Ахеменидско Царство
првото персиско царство основано од Кир Велики / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ахеменидското Царство (/əˈkiːmənɪd/; 𐎧𐏁𐏂 Xšāça (староперсиски) "Империјата"[б 2][9] околу 550 — 330 BC), наречено и Прво персиско царство[10] — стара иранска империја седиште во Западна Азија основана од Кир Велики. Протегајќи се во западниот дел од Балканот и Источна Европа, и на исток до долината на Инд, ова била најголемата од било која претходна империја во историјата, која се протегала 5.5 милиони квадратни километри. Вклучувајќи различни народи со различно потекло и вери, позната е по нејзиниот успешен модел на централизирана, бирократска администрација (преку сатрапи под кралот на кралевите), по инфраструктура како што се патиштата и поштенскиот систем, употребата на службен јазик низ нејзините територии, развој на државните служби и голема професионална армија. Успесите на империјата инспирирале слични системи во подоцнежните империи.
Ахеменидска Империја | ||||||||||||||||||||||||
𐎧𐏁𐏂 Xšāça (јазик?) "Империја"[1] | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||
Ахеменидското Царство во неговата најголема експанзија, за време на владеењето на Дариј I (522 п.н.е. до 486 п.н.е.) | ||||||||||||||||||||||||
Главен град | Вавилон[3] (главна престолнина), Пазаргаде, Екбатана, Суза, Персеполис | |||||||||||||||||||||||
Јазици | ||||||||||||||||||||||||
Вероисповед | Зороастризам, Митраизам,[7]:21 Babylonian religion[8] | |||||||||||||||||||||||
Уредување | Монархија | |||||||||||||||||||||||
Крал (xšāyaϑiya)илиКрал на кралевите(xšāyaϑiya xšāyaϑiyānām) | ||||||||||||||||||||||||
- | 559 — 529 п.н.е. | Кир Велики | ||||||||||||||||||||||
- | 336 — 330 п.н.е. | Дариј III | ||||||||||||||||||||||
Историски период | Класичен антички период | |||||||||||||||||||||||
- | Основана | 550 пр. н. е | ||||||||||||||||||||||
- | Замрела | 330 п.н.е. | ||||||||||||||||||||||
Валута | дарик, сиглос | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Ахеменидското Царство во западната историја се памети како антагонист на грчките полиси за време на грчко-персиските војни и поради улогата во еврејските прогони во Вавилон. Историскиот белег на империјата ги надминува нејзините територијални и воени влијанија и вклучува културни, социјални, технолошки и религиозни влијанија. Наспроти трајниот конфликт меѓу двете држави, многу Атињани ги прифатиле ахеменидските обичаи во нивните секојдневни животи во реципрочната културна размена,[11] а многумина работеле или соработувале со персиските кралеви. Влијанието на едиктот на Кир се спомнува во јудео-христијанските текстови, а империјата била инструментална во ширењето на зороастризмот на исток дури до Кина. Империјата исто така го поставила тонот за политиката, наследството и историјата на Иран (познат и како Персија).[12]