gul

 Binêre herwiha: Gul

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡʊl/

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gul	gul
Îzafe	gula	gulên
Çemandî	gulê	gulan
Nîşandera çemandî	wê gulê	wan gulan
Bangkirin	gulê	gulino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gulek	gulin
Îzafe	guleke	guline
Çemandî	gulekê	gulinan

çend gul

gul mê

1. (riwek) giyayên kulîlkdar, giyayên bikulîlk,
   giyayên ku kulîlk pê ve şên dibin.
   • Mane li dorê cema
     Hin gulê bo'enber in
     Hin di şîrîn esmer in — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
2. (Reşwî) Dendikeke bo xwarinê.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گول‎
• kurdî-krîlî: гӧл

Têkilî

• kulîlk
• çîçek

Hin cûnên gulan

• beybûn
• gulberoj
• nesrîn
• rihan
• sorgul
• şîlan

Bide ber

• gol

Qafiye

• bulbul
• kul
• nikul, nukul
• qul

Gotinên pêşiyan

• gul be gula biharê li bin darê çinarê
• gul bê bîn nabe
• gul bê istirî nabin, rind bê kêmasî nabin
• gul bê qisûr nabin
• gul bû, baran hat şil bû
• gul dan kerê ku bêhn bike, kerê gul xwar
• gul ew gul bû, baran jî lê hat şil bû
• gul hene gula winda dikin, kulin jî hene kula winda dikin
• gul heye gula winda dikê, kul heye kula winda dikê
• gul jî bi istirî ne
• gul jî di zibil de şîn dibin
• gul li gulê dinêre, sor dibe
• gula ber derîya şîn bibe, wê her roj di bin linga de be
• gula govenda, bûk e
• gula ku her kes bênke, bên tê de namîne

Jê

• gulan
• gulav
• gulberroj
• gulbihar
• gulbijêr
• gulbijêrk
• gulçin
• gulçinî
• gulçîn
• gulçînî
• gulçînîtî
• guldan
• guldank
• guldeste
• guleberbiro
• gulebûk
• gulfîdan
• gulgîn
• gulgulî
• gulhingivîn = hanımeli

• gulî = dal
• gulî = saç örgüsü
• gulî = örük
• gulik = püskül
• gulik = çiriş otu
• gulistan
• gulistanî
• gulî
• gulkelem = karnabahar
• gulkelemî = karnıbahar
• gulnas
• gulnasî
• gulnesrîn = yabanî gül
• gulperî = deniz kızı
• gulşen = gül bahçesi
• gulşen = güllük
• gulyar
• gulyarî
• gulzan
• gulzanî

Bikaranîn

Peyva "gul" bo xwarinê (bi tirkî, ayçiçek çekirdeği, înglîzî, sunflower seeds) ji peyva ji gulê gulberojê dihê ku li ser dendik heye. Li şûna wê "gul" "gil", "gûl" û "gula" jî dihê gotin.

Etîmolojî

hevreh soranî گوڵ‎ (guł), farisî گل‎ (berê "gul", niha "gol"), tacikî гул (gul), pehlewiya nûtir 𐭢𐭫 (gul) pehlewi kevntir wred, lekî gil, zazakî vil, hewramî vilî, semnanî û talîşî vile, pertî 𐫇𐫀𐫡 (war), sogdî werd, avestayî 𐬬𐬀𐬭𐬆𐬜𐬀‎ (varǝδa-), îngilîziya kevn word (teraş, devî, dehl), norwecî orr / erre (teraş), albanî hurdhe (daralînk), latînî rubus (dirîk, strî)... hemû ji proto-hindûewropî *wr̥dʰo- (nesrîn).

