US-amerikanesche Filmschauspiller, Filmproduzent a -regisseur From Wikipedia, the free encyclopedia
Den John Wayne, gebuer de 26. Mee1907 zu Winterset, am Iowa, a gestuerwen den 11. Juni1979 zu Los Angeles, mam richtegen Numm Marion Robert Morrison, méi spéit Marion Mitchell Morrison, war ei US-amerikanesche Filmschauspiller, Filmproduzent a Filmregisseur. Hie war net nëmmen ee vun de markantsten Hollywoodschauspiller vu senger Zäit, ma och ee vun deene mat dem meeschte Succès beim Publikum an ee vun deenen déi am meeschte verdéngt hunn.
Seng Carrière huet sech iwwer méi wéi en halleft Joerhonnert gezunn, an ass virun allem duerch seng Rollen a Westernfilmer bekannt, wou en dacks e Sheriff, e Marshal oder en US-Kavalleriekommandant gespillt huet, an doduerch deem Filmgenre entscheedend säi Stempel opgedréckt huet.
Archetypesch fir dee Genre kënne seng Rollen a Stagecoach (1939), Red River (1948), The Searchers (1956) oder Rio Bravo (1959) ugesi ginn. Hien huet awer och dacks a Krichs- oder Abenteuerfilmer matgespillt.
Hien huet och privat déi konservativ an traditionell Wäerter aus der Pionéierzäit vun den USA vertrueden, déi en a ville vu senge Filmer personifizéiert huet. Besonnesch an der Zäit vum Vietnamkrich huet e mat sengem Asaz dofir (hien huet extra de PropagandafilmThe Green Berets gedréint) polariséiert.
Den John Wayne war dräimol bestuet: vun 1933 bis 1945 mat der Josephine Alcia Saenz (véier Kanner), vun 1946 bis 1954 mat der Esperanza Baur (keng Kanner) a vun 1954 bis zu sengem Doud mam Pilar (dräi Kanner).
Den Orange County Airport zu Santa Ana gouf zu sengen Éieren an John Wayne Airport (IATA-Code: SNA, ICAO-Code: KSNA) ëmgenannt.
als Schauspiller
Stommfilmer
1926: Brown of Harvard - Regie: Jack Conway - Haaptacteuren: William Haines
1926: Great K & A Train Robbery - Regie: Lewis Seiler - Haaptacteuren: Tom Mix
1926: Bardelys the Magnificent - Regie: King Vidor - Haaptacteuren: John Gilbert
1927: The Draw-Back - Regie: Norman Taurog - (Kuerzfilm)
1927: Annie Laurie - Regie: John S. Robertson - Haaptacteuren: Lillian Gish
1927: The Drop Kick - Regie: Millard Webb - Haaptacteuren: Richard Barthelmess, Barbara Kent
1928: Seeing Stars - Regie: Stephen Roberts - (Kuerzfilm)
Tounfilmer
vun 1928 bis 1929
1928: Mother Machree - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Belle Bennett, Victor McLaglen
1928: Four Sons - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Margaret Mann, James Hall
1928: Hangman's House - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Victor McLaglen
1928: Noah's Ark - Regie: Michael Curtiz - Haaptacteuren: Dolores Costello, George O'Brien
1929: The Black Watch - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Victor McLaglen, Myrna Loy
1929: Speakeasy - Regie: Benjamin Stoloff - Haaptacteuren: Paul Page
1929: The Forward Pass - Regie: Edward F. Cline - Haaptacteuren: Douglas Fairbanks Jr., Loretta Young
1929: Words And Music - Regie: James Tinling - Haaptacteuren: Lois Moran, Helen Twelvetrees
1929: Salute - Regie: David Butler - Haaptacteuren: George O'Brien
vun 1930 bis 1939
1930: Born Reckless - Regie: Andrew Bennison, John Ford - Haaptacteuren: Edmund Lowe
1930: Cheer Up And Smile - Regie: Sidney Lanfield - Haaptacteuren: Arthur Lake, Olga Baclanova
1930: The Big Trail - Regie: Raoul Walsh - Haaptacteuren: Marguerite Churchill, Tully Marshall
1930: Man Without Women - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Kenneth MacKenna, Frank Albertson
