Битка кај Киноскефале

Битката кај Киноскефале ― пресретната битка водена во Тесалија во 197 година п.н.е. помеѓу римската војска, предводена од Тит Квинтиј Фламинин и антигонидската династија во Македонија, предводена од Филип V.

За претходната битка што била водeна овде, видете Битка на Киноскефале (364 п.н.е.).

Битка кај Киноскефале
Дел од Втората македонско-римска војна
Датум 197 п.н.е. Место Тесалија Исход Одлучна римска победа
Завојувани страни
Римска Република сојузниците на Етолскиот сојуз	Македонија
Команданти и водачи
Тит Квинтиј Фламинин	Филип V Македонски
Сила
ок. 26,000 15,800 пешадија 8,400 лесна пешадија 1,800 коњаница 20 воени слонови[1]	25,500 16,000 фалангити 2,000 лесна пешадија 5,500 платеници и сојузници 2,000 коњаници[1]
Жртви и загуби
700 убиени	13,000 8,000 убиени 5,000 заробени

Вовед

Во 201 година п.н.е., Рим победил во Втората пунска војна против Картагина. Филип V Македонски ги нападнал клиентските држави на Рим во Средоземното Море веќе 20 години. Грчките градови-држави, предводени од Атина, апелирале до Рим за помош. Во 197 година п.н.е. римската војска на Тит Квинтиј Фламинин, со своите сојузници од Етолската лига, се движел кон Фера во потрага по Филип, кој бил во Лариса.

Војски

Римјани

Фламинин имал околу 25.500 луѓе, поделени на: 16.000 легионерска пешадија, 8.400 лесна пешадија, 1.800 коњаници и 20 воени слонови ; понатаму вклучувал војници од сојузната етолска лига, лесна пешадија од Атаманија и платеници стрелци од Крит.

Македонци

Филип имал околу 26.000 мажи од кои 16.000 биле фалангити, 2.000 лесни пешадија, 5.500 платеници и сојузници од Крит, Илирија, Тракија, плус 2.000 коњаници. Тесалиската коњаница ја водела Хераклид од Гиртон, а македонската коњаница предводена од Леон. Платениците (освен Тракијците) ги командувале Атенагора и вториот пешадиски корпус од Никанор Слонот.

Битка

Тактичка мапа на битката која ги прикажува различните фази

За време на маршот се случи силно невреме, а по утрото имало магла на ридовите и нивите што ги одделувало двата кампови. И покрај ова, Филип го продолжил маршот, а неговите трупи станале збунети и дезориентирани поради тешката магла. Тогаш Филип испратил мала воена сила да ги преземе ридовите Киноскефале (39°25′N 22°34′E). Фламиниј, кој сè уште не бил свесен за местоположбата на Филип, испратил коњица и лесна пешадија за да се пресретнат, што ги ангажирале трупите на Филип на ридовите. Битката на ридовите стана жестока и Фламиниј испратил 500 коњаници и 2.000 пешадија како засилувања, претежно Етолци, принудувајќи ги луѓето на Филип да се повлечат понатаму по ридот. Филип сега испратил повеќе мажи во борбата, неговата македонска и тесалијска коњаница, која ги однела Римјаните надолу по ридот, сè додека етолската коњаница не ја стабилизира ситуацијата. Филип, иако не сакал да ја испрати својата фаланга во прекршениот, ридски терен, на крајот наредил напад со половина од фалангата, 8000 мажи, кога слушнал за римското повлекување. Фламининиј ги позиционирал своите трупи на теренот. Тој го оставил десното крило во резерва, со своите слонови пред него, и лично го водел левото крило против Филип. Во меѓувреме, фалангата на Филип стигнала до врвот, и откако се придружил со нивните лесни трупи и коњица што ги поставил на десното крило, Филип ја имал својата фаланга тргната по ридот во претстојните легионери. Бидејќи римската левица полека се враќала назад, Фламинин ја презел командата на десната страна и наредил напаѓање таму.