Ev peyva îranî di sê serdemên cuda de ketiye gelek zimanên cîran û dûrtir jî:

• Serdema kevn belkî ji zimanên îranî → yûnaniya kevn βρόδον (brodon) / ῥόδον (rhódon) → latînî rosa → fransî, îngilîzî û gelek zimanên din yên ewropî rose
• Serdema navîn yan serdema kevn ji zimanên îranî → aramî ורדא (werda), siryanî ܘܪܕܐ‎ (werda), erebî وردة‎ (werde), ermenî վարդ (vard)
• Serdema nû ji zimanên îranî → osmanî گل‎ (gül), tirkî/azerî/tirkmenî gül, ozbekî gul, hindî गुल (gul), ûrdûyî گل‎‎ (gl‎) (gul), bengalî গুল (gul), qazaxî гүл (gül), sirbokroatî ђул / đul...

Çavkanî: Çabolov r. 399-400, Chyet r. 224, Horn r. 206, Watkins r. 102, MacKenzie r. 133, Etymonline

Bi zaravayên din

• Hewramî: vilî
• Kurmancî: gul
• Kurdiya başûrî: guł
• Lekî: gil
• Soranî: guł
• Zazakî: vil

Werger

• Abxazî: ашәҭ (āš°t)
• Afrîkansî: blom → af
• Albanî: lule → sq m
• Almanî: Blüte → de m, Blume → de m
• Amharî: አበባ (ʾäbäba)
• Aragonî: flor m
• Aramî:

  Siryanî: ܗܒܒܐ‎ n (habbāḇāʾ), ܗܒܬܐ‎ m (habb(ə)ṯāʾ)

• Arçî: тӏеӏ
• Aromanî: floari m, floarã m, floare → roa-rup m, lilici m, lilice → roa-rup m, lãludã m
• Asamî: ফুল (phul)
• Astûrî: flor → ast m
• Avarî: тӏе (ṭe), тӏегь (ṭeh)
• Aynuyî: エプィケ (epuyke), エプィゲ (epuyge), トㇺ (tom), ノンノ (nonno)
• Azerî: çiçək → az
• Baskî: lore → eu
• Başkîrî: сәскә (säskä)
• Batsbî: ბუბუკ (bubuḳ)
• Belarusî: кве́тка m (kvjétka)
• Belûçî: پل‎ (pull)
• Bengalî: ফুল → bn (phul)
• Bîkoliya naverast: burak
• Boleyî: bitte
• Bretonî: bleuñv → br, bleuñvienn m, bleunienn → br m, boked → br n, fleur
• Bulgarî: цвят → bg n (cvjat)
• Burmayî: ပန်း → my (pan:)
• Buryatî: сэсэг (seseg)
• Conxayî: མེ་ཏོག (me tog)
• Çamicuroyî: chepeka
• Çeçenî: зезаг (zezag)
• Çekî: květ → cs n
• Çerokî: ᎠᏥᎳᏍᎩ (atsilasgi)
• Çîçewayî: duwa
• Çînî:

  Kantonî: 花 (faa¹)

  Dunganî: хуа (hua), хуар (huar)

  Hakkayî: 花 (fâ)

  Jinî: 花 (hua¹)

  Mandarînî: 花 → zh (huā), 花兒 → zh (huār), 花朵 → zh (huāduǒ), 花卉 → zh (huāhuì)

  Min dongî: 花 (huă)

  Minnanî: 花 → zh-min-nan (hoe, hoa), 花蕊 → zh-min-nan (hoe-lúi)

  Wuyî: 花

• Çuvaşî: чечек (čeček)
• Dalmatî: fiaur n
• Danmarkî: blomst → da g
• Dargwayî: вава (vava)
• Divehî: މާ‎ (mā)
• Drungî: wvt
• Dusuniya navendî: bunga
• Cham:

  Çamiya rojhilatî: ꨝꨊꨭꨩ (bangu), ꨝꨪꨊꨭꨩ (bingu)

• Endonezyayî: bunga → id, kembang → id, puspa → id
• Erebî: زَهْرَة‎ → ar m (zahra), زُهُور‎ pj (zuhūr), أَزْهَار‎ pj (ʾazhār), وَرْدَة‎ m (warda)

  Erebiya misrî: وَرد‎ n (ward), وَرْدَة‎ m (warda) (singulative)