1930: Rough Romance - Regie: A.F. Erickson - Haaptacteuren: George O'Brien, Helen Chandler
1931: Girls Demand Excitement - Regie: Seymour Felix - Haaptacteuren: Virginia Cherrill, Marguerite Churchill
1931: Three Girls Lost - Regie: Sidney Lanfield - Haaptacteuren: Loretta Young
1931: Arizona - Regie: George B. Seitz - Haaptacteuren: Laura La Plante
1931: The Range Feud - Regie: D. Ross Lederman - Haaptacteuren: Buck Jones, Susan Fleming
1931: The Deceiver - Regie: Louis King - Haaptacteuren: Lloyd Hughes
1931: Maker of Man - Regie: Edward Sedgwick - Haaptacteuren: Jack Holt, Richard Cromwell
1932: The Voice of Hollywood No. 13 - Regie: Mack D'Agostino - (Kuerzfilm)
1932: Running Hollywood - Regie: Charles Lamont - (Kuerzfilm)
1932: Shadow of the Eagle - Regie: Ford Beebe - (Serial an 12 Episoden)
1932: Texas Cyclone - Regie: D. Ross Lederman - Haaptacteuren: Tim McCoy
1932: Two-Fisted Law - Regie: D. Ross Lederman - Haaptacteuren: Tim McCoy
1932: Lady and Gent - Regie: Stephen Roberts - Haaptacteuren: George Bancroft
1932: Ride Him, Cowboy - Regie: Fred Allen - Haaptacteuren: Ruth Hall, Henry B. Walthall
1932: The Hurricane Express - Regie: J.P. McGowan, Armand Schaefer - (Serial an 12 Episoden)
1932: The Hollywood Handicap - Regie: Charles Lamont - (Kuerzfilm)
1932: The Big Stampede - Regie: Tenny Wright - Haaptacteuren: Noah Beery, Paul Hurst
1932: That's My Boy - Regie: Roy William Neill - Haaptacteuren: Richard Cromwell
1932: Haunted Gold - Regie: Mack V. Wright - Haaptacteuren: Sheila Terry
1933: The Telegraph Trail - Regie: Tenny Wright - Haaptacteuren: Frank McHugh
1933: Central Airport - Regie: William A. Wellman - Haaptacteuren: Richard Barthelmess, Sally Eilers
1933: The Three Musketeers - Regie: Colbert Clark, Armand Schaefer - (Serial an 12 Episoden)
1933: Somewhere in Sonora - Regie: Mack V. Wright - Haaptacteuren: Henry B. Walthall
1933: His Private Secretary - Regie: Philip H. Whitman - Haaptacteuren: Evalyn Knapp
1933: The Life of Jimmy Dolan - Regie: Archie Mayo - Haaptacteuren: Douglas Fairbanks Jr., Loretta Young
1933: Baby Face - Regie: Alfred E. Green - Haaptacteuren: Barbara Stanwyck, George Brent
1933: The Man From Monterey - Regie: Mack V. Wright - Haaptacteuren: Ruth Hall
1933: Riders Of Destiny - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Cecilia Parker
1933: College Coach - Regie: William A. Wellman - Haaptacteuren: Dick Powell, Ann Dvorak
1933: Sagebrush Trail - Regie: Armand Schaefer
1934: The Lucky Texan - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Barbara Sheldon
1934: West Of The Divide - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: George Hayes
1934: Blue Steel - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Eleanor Hunt, George Hayes
1934: The Man From Utah - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Polly Ann Young, George Hayes
1934: Randy Rides Alone - Regie: Harry Fraser - Haaptacteuren: Alberta Vaughn, George Hayes
1934: The Star Packer - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Verna Hillie, George Hayes
1934: The Trail Beyond - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Verna Hillie, Noah Beery
1934: The Lawless Frontier - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Sheila Terry, George Hayes
1934: Neath the Arizona Skies - Regie: Harry L. Fraser - Haaptacteuren: Sheila Terry
1935: Texas Terror - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Lucile Browne, George Hayes
1935: Rainbow Valley - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Robert N. Bradbury, George Hayes