Десното крило на Филип сега било на повисоко ниво од римското лево и на почетокот било успешно против нив. Фалангата ги одвела Римјаните по падината. Римските легии од левата страна не се прекршиле и жестоко се бореле. Сепак, левото крило и средината на Филип, командувано од Никанор, никогаш не успеале да се формираат како што треба. Римската десница ги нападнала Македонците и биле поуспешни од римската левица. Фламинин го концентрирал својот напад врз Никанор и македонската левица. Сега, кога битката била избалансирана, Фламинин ги испратил своите слонови да тргнат кон фалангитите и тие испаничиле. По пробивањето и освојувањето на теренот, една од римските трибуни во команда, стационирана на внатрешниот раб на сега напредното римско десно крило, на своја власт, одвоила дваесет манипули (помала тактичка единица во рамките на легијата) на тешка пешадија, во вкупно броејќи околу 2.000 мажи, ги вртела наоколу и ги одвела лево и назад да го нападнат македонскиот центар и левото крило - одзади и од страна. Македонските фалангити не билњ во можност повторно да се позиционираат и да се формираат за да се соочат со овој нов напад толку брзо колку што римските манипули можеа да маневрираат за да ја искористат можноста. Македонците ги кренале сарисите како симбол на предавање. Или Римјаните не го разбрале овој сигнал, или само го игнорирале. Имало целосна паника во македонските редови. Сега опкружени со двете крилја на римската легија, претрпеле големи жртви и избегале.

Последица

По краткото гонење, Фламинин му дозволил на Филип да избега. Според Полибиј и Ливиј, биле убиени 8000 Македонци. Ливиј споменува дека други извори тврдат дека биле убиени 32.000 Македонци, па дури и еден писател кој поради „безгранично претерување“ тврди 40.000, но заклучува дека Полибиј е доверлив извор за ова прашање.^[2] Фламинин исто така зел 5.000 затвореници. Римјаните изгубиле околу 700 убиени.

Општо се смета дека со подоцнежната Битка на Пидна, овој пораз ја покажа надмоќта на римската легија над македонската фаланга. Фалангата, иако со многу моќна предност, не била толку флексибилна како римската манипуларна формација и со тоа не можела да се прилагоди на променливите услови на бојното поле или да се оддалечи од ангажманот ако е потребно. Ова тврдење го оспориле некои што посочуваат дека Римјаните можеле да постигнат победа само искористувајќи го фактот дека македонското лево крило не било целосно поставено, иако ова е исто така дадено како доказ за ненаметливата природа на фалангата кога се споредува со легијата. Во секој случај, резултатот од Битката кај Киноскефале било фатален удар за политичките аспирации на македонското кралство; Македонија никогаш повеќе нема да биде во состојба да ја оспори геополитичката експанзија на Рим. Иако мирот што следеше му овозможило на Филип да го задржи своето кралство непроменето, Фламинин изјавук дека останатите грчки држави претходно под македонска доминација се сега слободни. Филип, исто така, морал да плати 1.000 таленти сребро во Рим, да ја распушти морнарицата, најголемиот дел од својата војска и да го испрати својот син во Рим како заложник.

Резиме на Битката кај Киноскефале

Анимација на битката. Стисни за да работи.

1. Имало шанса за средба меѓу претходните групи на двете војски кај врвот близу до преминот. Тие пристапиле од спротивните страни.
2. Десната половина на македонската фаланга била создадена во двојна длабочина и тие напредувале во спуст против римското лево крило.
3. Фламинин ја видел единствената надеж напаѓајќи ја македонската левица. Тој ги имал слоновите проследени со десното крило да одат по угорницата против левото крило на непријателот.
4. Македонското лево крило пристигнало на врвот. Тие сè уште биле во создавањење на редови и фрлени во неред. Тие биле лесно обиколени и гонети. Ако работите завршиле токму таму, резултатот ќе бил неодлучен со губење на крило на секоја страна.
5. Римската победа била постигната преку иницијатива на трибуната, чие име не е познато. Тој го напуштил својот дел и го нападнал задниот дел на македонското десно крило, одземајќи дваесет манипули.
6. Ова било првпат римските легии да победат над македонската фаланга.

Книжевност

• НГЛ Хамонд, „The Campaign and Battle of Cynoscephalae in 197 BC“ во Journal of Hellenic Studies, 108 (1988)
• [олибиј, Истории, XVIII. 19–27.

Надворешни врски

• Livius.org: Cynoscephalae

1. Плутарх (100). „The Life of Titus Flamininus“. The Parallel Lives. Loeb Classical Library.
2. Тит Ливиј (1905). „33.10 The Second Macedonian War – Continued“. The History of Rome. 5. J. M. Dent & Sons, Ltd., London.