• Ermenî: ծաղիկ → hy (całik)
• Erzayî: цеця (cecja)
• Esperantoyî: floro → eo
• Estonî: õis → et, lill → et
• Extremaduranî: frol
• Farisî: گل‎ → fa (gol), اسپرغم‎ → fa (esparğam)
• Ferî: blóma → fo m, blomstur → fo nt
• Fînî: kukka → fi
• Fransî: fleur → fr m

  Fransiya kevn: fleur m

  Fransiya kevn: flor m, flur m

• Friyolî: flôr, rose m
• Frîsiya bakur: blööm m
• Frîsî: blom → fy g
• Gaelîka skotî: blàth n, dìthean n, flùr n
• Galîsî: flor → gl m, fror m, frol m
• Gorontaloyî: bunga
• Gujaratî: ફૂલ → gu (phūl), પુષ્પ (puṣp), સુમન (suman)
• Gurcî: ყვავილი → ka (q̇vavili)
• Haîtî: flè
• Hawayî: pua
• Hawsayî: fure → ha
• Higaononî: bulak
• Hindî: फूल → hi n (phūl), पुष्प → hi n (puṣp)
• Hîlîgaynonî: bulak
• Hmongî: paj
• Holendî: bloem → nl m
• Îbranî: פֶּרַח‎ n (pérakh)
• Îdoyî: floro → io
• Îgboyî: ìfulū
• Îlokanoyî: sabong
• Îngilîziya kevn: blostma n
• Îngilîziya navîn: flour
• Îngilîzî: flower → en
• Îngûşî: зиза (ziza)
• Înterlîngua: flor
• Înuîtî: nunangoark, perusiatsiark
• Îranunî: sumping
• Îrlendî: bláth → ga, plúr n
• Îstriyotî: fiuri n pj
• Îtalî: fiore → it n
• Îu mienî: biangh
• Îzlendî: blóm → is nt
• Japonî: 花 → ja (はな, hana)
• Jarawa: ohag
• Jarayî: bơnga
• Javayiya kevn: wunga, kĕmbang
• Javayî: kembang → jv
• K'içe': kotz’i’j
• Kalmîkî: цецг (tsetsg)
• Kannadayî: ಹೂವು → kn (hūvu)
• Kapampanganî: sampaga
• Kaşûbî: kwiat n
• Katalanî: flor → ca m
• Kayingangî: ka fej
• Keçwayî: tuktu, t'ika, sisa → qu, wayta, waita
• Khmuyî: ຣາງ
• Kirgizî: гүл → ky (gül)
• Kîngalî: මල → si (mala)
• Komî-permyakî: дзоридз (dzoridz)
• Konkanî: ಪುಲ್ (ಪುಲ್)
• Koreyiya navîn: 곶 (kwòc)
• Koreyî: 꽃 → ko (kkot)
• Korsîkayî: fiore → co n
• Kreyoliya morîtanî: fler
• Kumikî: чечек (çeçek)
• Ladakhiyî: མེན་ཏོག (men tog)
• Lakotayî: wanahca
• Latgalî: zīds n, puče m, puke m
• Latînî: flōs → la n
• Latviyayî: zieds → lv n, puķe → lv m
• Lenape:

  Unamî: òtaès

• Lawsî: ດອກໄມ້ (dǭk mai), ດອກ (dǭk)
• Lezgînî: цуьк (cük), гуьл (gül)
• Lîgûrî: sciura m
• Lîtwanî: žiedas n, gėlė → lt m
• Lombardî: fior n
• Lubuagan kalingayî: sabong
• Lueyî: ᦡᦸᧅᧈ (ḋoak¹), ᦡᦸᧅᧈᦺᦙᧉ (ḋoak¹may²)
• Lugandayî: ekimuli
• Luhyayî: liua
• Luksembûrgî: Blumm → lb m
• Maguindanaoyî: ulak
• Makedonî: цвет n (cvet)
• Malagasî: voninkazo → mg
• Malayalamî: പൂവ് → ml (pūvŭ), പുഷ്പം → ml (puṣpaṃ), മലർ → ml (malar), അലർ → ml (alar), കുസുമം → ml (kusumaṃ)
• Malezî: bunga → ms, kesuma
• Maltayî: fjura m
• Mançûyî: ᡳᠯᡥᠠ (ilha)
• Mansakayî: bolak
• Mansî: сё̄ри (së̄ri)
• Maorî: putiputi, puāwai, puaka
• Maranaoyî: bolak
• Maratî: फूल (phūl)
• Marî:

