cumün ligüre From Wikipedia, the free encyclopedia
Vuè (Voæ in zeneize, Vado Ligure in italian) u l'è ün cumün de 7.978 abitanti int'a pruvincia de Sann-a.
SV |
Questa pagina a l'è scrita in savuneize, a-a manea de l'Essiu d'a Ciann-a |
Vuè cumün | |||
---|---|---|---|
(IT) Vado Ligure | |||
Panuramma de Vuè | |||
Localizaçión | |||
Stâto | Itàlia | ||
Región | Liguria | ||
Provìnsa | Sann-a | ||
Aministraçión | |||
Scìndico | Fabio Gilardi (lìsta civica de centru-scinistra) da-o 10-6-2024 | ||
Teritöio | |||
Coordinæ: | 44°16′09.03″N 8°26′09.85″E | ||
Altitùdine | 12 m s.l.m. | ||
Superfìcce | 23,79 km² | ||
Abitanti | 7 978[1] (30-6-2019) | ||
Denscitæ | 335,35 ab./km² | ||
Fraçioìn | Portu Vuè, Sant'Ermu, San Zenexiu, U Segnu, Valle de Vuè | ||
Comùn confinanti | Berzezzi, Cüggèn, Sann-a, Spoturnu, Vessi | ||
Âtre informaçioìn | |||
CAP | 17047 | ||
Prefìsso | 019 | ||
Fûzo oràrio | UTC+1 | ||
Còdice ISTAT | 009064 | ||
Cod. cadastrâ | L528 | ||
Targa | SV | ||
Cl. scìsmica | zöna 3 (sismicitæ bàssa)[2] | ||
Cl. climàtica | zöna D, 1 463 GG[3] | ||
Nomme abitanti | Vueixi (it) Vadesi | ||
Sànto patrón | San Giuan Battista | ||
Giórno festîvo | 24 züĝn̂u | ||
Cartògrafîa | |||
Puziçiùn d'u cumün de Vuè int'a pruvincia de Sann-a. | |||
Scîto instituçionâle | |||
U cumün u se tröva int'a Rivea de Punente, a-u punente d'u cappulögu d'a sö pruvincia. E duì fraçiuìn de Sant'Ermu e d'U Segnu sun a munte d'u paize, sciü p'â valle percursa da-a sciumèa Segnu insc'ou versante meridionäle d'a Rocca d'i Crôi a 792 m insc'ou livellu d'u mä.
Vuè u cunfinn-a cun Sann-a e Cüggèn a nord, Vessi a punente e Spoturnu e Berzezzi a süd.
L'antigu paize de Vuè, ciamóu a l'épuca d'i rumäni Vada Sabatia, u se svilüppa int'u II seculu primma de Cristu in gìu a ün canpu militäre inperiäle, ün d'i primmi d'a culunizzaçiùn rumäna in Liguria.
Divegnüu dunca municipium de l'inperu de Rumma e inpurtante nódu viariu e mercantile p'ou cunzunzise d'e stradde cunsuläri pruvegnenti da Zena, Turtunn-a (Derthona) e da-a cósta punentinn-a. U vegne poi destrütu da-i Lungubärdi d'u 641, ma sutt'a-u duminiu d'i Franchi u riesce a retiäse sciü e a divegnì poi sede vescuvile da-u VII a-u IX seculu.
Vuè u fà poi pärte d'i pussediménti feudäli d'i marcheixi D'u Carettu e poi d'i marcheixi de Punsùn, passandu poi a-a Repùbblica de Zena. A vegne dunca eretta a Puistaia. I Zeneixi i aumentan u svilüppu cummerciäle d'u portu, faxendu de Vuè ün di ciü impurtanti centri purtuäli d'a Rivea.
A segue poi a stoja d'a Repùbblica de Zena, intrandu a fä pärte d'a França, d'u Regnu de Sardegna (1815) e d'u Regnu d'Italia (1861).
Int'u XX seculu, Vuè a cunusce ün svilüppu p'ou ciü indüstriäle. Int'i anni çinquanta e sciuscianta i se inciantan int'a zona benbén de stabilimenti, scinn'ai anni settanta cu'a centräle termuelettrica de l'ex Enel, cu'e sö due çiminee de 200 metri ch'i l'éan u scinbulu d'u paize.
Da-u 1973 a-u 31 de dixenbre d'u 2008, u territóiu d'u cumün u l'ha fètu pärte d'a Cumünitè Muntann-a d'u Zuvu.
Abitanti censìi[4]
Segundu l'ISTAT, a-i 31 dixenbre 2017, a Vuè ghe sun 563 rexidenti furèsti.
