Семе

Семе е репродуктивно растение присутно само кај голосемениците и скриеносемениците кое преживува неповолни услови од надворешна средина и во која се наоѓаат микроби, зачеток на ново растение. Се развива од семениот зачеток, после оплодување.

На него се разликуваат:

• садници и
• јадро.

Јадрото содржи:

• микроб, која настанува од диплоидан зигот, јајни клетки (хаплоидна) споени со сперматичен мобилен полен (хаплоидна).
• ендосперм кој има триплоиден број хромозоми бидејќи настанува спојувајќи секундарни, централните клетки ембрионови кеси која е диплоидна со друга сперматична ќелија полен (хаплоидна). Кај голосеменица ендоспермот е хаплоиден и формиран е пред оплодување.

Семето е со послаба и појака развиена мембрана, која настанува од интегументина семето. На неа се обично забележува папочна лузна (хилум)(бела точка кај семето на див костен) и микропилен отвор низ кој семеето впива влага и низ кој корен 'ртат. Саден материјал може да има и други опции(арилус, куринкулус...)

Големината, масата и обликот кај семето варираат кај различни видови растенија. Посебно големи семиња имаат некои палми како што е Двоен кокос -{Lodoicea maldivica (J.F.Gmelin) Persoon}- и до 20 -{kg}-, а најситни се кај орхидеи (стоти делови милиграми). Интересен е пример рогачи (-{Ceratonia siliqua L.}-) кај кого семето е во постојана (непроменлива) маса,така да се служиле како мерка за маса драг камен и бисери (карат).

Секое растение формира голем број плодови и семе (или само семе кај голосеменици)со кои се распростираат и со тоа обезбедуваат опстанок на сопствениот вид. Секое зрно не се развива во ново растение. Многѕ семиња успеваат во неповолни услови за 'ртење и развивање. Создавајќи голем број на семе се обезбедува да што поголем нивен број пронајде во поволни услови и развијат во ново растение.

Видови семе

Спрема видови хранливи ткива и место каде се наоѓаат се разликуваат:

• семе со ендосперм (албуминска), кај кои ендосперм ја зафаќа главната маса, додека 'ркулец е незначителен дел од семе .најраспростанет тип на семе; го имаат житарици и сите други трави,растенија од семејствопомошничка (Solanaceae), љиљана (Liliaceae) сите голосеменици и др.
• семе без ендосперм (ексалбуминска) кај кои котиледони го апсорбираат цел или скоро цел ендосперм така да тој не постои или се наоѓа еден до два слоја од ова ткиво; такво е семе лептирњача (Fabaceae), главочика (Asteraceae), ружа (Rosaceae), крсташица (Brassicaceae) итд.
• семе со перисперм кој претставува хранливо ткиво вегетативно потекло бидејќи настанува од нуцелус; го имаат претстваници од семејството каранфил (Caryophyllaceae), Chenopodiaceae i dr.
• семе со ендосперм и перисперм содржат хранливо ткиво со двојно потекло и поретко се јавуваат; на пр.бибер.

Никулец (ембрион)

Никулецот настанува преку оплодување на јајните клетки. На неа се разликуваат следниве делови:

• корен или радикула,
• клицини листови или котиледони
• плумула

Семето како мотив во уметноста и во популарната култура

• „Сејам семе“ (Sowing Seeds) - песна на британската рок-група The Jesus And Mary Chain од 1985 година.^[1]

Надворешни врски

„Семе“ на Ризницата ?

• Бионет Училиште Архивирано на 26 јули 2015 г.

Наводи

1. Discogs, The Jesus And Mary Chain ‎– Psychocandy (пристапено на 14.7.2020)