  Mariya rojhilatî: пеледыш

• Masayî: ntapukai, ntapuka pj
• Mayayiya yukatekî: lool, nikte’
• Mbya guaraniyî: poty
• Mecarî: virág → hu
• Megrelî: პეული (ṗeuli)
• Misrî: (wnb n)
• Mînangkabawî: bungo
• Mîrandî: frol
• Mokşayî: панчф (pančf)
• Mongolî: цэцэг → mn (tsetseg)
• Mwanî: luwa
• Nahuatl:

  Nahwatliya navendî: xochitl

  Nahwatliya huastecaya navendî: xochitl

  Nahwatliya koatepek: xuchi

  Klasîk: xochitl

  Nahwatliya mîçoakanê: xuchil

• Namayî: ǃkhas
• Nanayî: силакта
• Napolîtanî: fiore n
• Navajoyî: chʼil bílátah hózhóón, chʼilátah baa hózhónii
• Nedersaksî: Bloom → nds m
• Nepalî: फूल → ne (phūl)
• Newarî: स्वां (svāṃ)
• Ngunawalî: gamburra pj
• Normandî: flieur m
• Norwecî:

  Norwecî: blomst → no n

  Norweciya nînorskî: blom n, blome → nn n, blomster → nn n

• Ojibweyî: waabigwan, waabigwaniin pj
• Oksîtaniya kevn: flor m
• Oksîtanî: flor → oc m, hlor → oc m
• Oriyayî: ଫୁଲ → or (phulô), ପୁଷ୍ପ → or (puṣpô)
• Oromoyî: abaaboo
• Osetî: дидинӕг (didinæg)
• Osmanî: چیچك‎ (çiçek)
• Oygurî: گۈل‎ → ug (gül), چېچەك‎ (chëchek)
• Ozbekî: chechak → uz, gul → uz
• Pacohî: piêr
• Palawî: bung
• Palî: puppha nt

  Palî: पुप्फ nt

• Pangasînanî: dalapdap
• Papyamentoyî: flor
• Peştûyî: ګل‎ n (gul)
• Pîpîlî: shuchit, xuchit
• Plodîşî: Bloom m
• Polabî: kjot n
• Polonî: kwiat → pl m inan
• Portugaliya kevn: chor, flor, fror
• Portugalî: flor → pt m
• Puncabî: ਫੁੱਲ (phulla)
• Purepeçayî: tsïtsïki
• Pwoyiya rojavayî: ဖီၫ
• Qazaxî: гүл (gül)
• Qiptî:

  Bohaîrî: ϩⲣⲏⲣⲓ m (hrēri)

  Sahîdî: ϩⲣⲏⲣⲉ m (hrēre)

• Rohingyayî: fúl
• Romagnolî: fiôr n
• Romancî: flur
• Romanî: luludǐ m
• Romanyayî: floare → ro m
• Rusî: цвето́к n (cvetók), цветы́ pj (cvetý)
• Rusînî: цві́тя (cvítja), цві́ток n (cvítok), цві́тка m (cvítka)
• Samiya bakurî: rássi, lieđđi
• Samiya başûr: plåamstere, rïesege
• Samoayî: fuga → sm
• Sangoyî: kongö → sg
• Sanskrîtî: पुष्प → sa nt (puṣpa), पुल्ल → sa (pulla), कुसुमम् → sa (kusumam), प्रसूनम् → sa (prasūnam), सुमम् → sa (sumam)
• Santalî: ᱯᱷᱩᱞ (phul), ᱵᱟᱦᱟ (baha)
• Sardînî: fiòre, flore
• Sebwanoyî: bulak
• Sicîlî: ciuri → scn n
• Silesî: kwjot n
• Sindhî: گلٍ‎ (gilaa)
• Sirananî: bromki
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: цвет n, цвијет n

