From Wikipedia, the free encyclopedia
Liana est vitis lignea qui caulis longus est quae in solo gradu terrae radicatus est et arboribus aliisque fulcris utitur, usque ad summum silvae aulaeum scandens ut apricas regiones attingat.[1] Lianae sunt silvarum foliis latis humidarum tropicarum et subtropicarum propriae (praecipue silvarum temporalium), sed in silvis pluviosis temperatis inveni possunt. Etiam sunt lianae temperatae, exempli gratia species generum Clematis et Vitis. Lianae pontes inter aulaeum silvae facere possunt, vias trans silvam animalibus arborealibus praebentes, qui pontes arbores infirmiores a ventis potentibus protegere possunt. Lianae et arbores silvestres certantes lucem solarem, aquam, et nutrimenta ex solo petunt.[2] Silvae lianis carentes fructus magis producunt; arboribus autem lianas fulcientibus est duplicem moriendi probabilitatem.[3]
Vocabulum liana gregem taxinomicum non attingit, sed modum per quem plantae crescunt describit, vocabulis arbore et frutice simile. Lianae in multis familiis plantarum inveni possunt. Una ratio lianarum ab arboribus fruticibusque distinguendarum de rigore dependet, praesertim modulo Youngiano variorum caulis segmentorum. Iuvenes ramunculi ramique parviores arborum et fruticum admodum flexibiles sunt, atque auctus senex sicut trunci et magni rami qui rigidiores sunt. Lianis saepe sunt rigidus auctus iuvenis et flexibilioris auctus vetus in fundamentis caulis.[4]
Lianae, ut observavit Carolus Darwin, quia ab aliis plantis fulciuntur, opes conservare possunt quas aliae plantae ad structuras faciendas distribuere debent, et eis potius ad crescendum et reproducendum utuntur. Lianae plerumque nocent arboribus quae eas fulciunt. Proportiones auctús arborum quae lianas sustinent sunt minores, quia lianae arbores per attritum et strangulationem laedunt; lianae praeterea arbores contra glaciem et ventum debilitant, probabilitatem augentes ut arbores quae eas sustinent cadant. Lianae etiam faciunt ut animalia quae foliis vescuntur aulaeum silvae attingere possint. Talium effectuum negativorum causá, arbores quae lianis carent commodum habent; nonnullae autem species proprietates evolverunt quae adiuvant ut eae lianas vitent aut effundant.[5]
Lianae cum arboribus vehementer certant, auctum[6] et reproductionem[7] arborum magnopere imminuentes, mortalitatem arborum magnopere augentes,[8] ne plantulae stabulent prohibentes,[6] progressum regenerationis silvestris mutantes,[9] et ad ultimum proportiones auctús multitudinis arborum afficientes.[10] Lianae etiam aditum in aulaeum multis animalibus arborealibus praebent, inter quae sunt formicidae et multa alia invertebrata, squamata, rodentia, folivora, simiiformes, et lemures. Exempli gratia, in orientalibus Madagascariae silvis tropicis, lemures inter lianas reticulatas quae varias arborum species circumplectuntur liberius movere possunt, ac nidos in arboribus lianas fulcientibus facere malunt.[11] Lianae etiam arbores fulciunt cum venti potentes flent.[12]
Nonnullae familiae et genera quibus sunt species lianarum sunt:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