1935: The Desert Trail - Regie: Lewis D. Collins - Haaptacteuren: Mary Kornman, Paul Fix
1935: The Dawn Rider - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Marion Burns
1935: Paradise Canyon oder och Paradise Ranch - Regie: Carl Pierson - Haaptacteuren: Marion Burns
1935: Westward Ho - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Sheila Bromley
1935: The New Frontier - Regie: Carl Pierson - Haaptacteuren: Muriel Evans
1935: Lawless Range - Regie: Robert N. Bradbury - Haaptacteuren: Sheila Bromley
1936: The Oregon Trail - Regie: Scott Pembroke - Haaptacteuren: Ann Rutherford, Yakima Canutt
1936: The Lawless Nineties - Regie: Joseph Kane - Haaptacteuren: Ann Rutherford, Harry Woods
1936: King of the Pecos - Regie: Joseph Kane - Haaptacteuren: Muriel Evans, Cy Kendall
1936: The Lonely Trail - Regie: Joseph Kane - Haaptacteuren: Ann Rutherford, Cy Kendall
1936: Winds of the Wasteland - Regie: Mack V. Wright - Haaptacteuren: Phyllis Fraser, Lew Kelly
1936: The Sea Spoilers - Regie: Frank R. Strayer - Haaptacteuren: Nan Grey, William Bakewell
1936: Conflict - Regie: David Howard - Haaptacteuren: Jean Rogers
1937: California Straight Ahead - Regie: Arthur Lubin - Haaptacteuren: Louise Latimer, Robert McWade
1937: I Cover the War! - Regie: Arthur Lubin - Haaptacteuren: Gwen Gaze, Don Barclay
1937: Idol of the Crowds - Regie: Arthur Lubin - Haaptacteuren: Sheila Bromley
1937: Adventure's End - Regie: Arthur Lubin - Haaptacteuren: Diana Gibson
1937: Born to the West - Regie: Charles Barton - Haaptacteuren: Marsha Hunt
1938: Pals of the Saddle - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan
1938: Overland Stage Raiders - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Louise Brooks
1938: Santa Fe Stampede - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Max Terhune
1938: Red River Range - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Max Terhune
1939: The Night Riders - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Max Terhune
1939: Three Texas Steers - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Max Terhune
1939: Wyoming Outlaw - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Raymond Hatton
1939: New Frontier - Regie: George Sherman - Haaptacteuren: Ray Corrigan, Raymond Hatton
1939: Allegheny Uprising - Regie: William A. Seiter - Haaptacteuren: Claire Trevor, George Sanders
1939: Stagecoach - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Claire Trevor, John Carradine
vun 1940 bis 1949
1940: The Long Voyage Home - Regie: John Ford - Haaptacteuren: Thomas Mitchell, Ian Hunter
1968: The Green Berets - Regie zesumme mam Ray Kellogg, - Haaptacteuren: David Janssen, Aldo Ray
1970: Oscar als beschte Schauspiller fir seng Roll am Film True Grit.
Andreas Baur, Konrad Bitterli (Hrsg.): Brave Lonesome Cowboy. Der Mythos des Westerns in der Gegenwartskunst oder: John Wayne zum 100. Geburtstag. Verlag für Moderne Kunst Nürnberg, Nürnberg 2007.
George Carpozi: The John Wayne Story. (de: John Wayne. Seine Filme - sein Leben. Heyne, München 1988, ISBN 3-453-86071-3).
Jörn Glasenapp: Vom Kalten Krieg im Western zum Vietnamkrieg: John Wayne und der Alamo-Mythos. In: Heinz-B. Heller, Burkhard Röwekamp, Matthias Steinle (Hrsg.): All Quiet on the Genre Front? Zur Praxis und Theorie des Kriegsfilms. Schüren Verlag, Marburg 2007, S.75-92.
Mark Ricci, Boris Zmijewsky, Steve Zmijewsky: ""The Films of John Wayne"". (de: John Wayne und seine Filme. Citadel Filmbücher bei Goldmann, München 1979, ISBN 3-442-10202-2.