Tridentinum et Tirolis Athesina

Tridentinum et Tirolis Athesina^[1]^[2] (Italiane Trentino-Alto Adige, Theodisce Trentino-Südtirol) est regio sui iuris Italiae. Quae regio, olim Venetia Tridentina^[3] nuncupata, aream 13.619 km² continet et circiter 1.051.951^[4] incolarum habet. Regionis linguae sunt Italica, Germanica et Ladina. Incolae Tridentini et Tirolenses appellantur.

Vide etiam paginam discretivam: Venetia (discretiva).

Vide etiam paginam discretivam: Tirolis (discretiva).

Quick Facts

Close

Fines

Tridentinum et Tirolis Meridionalis ex Italiae finibus septentrionalissimi sunt. Ut multi viri docti Latinis litteris opinantur, hi agri etiam Alti regio Athesis Tridentinaque regio vocantur; praetera, ex eorum sententia, incolae Germanice loquentes suum territorium Raetiam Australem quoque nominare possunt. Priore vicesimi saeculi parte huic loco Venetia Tridentina nomen erat. Usque ad primum bellum mundanum Tridentinum et Tirolum Meridionale pars Tirolis Austriae erat. In parte septentrionali - hodie Bauzani provincia vel etiam ab Italicis provincia Athesis Superioris nuncupata - plures hominum Theodisce loquebantur (et iam loquuntur), in meridionali parte Italice - hodie provincia Tridentina.

Geographia politica

Provinciae Liberae Tridentinae-Tirolenses

Libera Provincia Tridentina - Tridentinum (alia nomina: Libera Provincia Tridenti): Tridentina regio est.
Libera Provincia Bauzanensis - Athesia Superior/Tirolis Meridionalis (alia nomina: Libera Provincia Bauzani): Athesia Superior regio vel Rhaetia Australis est.

Capita

Comprehensoria

Fines

Regiones

Civitates

Austria
- Salisburgum (civitas) (AT-5)
- Tirolis (civitas Austriae) (AT-7)

Helvetia:
- Grisonia (CH-GR)

Geographia physica

Morphologia

Montes

Dolomiani montes (Italiane Dolomiti, Germanice Dolomiten, Ladinice Dolomites)

et cetera.

Valles

Anaunia, Val di Non
Vallis Athesina, Valle dell'Adige
Vallis Ausuganea seu Vallis Ausugi, Valsugana
Vallis Clesis, Valle di Chiese
Vallis Cimbriana seu Vallis Cimbriae , Val di Cembra
Vallis Davoni Val di Daone
Vallis Fasciae seu Vallis Fassiae, Val di di Fassa
Vallis Flemmarum seu Vallis Flemmis, Val di Fiemme
Valles Iudicariae seu Valles Iudicarienses, Valli Giudicarie
Vallis Lagarina, Vallagarina
Vallis Lacuuum, Valle dei Laghi
Vallis Leudrina
Vallis Mochenorum seu Vallis Fersinae, Valle dei Mocheni/Valle del Fersina
Vallis Primeriensis seu Vallis Primerii
Vallis Randena, Val Rendena
Vallis Soletana (vel Vallis Sulis, Vallis Solis) , Val di Sole
Vallis Abbatiae (alia nomina: Vallis Gaderae) (Italiane: Val Badia; Theodisce: Gadertal)
Vallis Aurina (Italiane: Valle Aurina; Theodisce: Ahrntal)
Vallis Casium (olim Gesize) (Italiane:Valle di Casies; Theodisce: Gsies)
Vallis Gardeina (alia nomina: Vallis Gredina, Gredine) (Italiane: Val Gardena; Theodisce: Gröden / Grödnertal; Dolomiane: Gherdëina)
Vallis Hisara
Vallis Nassicae (alia nomina: Volnescis) (Italiane: Funes; Theodisce: Villnöß)
Vallis Passiria (Vallis Passyria) seu Vallis Passiriae (Vallis Passyriae) (Italiane: Val Passiria; Theodisce: Passeiertal)
Vallis Pustriosa (Italiane: Val Pusteria; Theodisce: Pustertal; Dolomiane Val de Puster)
Vallis Venusta vel Vennonum Vallis (Italiane: Val Venosta; Theodisce: Vinschgau / Vintschgau; Ladinice: Val Venuesta; Rhaetice: Vnuost)
Vallis Ultimis seu Vallis Ultimi

et cetera.

Altae planities

Banalum, Banale
Ager Tesinus seu Pagus Tesinus, Tesino
Alta Planities Fulgaridae
Mons Sclerianus^[5]
Pascuum Siusense^[5], Alpe di Siusi - Seiser Alm - Mont Sëuc,
Saltus (alta planities)

Transitus

Transitus Thonalis ^[6]
Brennus Mons (vel Pyrenaeus Transitus, Pyrius Transitus, Pyricaeus mons, Pyrendum Transitus) (Italiane: Passo del Brennero; Germanice: Brennerpass)
Iugum Iovis
Stilvis transitus (Italiane: Passo dello Stelvio; Germanice: Stilfser Joch)

