Шеќер
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шеќерот ― општото име за сладок вкус, растворливи јаглехидрати, од кои многу се користени во храната. Простите шеќери, наречени и моносахариди се гликоза, фруктоза и галактоза. Тие содржат енергија која биолошките клетки ја користат и трошат. Сложените шеќери, исто така наречени дисахариди или двојни шеќери, се молекули направени од два сврзани моносахариди; вообичаени примери се сахароза (гликоза + фруктоза), лактоза (гликоза + галактоза) и малтоза (две молекули гликоза). Белиот шеќер е рафиниран облик на сахароза. Во телото, сложените шеќери се хидролизираат во прости шеќери.
Подолгите синџири на моносахариди (>2) не се сметаат за шеќери и се нарекуваат олигосахариди или полисахариди. Скробот е гликозен полимер кој се наоѓа во растенијата, најзастапен извор на енергија во човечката храна. Некои други хемиски супстанции, како што се глицерол и шеќерен алкохол може да имаат сладок вкус, но не се класифицирани како шеќер.
Шеќерите се наоѓаат во ткивата на повеќето растенија. Медот и овошјето се изобилни природни извори на едноставни шеќери. Сахарозата е особено концентрирана во шеќерна трска и шеќерна репка, што ги прави идеални за ефикасен комерцијален екстракт за производство на рафиниран шеќер. Во 2016 година, комбинираното светско производство на тие две култури било околу две милијарди тони. Малтозата може да се произведува со сладово зрно. Лактозата е единствениот шеќер што не може да се извлече од растенијата. Може да се најде само во млекото, вклучително и човечкото мајчино млеко и во некои млечни производи. Евтин извор на шеќер е пченкарен сируп, индустриски произведен со претворање на пченкарен скроб во шеќери, како што се малтоза, фруктоза и гликоза.
Од готвачки аспект, шеќерот ги прави работите слатки, што е еден од примарните човекови вкусови. Сахарозата е користена во подготвената храна (на пр. колачиња и колачи), понекогаш е додаден во комерцијално достапната преработена храна и пијалоци, а луѓето може да ја користат како засладувач за храна (на пр. тост и житарици) и пијалоци (на пример, кафе и чај). Просечниот човек годишно троши околу 24 кг шеќер, при што Американците консумираат до 50 кг, а Африканците помалку од 20 кг.[1]
Како што растела потрошувачката на шеќер во вториот дел од 20-от век, истражувачите почнале да испитуваат дали исхраната богата со шеќер, особено рафиниран шеќер, е штетна за човечкото здравје. Прекумерната потрошувачка на шеќер е вмешана во појавата на дебелина, дијабетес, срцеви болести и расипување на забите. Бројни студии се обиделе да ги разјаснат тие последици, но со различни резултати, главно поради тешкотијата да се најде население за употреба како контроли кои консумираат малку или без шеќер. Во 2015 година, Светската здравствена организација силно препорачала возрасните и децата да го намалат внесот на слободни шеќери на помалку од 10%, и поттикна намалување на под 5%, од нивниот вкупен внес на енергија.[2]