Холестерол

Холестеролот е липид што се наоѓа во мембраните на клетките на сите ткива и е потребен за нормално функционирање на организмот. Тој спаѓа во групата на стероли, бидејќи во неговиот состав има комбинација на стероиди и алкохол. Мали количини на холестеролот се наоѓаат и во клеточните мембрани на растенијата и габите.

Холестерол

Назив според МСЧПХ (3β)-​холест-​5-ен-​3-​ол
Други називи (10R,​13R)-​10,​13-​dimethyl-​17-​(6-​methylheptan-​2-​yl)-​2,​3,​4,​7,​8,​9,​11,​12,​14,​15,​16,​17-​dodecahydro-​1H-​cyclopenta​[a]phenanthren-​3-​ol
Назнаки
CAS-бр.	57-88-5 Н
ChemSpider	5775
InChI InChI=1/C27H46O/c1-18(2)7-6-8-19(3)23-11-12-24-22-10-9-20-17-21(28)13-15-26(20,4)25(22)14-16-27(23,24)5/h9,18-19,21-25,28H,6-8,10-17H2,1-5H3/t19-,21+,22+,23-,24+,25+,26+,27-/m1/s1 Клуч: HVYWMOMLDIMFJA-DPAQBDIFBB
3Д-модел (Jmol)	Слика
PubChem	5997
SMILES O[C@@H]4C/C3=C/C[C@@H]1[C@H](CC[C@]2([C@H]1CC[C@@H]2[C@H](C)CCCC(C)C)C)[C@@]3(C)CC4
Својства
Хемиска формула
Моларна маса	0 g mol−1
Изглед	бел кристлан прав[1]
Густина	1.052 g/cm3
Точка на топење
Точка на вриење
Растворливост во вода	0,095 mg/L (30 °C)
Растворливост	растворлив во ацетон, бензен, хлороформ, етанол, етер, хексан, метанол
Дополнителни податоци
Ок(што е ова?)  (провери) Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Организмот го користи холестеролот за создавање на хормоните, витамините А, Д и Е, како и киселините во жолчното ќесе. Еден помал дел на холестеролот се наоѓа во крвта. Ако тој холестерол се акумулира на ѕидовите на крвните садови, може да запре или да се намали протокот на крв. Последиците за здравјето може да бидат големи, и во такви случаи количината на холестерол во крвта се регулира со помош на медицински препарати.

Според податоците на Светската здравствена организација, 54% од жителите на Европа, и тоа подеднакво мажите и жените, имаат зголемен лош холестерол. Притоа, само во петте најголеми европски економии, над 130 милиони луѓе имаат проблем со лошиот холестерол.^[2]

Биосинтеза

Сите животински клетки синтетизираат холестерол, како за градба на мембраната, така и за друга употреба, со релативна брзина на создавање што се разликува според типот на клетката и функцијата на органот. Околу 80% од вкупното дневно производство на холестерол се одвива во црниот дроб и цревата;^[3] други места со висока стапка на синтеза се мозокот, надбубрежните жлезди и репродуктивните органи.

Синтезата во организмот започнува по мевалонатниот пат, при што две молекули на ацетил CoA кондензираат и формираат ацетоацетил-CoA. Ова е проследено со втора кондензација помеѓу ацетил CoA и ацетоацетил-CoA при што се формира 3-хидрокси-3-метилглутарил CoA (HMG-CoA).^[4]

Наводи

1. „Safety (MSDS) data for cholesterol“. Архивирано од изворникот на 2007-07-12. Посетено на 2007-10-20.
2. „Секој петти Европеец има висок холестерол“, Дневник, година XVIII, број 5613, понеделник, 10 ноември 2014, стр. 7.
3. „How it's made: Cholesterol production in your body“ (англиски). Harvard Health Publishing. Посетено на 2018-10-18.
4. „Biosynthesis and Regulation of Cholesterol (with Animation)“. PharmaXChange.info. 17 September 2013. Архивирано од изворникот на 2018-01-07. Посетено на 2021-04-18.