Hydrographia

Flumina

Athesis (Italiane: Adige; Germanice: Etsch; Ladinice: Adiç)
Hisarcus (Italiane: Isarco; Germanice Eisack)
Byrrha (Italiane: Rienza; Germanice Rienz)
Clesis (Italiane: Chiese)
Passirium (flumen) (vel Amnis Passires ac Fluvius Pezzerair) (Italiane: Passirio; Germanice Passer)

Lacus

Benacus
Caldarii lacus (Italiane: Lago di Caldaro; Theodisce: Kalterer See)
Caldonatii lacus
Cavedini laus
Lavaroni lacus
Leudri lacus
Levici lacus
Mulveni lacus
Resiae lacus

Aquae cadentes

Colphi aquae cadentes (Italiane: Cascate di Stanghe; Theodisce: Gilfenklamm),
Ripuariae aquae cadentes vel Harenae Taurensis aquae cadentes (Italiane: Cascate di Riva / Cascate di Campo Tures; Theodisce: Reinbach-Wasserfälle / Reinbachfälle)

Notae

[1]
Haec appellatio a Vicipaediano e lingua indigena in sermonem Latinum conversa est. Extra Vicipaediam huius locutionis testificatio vix inveniri potest.
[2]
De nominibus "Tridentinum" et "Tirolis Athesina" vide eas paginas
[3]
"Venetiae Tridentinae" (cas. gen.) apud gregem Latine loquentium; "Venetia-Tridentina" "Venetia+Tridentina"&source=bl&ots=XWB2RocAMH&sig=ACfU3U2HzbQ3tZbm-nUhBg5sgMPlG-exCA&hl=la&sa=X&ved=2ahUKEwj03b_au8HiAhXt8OAKHetpDbw4ChDoATAGegQIBhAB#v=onepage&q="Venetia%20Tridentina"&f=false hic in contextu Anglico, hic in contextu Theodisco; Italiane Venezia Tridentina
[4]
www.tuttitalia.it
[5]
sive Mons Sclerianus, cf. Vox Latina: Commentarii periodici favore et subsidio Studiorum Universitatis Saravicae comparati 19/1983/74
[6]
« Donamus etiam ad prefatum sanctum locum valle illam que vocatur Camonia cum salto Candino vel usque in Dalanias cum montibus at alpibus a fine Treentina qui vocatur Thonale usque in finem Brixamcinse seu giro Bergamasci (...) », (Monumenta Germaniae Historica diplomatum Carolinorum, 16 luglio 774 ev(Testo in latino disponibile su wikisource))

Nexus interni

Tirolis

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Tridentinum et Tirolem Athesinam spectant.

Situs geographici et historici: Locus: • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Store norske Lexikon • Treccani

Situs publicus

Imagines regionis

Malles: Abbatia Montis Mariae
Dolomiani montes: Pale di San Martino
Dolomiani montes: Gruppo Sella

Regiones Italiae


Aemilia et Romania • Aprutium • Apulia • Basilicata • Bruttium • Campania • Forum Iulium et Venetia Iulia • Langobardia • Latium • Liguria • Marchia • Molisium • Pedemontium • Sardinia • Sicilia • Tridentinum et Tirolis Athesina • Tuscia • Umbria • Vallis Augustana • Venetia Abruzzo • Basilicata • Calabria • Campania • Emilia-Romagna • Friuli-Venetia Giulia • Lazio • Liguria • Lombardia • Marche • Molise • Piemonte • Puglia • Sardegna • Sicilia • Toscana • Trentino-Alto Adige • Umbria • Valle d'Aosta • Veneto Opus geopoliticum • Regio Italiae Capsae cognatae: Capita regionum Italicarum • Metropoles Italiae • Provinciae Italiae

[1] [1]
Haec appellatio a Vicipaediano e lingua indigena in sermonem Latinum conversa est. Extra Vicipaediam huius locutionis testificatio vix inveniri potest.

[2] [2]
De nominibus "Tridentinum" et "Tirolis Athesina" vide eas paginas

[3] [3]
"Venetiae Tridentinae" (cas. gen.) apud gregem Latine loquentium; "Venetia-Tridentina" "Venetia+Tridentina"&source=bl&ots=XWB2RocAMH&sig=ACfU3U2HzbQ3tZbm-nUhBg5sgMPlG-exCA&hl=la&sa=X&ved=2ahUKEwj03b_au8HiAhXt8OAKHetpDbw4ChDoATAGegQIBhAB#v=onepage&q="Venetia%20Tridentina"&f=false hic in contextu Anglico, hic in contextu Theodisco; Italiane Venezia Tridentina

[4] [4]
www.tuttitalia.it

[VX-5] [5]
sive Mons Sclerianus, cf. Vox Latina: Commentarii periodici favore et subsidio Studiorum Universitatis Saravicae comparati 19/1983/74

[6] [6]
« Donamus etiam ad prefatum sanctum locum valle illam que vocatur Camonia cum salto Candino vel usque in Dalanias cum montibus at alpibus a fine Treentina qui vocatur Thonale usque in finem Brixamcinse seu giro Bergamasci (...) », (Monumenta Germaniae Historica diplomatum Carolinorum, 16 luglio 774 ev(Testo in latino disponibile su wikisource))

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]