Кралство Хрватска и Далмација
From Wikipedia, the free encyclopedia
Кралство Хрватска (хрватски: Kraljevina Hrvatska, Hrvatsko kraljevstvo, Hrvatska zemlja; унгарски: Horvát királyság; латински: Regnum Croatiae) — кралство кое влегло во лична заедница со Кралството Унгарија во 1102 година, по периодот на владеење на кралевите од династиите Трпимировиќ и Светославиќ и кризата за наследување по смртта на кралот Димитар Ѕвонимир. Со крунисувањето на кралот Коломан како „Крал на Хрватска и Далмација“ во 1102 година во Биоград, царството преминало под управа на династијата на Арпадите до 1301 година, кога изумрела (машката) лоза на династијата. Потоа, кралевите од Капетската куќа на Анжу, кои исто така биле сродни потомци на кралевите Арпади, владееле со кралствата. Подоцнежните векови се карактеризираат со судири со Монголите, кои го ограбиле Загреб во 1242 година, конкуренција со Венеција за контрола над далматинските крајбрежни градови и внатрешна војна меѓу хрватското благородништво. Во тој период се појавиле различни поединци, како што е Павле I Шубиќ, кој ја претставувал најмоќната хрватска династија во тоа време, благородничкото семејство Шубиќ. Овие моќни поединци можеле де факто да обезбедат голема независност за нивните феуди. Османлискиот упад во Европа во 16 век значително ги намалило хрватските територии и ја оставила земјата слаба и поделена. По смртта на Лајош II во 1526 година за време на битката кај Мохач и краткиот период на династички расправии, двете круни преминале на австриската куќа на Хабсбург, а кралството станало дел од Хабсбуршката Монархија.
Кралство Хрватска и Далмација | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1102–1526 | |||||||||
Статус | Во лична заедница со Кралство Унгарија | ||||||||
Главен град | Биоград (до 1125) Книн (до 1522) | ||||||||
Говорени јазици | латински, хрватски, унгарски, | ||||||||
Вероисповед | Римокатоличка црква | ||||||||
Демоним(и) | Хрвати | ||||||||
Уредување | Феудална монархија | ||||||||
Крал | |||||||||
• 1102–1116 (прв) | Коломан | ||||||||
• 1516–1526 (последен) | Лајош II | ||||||||
Бан (вицекрал) | |||||||||
• 1102–1105 (first) | Угра | ||||||||
• 1522–1526 (last) | Фрањо Бачан | ||||||||
Legislature | Сабор | ||||||||
Историски период | Среден век | ||||||||
1102 | |||||||||
• Договор од Задар | 18 февруари 1358 | ||||||||
9 септември 1493 | |||||||||
• Пад на Книо | 29 мај 1522 | ||||||||
29 август 1526 | |||||||||
Валута | Фризатик (12-13 век) Бановац (1235–1384) | ||||||||
| |||||||||
Денес дел од | Хрватска Босна и Херцеговина |
Некои од условите за крунисувањето на Коломан и подоцнежниот статус на хрватските благородници се детално опишани во Пакта Конвента, документ сочуван само во препис од 14 век. Прецизните услови на оваа врска станале предмет на спор во 19 век; сепак, дури и во династичката заедница со Унгарија, институциите на посебна хрватска државност биле одржувани преку Сабор (собор на хрватски благородници) и Бан (вицекрал). Покрај тоа, хрватските благородници ги задржале своите земји и титули.[1]