Алға ауданы

Алға ауданы – Ақтөбе облысының солтүстігіндегі әкімшілік бөлініс.

Қазақстан ауданы
Алға ауданы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Облысы	Ақтөбе облысы
Аудан орталығы	Алға
Ауылдық округтер саны	12
Қалалық әкімдіктер саны	1
Ауыл саны	29
Қала саны	1
Әкімі	Асланбек Серікұлы Шүйіншалиев
Аудан әкімдігінің мекенжайы	Алға қаласы, 5-шағын аудан, №4
Тарихы мен географиясы
Координаттары	50°04′37″ с. е. 58°17′04″ ш. б.50.07694° с. е. 58.28444° ш. б. / 50.07694; 58.28444 (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1933
Жер аумағы	7,5 мың км²
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	43 355[1] адам (2023)
Тығыздығы	5,8 адам/км²
Ұлттық құрамы	қазақтар (82,08%), орыстар (9,55%), украиндар (3,74%), немістер (1,02%), татарлар (0,68%), болгарлар (0,65%), молдавандар (0,62%), басқалары (1,66%)[2]
Сандық идентификаторлары
Пошта индексі	030200-030214[3]
Автомобиль коды	04
Алға ауданының әкімдігі

Географиялық орны

Батысында Қобда, солтүстігінде Мәртөк ауданы мен Ақтөбе қаласы, шығысында Хромтау, оңтүстігінде Мұғалжар, Темір аудандарымен шектеседі. Аудан орталығы – Алға қаласы.

Халқы

1939	1959	1970	1979	1989[4]	1999	2009[5]	2021
33186	▲41154	▼38120	▼37921	▲39229	▼37004	▲38578	▲41142

Тұрғыны 40783 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (80,61%), орыстар (10,15%), украиндар (4,23%), немістер (1,08%), беларустар (0,20%), татарлар (0,78%), басқалары (2,95%).

Әкімшілік бөлінісі

Аудандағы 30 елді мекен 1 қалалық әкімдік пен 12 ауылдық округке біріктірілген:

Әкімшілік бірлік	Орталығы	Елді мекендері	Халқы (2021)
Ақай ауылдық округі	Ақай ауылы	2	▼705
Алға қалалық әкімдігі	Алға қаласы	1	▲22446
Бесқоспа ауылдық округі	Есет батыр Көкіұлы ауылы	2	▲1666
Бестамақ ауылдық округі	Бестамақ ауылы	2	▲4217
Қарабұлақ ауылдық округі	Қарабұлақ ауылы	2	▼576
Қарағаш ауылдық округі	Самбай ауылы	2	▼1236
Қарақобда ауылдық округі	Қарақобда ауылы	3	▼609
Қарақұдық ауылдық округі	Қарақұдық ауылы	3	▼1503
Маржанбұлақ ауылдық округі	Маржанбұлақ ауылы	2	▲3732
Сарықобда ауылдық округі	Сарықобда ауылы	2	▼776
Тамды ауылдық округі	Тамды ауылы	3	▼2465
Тоқмансай ауылдық округі	Қайнар ауылы	3	▼1224
Үшқұдық ауылдық округі	Үшқұдық ауылы	3	▲1618

Ірі елді мекендері

Атауы	Статусы	Халқы (2021)
Алға	қала	▲22446
Бестамақ	ауыл	▲3749
Маржанбұлақ (Прогресс)	ауыл	▲3436
Тамды	ауыл	▼2079
Есет батыр Көкіұлы (Павловка)	ауыл	▲1603
Үшқұдық (Богословка)	ауыл	▲1346
Қарақұдық	ауыл	▲941
Қайнар (Октябрьское)	ауыл	▼736
Самбай	ауыл	▼695
Ақай (Ильинка)	ауыл	▼590
Нұрбұлақ (Шибаевка)	ауыл	▲541

Жер бедері

Алға ауданының жері негізінен қыратты жазық (биіктігі 200 – 400 м). Солтүстік-батысында Тасқоралы тауы (биіктігі 386,7 м), оңтүстік-батысында Бесоба тауы орналасқан (биіктігі 324 м). Олардан басқа Аққұдық, Қарамең, Керуентау, Ақшоқы, Қайқы, Есет, Бесоба, Қаратөбе, Нартау, Тасшоқы таулары бар. Кен қазбаларынан тас көмір, мұнай, фосфорит, құрылыс материалдары, т.б. кездеседі.

Климаты

Климаты тым континенттік, қысы суық, жазы ыстық, қуаң. Қаңтардың орташа температурасы –15 – 16°С, шілдеде 22 – 23°С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 200 – 250 мм шамасында.

Өзендері

Аудан жерінен оңтүстікке қарай Елек, Сарықобда, Қарақобда және олардың салалары Тәңірберген, Талдысай, Батпақты, Сазды, т.б. өзендері ағып өтеді.

Топырағы, өсімдігі мен жануарлар дүниесі

Топырағы негізінен қызғылт қоңыр, сортаң қызғылт қоңыр болып келеді. Өсімдіктерден жусан, бетеге, боз шөптері өседі. Аңдардан қасқыр, түлкі, қарсақ, күзен, борсық; тұяқтылардан бөкен, елік; құстардан дуадақ, тырна, бүркіт, қаз, үйрек мекендейді. Ауданда ауыл шаруашылығы (астық) мен мал шаруашылығы (ірі қара, қой, жылқы, шошқа) жақсы дамыған. Минералдық тыңайтқыштар өндіретін Ақтөбе «Нитрохим», «Неохим» химия кәсіпорындары, нан, май зауыттары бар. Орынбор – Ташкент темір жолы, республикалық маңызы бар Ақтөбе – Атырау автомобиль жолы аудан аумағынан өтеді.^[6]

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
2. Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
3. Қазақстан почталық индекстері
4. Ресей империясы, КСРО халық санақтары
5. ҚР халық санақтары
6. Қазақ энциклопедиясы