From Wikipedia, the free encyclopedia
Фиџиски јазик — дел од групата на австронезиски јазици кој се зборува во Фиџи. Јазикот како мајчин јазик го зборуваат околу 350.000 луѓе, што е половина од вкупното население на Фиџи, додека остатокот од населението го зборува јазикот како втор јазик. Со уставот од 1997, фиџискиот е службен јазик на Фиџи, заедно со англискиот јазик и со хиндустанскиот јазик. Постои иницијатива фиџискиот да се прогласи и за национален јазик. Реченичкиот ред на јазикот е глагол-прирок-подмет.
| Фиџиски јазик Na vosa vaka-Viti | ||
|---|---|---|
| Зборуван во: | Фиџи | |
| Регион: | Како мајчин јазик се зборува во Вануа Леву, источниот дел од Вити Леву, и островите Кадаву, Најау, Лакеба, Онеата, Моке, Комо, Намука, Кабара, Вулага, Огеа и Ватоа; како вторт јазик се зборува во остатокот од земјата. | |
| Вкупно говорници: | — | |
| Јазично семејство: | австронезиски малајско-полинезиски централни источни малајско-полинезиски Источни океаниски Централни источни океаниски оддалечени океаниски централнотихоокеански источни-полинезиски јазици источни фиџиски Фиџиски јазик | |
| Статус | ||
| Службен во: | Фиџи | |
| Регулиран од: | не е регулиран | |
| Јазични кодови | ||
| ISO 639-1: | fj | |
| ISO 639-2: | fij | |
| ISO 639-3: | id=fij fij | |
Стандардниот фиџиски јазик е заснован на јазикот од Бау, кој е и источен фиџиски јазик.
Согласките на фиџискиот јазик се:
| Билабијални | Лабио-дентални | Дентално-алвеоларни | Непчани | Веларни | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Носни | m | n | ŋ | |||
| Плозивни | безвучни | (p) | t | k | ||
| пренасализирани | mb | nd | ŋg | |||
| Фрикативни | β | (f) | s ð | (x) | ||
| Вевни | чисти | r | ||||
| пренасализирана | nr | |||||
| Апроксимантни | l | j | w | |||
Звуците [p] и [f] се среќаваат само во позајмени зборови од странски јазици. Звуците [x] и [h] се среќаваат само во одредени региони во државата.
Самогласките на фиџискиот се:
| Предни | Централни | Задни | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| кратки | долги | кратки | долги | кратки | долги | |
| Затворени | i | iː | u | uː | ||
| Средни | e | eː | o | oː | ||
| Отворени | a | aː | ||||
| Затворање до /i/ |
Затворање до /u/ | |
|---|---|---|
| Првиот дел е /i/ | iu | |
| Пвиот дел е /e/ | ei | eu |
| Првиот дел е /o/ | oi | ou |
| Првиот дел е /a/ | ai | au |
Слоговите можат да се состојат од согласки следени од самогласка (плус согласка) или само од чиста самогласка[1]. Акцентот е заснован на морите, кратка самогласка се смета за една мора а додека дифтонзите и долгите самогласки се сметаат за две мори.
Фиџиската азбука се заснова на латиницата и ги содржи следните букви:
Што се однесува за согласките, има еден на еден сразмер помеѓу гласот и знакот:
|
|
Како додатно на ова, диграфот dr го претставува гласот [n̠d̠], а понекогаш [n̠d̠r̠]. Истото важи и за самогласките и не се бележи нивната должина освен во речници или книгуи наменести за учење со користење на макрон.
Нормалниот фиџиски реченички распоред на зборовите е глагол-прирок-подмет.
Во мај и јуни 2005 година влијателни фиџици се изјасниле за подобрување на статусот на јазикот. Пред да се донесе уставот од 2007, јазикот не бил официјален, па така денес е службен јазик заедно со англиски јазик и со хиндустански јазик. Сѐ уште не дел од школските предмети, како и да е, сегашниот министер за образование на Фиџи да се прогласи за национален јазик на Фиџи. Слични изјави доаѓаат од поголем број влијателни институции во Фиџи и од опозициската партија.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
