xwe

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /xʷɜ/, [xʷɜ]
  • (reşwî)  IPA^(kilîd): [xɞ~ xɜ]
• Deng (Wan)^ⓘ

Cînav

xwe

1. cînavê vegerandî: her ew kes yan tişt.

   Em xwe dîbinin. (Tişta em dibînin her em in.)

   Ez bi xwe çûm. (Yê ku çû ez bûm.)

   Te xwe kuşt! (Kesa/ê tu kuştî tu bûyî.)

   Pênûsê xwe da min. (Pênûsê ku yê wî bû / ye, da min.)

   • Wî kirî ba ismê xwe ber saqî 'erş
     Tu bi xufranê min ê bêçare, ah. — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: خوه‎
• kurdî-krîlî: хԝә

Herwiha

• xwa
• xu
• xe
• xo
• xa
• (Badînî) xwe (hw xo)

Jê

 

• bixwe
• jixwe
• jixwebawer
• jixwebawerî
• jixweber
• jixweberî
• nexwe
• xwe-
• xweberdan
• xwe berdan
• xwebizêv
• (navdêr) xwebûn
• (lêker) xwe bûn
• (rengdêr) xwebûyî
• xwe dan
• xwedan
• (navdêr) xwedanîn
• xwe danîn
• xwedayî
• xweger
• xwe girtin
• xwegirtin
• xwegirtî
• xwekar
• (lêker) xwe kirin
• (navdêr) xwekirin
• (rengdêr) xwekirî
• xweliv
• xwenas
• xwenasî
• xweragir
• xweragirî
• xweser
• xwexistin
• xwe xwarin
• xwexwarin

Etîmolojî

Hevreha soranî خۆ‎ (xo), û zazakî xo, hewramî wê, farisî خود‎ (xod), pehlewî xwet, avestayî xvet, sanskîtî स्वयं (sveyem), rûsî свой (svoy), latînî se, almanî sich, holendî zich, swêdî sig... hemû ji proto-hindûewropî *swé-.

Bi zaravayên din

• Soranî: xo
• Kurdiya başûrî: xwe
• Lekî: wij
• Zazakî: xwu
• Hewramî: wê‎

Werger

• Almanî: selbst → de
• Azerî: öz → az
• Belarusî: сам n (sam)
• Belûçî: وت‎ (wat)
• Bengalî: খোদ → bn (khod)
• Bîkoliya naverast: sadiri
• Çînî:

  Kantonî: 自己 (zi⁶ gei²)

  Mandarînî: 自己 → zh (zìjǐ), 自 → zh (zì), 自我 → zh (zìwǒ)

  Wuyî: 自家

• Danmarkî: selv → da nt
• Endonezyayî: sendiri → id
• Erebî: نَفْس‎ → ar (nafs)

  Erebiya misrî: نفس‎ m (nafs)

• Farisî: خود‎ → fa (xod)
• Fînî: itse → fi
• Fransî: soi-même → fr n
• Frîsî: sels
• Hawayî: ponoʻī
• Hindî: खुद → hi (khud), ख़ुद (xud), स्वयं → hi (svayam), नफ्स → hi (naphs), ज़ात → hi m (zāt)
• Holendî: zelf → nl nt
• Îbranî: עֶצֶם‎ → he (étsem)
• Îdoyî: ipsa → io
• Îngilîzî: self → en (myself, yourself, himself, herself, ourselves, yourselves, themselves)
• Îrlendî: féin
• Îtalî: stesso → it
• Japonî: 自己 → ja (じこ, jiko), 自身 → ja (じしん, jíshin), 自我 → ja (じが, jiga)
• Javayî: dhéwé
• Koreyî: 자신 → ko (jasin), 자기자신 (jagijasin)
• Latînî: idem → la
• Latviyayî: patība → lv m
• Lîtwanî: pats → lt n, pati → lt m
• Mançûyî: ᠪᡝᠶ᠋ᡝ (bey᠋e)
• Maorî: whaiaro
• Maratî: स्वतः → mr (svataḥ)
• Mecarî: önvaló → hu
• Norwecî: selv → no

  Norweciya nînorskî: sjølv

• Portugalî: si-próprio n
• Qazaxî: өз (öz)
• Rusî: сам → ru n (sam), себя́ → ru (sebjá), себе́ → ru (sebé), собо́й → ru (sobój)
• Sanskrîtî: स्वयं → sa (svayaṃ), आत्मन् → sa n (ātmán)
• Sirboxirwatî: sebstvo
• Spanish: yo, ser, uno mismo → es
• Swahîlî: enyewe
• Swêdî: själv → sv
• Tagalogî: sarili
• Tayî: ตน → th (dton), ตัวตน, อัตตา → th
• Teteriya krîmî: özü
• Tirkî: kendi → tr, öz → tr
• Tîbetî: རང་ཉིད (rang nyid)
• Toxarî A: āñcäm
• Toxarî B: āñme
• Tuvanî: бот (bot)
• Urdûyî: خود‎ (xud)
• Ûkraynî: сам n (sam)
• Viyetnamî: bản thân → vi
• Weylsî: hunan → cy n
• Xakasî: пос (pos)
• Yakutî: бэйэ (beye)
• Yûnanî: εαυτός → el n (eaftós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.