്ദു ആചാരങ്ങൾ കൂടുതൽ കമ്മ്യൂണിറ്റി അധിഷ്ഠിതവും സ്വകാര്യവുമാകാം, അത്തരം ആചാരങ്ങൾക്കുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ സമൂഹത്തിന് പുറത്ത് വ്യാപകമായി അറിയപ്പെടണമെന്നില്ല.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.