  Latînî: cvet → sh n, cvijet → sh n

• Sîkkîmî: མེན་ཏོག (min to')
• Sîlhetî: ꠚꠥꠟ (fúl)
• Skotî: flouer
• Slaviya kevn: цвѣтъ n (cvětŭ)
• Slaviya rojavayî ya kevn: цвѣтъ n (cvětŭ)
• Slovakî: kvet n
• Slovenî: cvet → sl n
• Somalî: ubax → so
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: kwětk n

  Sorbiya jorîn: kwět n

• Sotoyiya başûr: palesa → st
• Spanî: flor → es m
• Sundanî: kembang → su, puspa
• Svanî: მუღვა̈ჲ (muɣväy)
• Swahîlî: ua → sw 5 an 6
• Swêdî: blomma → sv g
• Şanî: မွၵ်ႇ (mòak)
• Şerpayî: མེན་ཏོག (mentok)
• Şonayî: ruva
• Tàyî: bjooc
• Tacikî: гул → tg (gul)
• Tagalogî: bulaklak → tl
• Tahîtî: pua, tiare
• Tamîlî: மலர் → ta (malar), பூ → ta (pū)
• Taosî: pȍbénemą
• Tarantinoyî: fiure n
• Tarifitî: ṯanewwašt
• Tausugî: sumping
• Tayî: ดอก → th (dɔ̀ɔk), ดอกไม้ → th, บุษบา → th
• Tayî nüa: ᥛᥩᥐᥱ (mǒak)
• Telûgûyî: పువ్వు → te (puvvu), పుష్పము → te (puṣpamu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵊⴷⴷⵉⴳ n (ajddig)
• Ternateyî: saya
• Teteriya krîmî: şeşek
• Teterî: гөл → tt (göl), чәчәк → tt (çäçäq)
• Tetûmî: funan
• Tigrînî: ዕምባባ (ʿəmbaba)
• Tirkî: çiçek → tr
• Tirkmenî: gül
• Tîbetî: མེ་ཏོག (me tog)
• Tongî: matala'i 'akau
• Toxarî B: pyāpyo
• Tumbukayî: luwa
• Udmurtî: сяська (sjasʹka)
• Urdûyî: پھول‎ n (phūl), پشپ‎ n (pśp)
• Ûkraynî: кві́тка m (kvítka), цвіт → uk n (cvit)
• Venîsî: fior → vec
• Vepsî: änik
• Viyetnamî: hoa → vi (花 → vi), bông → vi
• Volapûkî: flor → vo
• Walonî: fleur → wa
• Weylsî: blodyn → cy n
• Wolofî: ntortor
• Wutunhuayî: maidok, hu
• Ximêrî: ផ្កា → km (phkaa)
• Xosayî: intyatyambo
• Yagnobî: гул
• Yakanî: sumping
• Yakutî: чэчик (çeçik), сибэкки (sibekki)
• Yidîşî: בלום‎ m (blum), קווייט‎ n (kveyt)
• Yorubayî: òdòdó
• Yûnanî: άνθος → el nt (ánthos), λουλούδι → el nt (louloúdi), ανθός → el n (anthós)

  Kevn: ἄνθος nt (ánthos)

• Zêlandî: blomme m
• Zhuangî: va
• Zuluyî: imbali 9 an 10

Navdêr

gul

1. (devkî) gulê bûn:
   guh lê bûn, bihîstin

   Mi gul te nebû. (Min guh li te nebû. Min dengê te nebihîst.)

   Mi gul muzîkê bû. (Min muzîk bihîst. / Dengê muzîkê hat min.)