«Quelli de Vuè se sun dùe ne fan trè» |
(Moddu de dì de Sann-a insce-i vueixi e e fèste) |
Vuè u l'è ün cumün ciütóstu indüstrializóu, ch'u l'óspita benbén de stabilimenti indüstriali e de ditte. Parçialmente insc'ou sö térritóiu a se tröva na çenträle termuelettrica, primma ENEL e oua Tirreno Power, pensä e realizä a-a fin d'i anni '60 e inandiä tra u mazzu d'u 1970 e u dixenbre d'u 1971. E sö duì äte çiminee de 199 metri i sun caratteristiche d'a sc-cianä. A gh'è poi na grande ativitè purtuäle: benbén de traghetti ch'i unìscian u cumün a-a Corsega e a-a Sardegna, gh'atraccan näve merci, porta-container e survatüttu de pétrulee, faxendu d'u portu de Vuè u primmu portu italiàn cun Trieste p'ou petroliu e i sö derivè. In Vuè u pärte ascì in impurtante öiudóttu pe spedì i cunbustibili int'a zona de Milàn e in Germagna.
A tradiçiùn indüstriäle de 'stu cumün chi a l'ha reixe int'i anni d'u boom ecunómicu, quande Vuè u l'ha visciüu na forte crescita ecunómica divegnindu poi pe lungu tenpu u paize a ciü äta cuncentraçiùn indüstriäle d'Európa, ch'a se cuntrapugnìva a-a vexinn-a e ciü gróssa Sann-a che int'u mêximu periudu a l'éa cunsciderä ünanimemente a piccola Manchester p'â sö forte indüstria, tra e ciü flóride d'Európa. In Vuè u se trûväva ascì in stabilimentu d'a FIAT p'â custruçiùn de pigniuin e pärti meccaniche in genere (1200 dipendenti). U l'ha serô int'u 1984 cu'u ricullucamentu de 600 lavuratûri in 3 növe ditte picinn-e. Incö u cumün de Vuè u l'è pärte fundamentäle d'a mägra ecunumìa savuneize. U sö portu u l'è amministróu da l'auturitè portuäle de Sann-a.
A l'éa in prugettu a realizaçiùn de na enurme ciattafurma cuntainer ch'a cangià cumpletamente a zona de Portu-Vuè, e a fuxe d'u turente Segnu, ch'a l'è steta da pocu finìa, cu'a sö inauguraçiùn a-i 12 de dixenbre d'u 2019[6].
Vuè a se tröva insc'ä Stradda Pruvinciäle 1 Aurelia (de lungu Stradda Statäle n° 1). A se pö razzunze ascì da l'autustradda A10 sciurtindu a-u vixìn cazellu de Sann-a.
Vuè a dövia a staçiùn insc'ou térritóiu d'u cumün de Cüggèn denuminä Quiliano-Vado, insc'ä liĝn̂a feruviaria Zena-Vintimìggia, in particulä int'u tretu lucäle cunpreizu tra Sann-a e Inperia.
Scindico: Maurizio Gatto (cumisäju prefetissiu) da-o 21/09/2023
Çentralìn do comùn: 019 8863501
Email do comùn: info@comune.vado-ligure.sv.it
Perîodo | Prìmmo çitadìn | Partîo | Càrega | Nòtte | |
---|---|---|---|---|---|
12 agustu 1985 | 23 lüggiu 1990 | Pierino Ricino | Partìu Cumünista Italian | Scìndicu | |
23 lüggiu 1990 | 24 arvì 1995 | Roberto Peluffo | Partìu Cumünista Italian | Scìndicu | |
24 arvì 1995 | 14 züĝn̂u 1999 | Roberto Peluffo | Partìu Demucraticu d'a Mancinn-a | Scìndicu | |
14 züĝn̂u 1999 | 14 züĝn̂u 2004 | Roberto Peluffo | Demucratichi de Mancinn-a | Scìndicu | |
14 züĝn̂u 2004 | 8 züĝn̂u 2009 | Carlo Giacobbe | Lista civica | Scìndicu | |
8 züĝn̂u 2009 | 27 mazzu 2014 | Attilio Caviglia | Lista civica "Con Caviglia Vado Viva" | Scìndicu | |
27 mazzu 2014 | 26 mazzu 2019 | Monica Giuliano | Lista civica "Lavoriamo con i vadesi" | Scìndicu | |
27 mazzu 2019 | 9 agustu 2023 | Monica Giuliano | Lista civica "Lavoriamo con i vadesi" | Scìndicu | |
21 agustu 2023 | 10 züĝn̂u 2024 | Maurizio Gatto | Cum. pref. | [7] | |
10 züĝn̂u 2024 | in càrega | Fabio Gilardi | Lista civica de centru-scinistra "Vado, Prima!" | Scìndicu |
Vuè a l'è abinellä cun:
A Vuè a gh'è a squaddra d'u F.C. Vado 1913, ch'a l'ha guagnóu a primma Coppa Italia de balùn, d'u 1922.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.