Притцкер сыйлығы

Притцкер сыйлығы (ағылш. Pritzker Architecture Prize) 1979 жылы Джей Прицкер және оның әйелі Синди негізін қалаған жыл сайын сәулет саласындағы жетістіктер үшін берілетін марапат. Сыйлық әлемге кеңінен танымал және Нобель сыйлығының аналогы болып саналады.^[1] Прицкер сыйлығы Hyatt Foundation аясында Прицкер әулиетімен қаржыландырылады. Марапатқа мәртебеден басқа, лауреат — 100 мың АҚШ доллары, сертификат және қола медальон алады.^[2]

Притцкер сыйлығы
Шынайы атауы	Pritzker Architecture Prize
Мемлекет	АҚШ
Негізделді	1979
Сайты	pritzkerprize.com
Pritzker Prize Ортаққорда

Прицкер әулиетінің қалаушысы Киевтен Чикагоға қоныс аударған адвокат Николай Яковлевич Прицкер (1871—1956), орыс философ-экзистенциалист Лев Исаакович Шестовтың немере ағасы.^[3]

Прицкер сыйлығының иегерлері

№	Жыл	Лауреаттың суреті	Архитектуралық бюро / архитектор		Мемлекет	Жұмыс мысалы (аяқталған жылы)		Рәсім өтетін орын	Дереккөздер
1	1979		Филип Джонсон (1906—2005)		АҚШ		Crystal Cathedral (1980)	Вашингтон, Думбартон-Окс	[4]
2	1980		Луис Барраган (1902—1988)		Мексика		Torres de Satélite (1957)	Вашингтон, Думбартон-Окс	[5]
3	1981		Джеймс Стерлинг (1926—1992)		Ұлыбритания		Сили тарихи кітапханасы (1968)	Вашингтон, National Building Museum	[6]
4	1982		Кевин Роуч (1922—2019)		АҚШ Ирландия		Дублиннің конференц-орталығы (2010)	Чикаго, Чикаго өнер институты	[1]
5	1983		Бэй Юймин (1917-2019)		АҚШ		Рок-н-Ролл даңқ холлы (1983)	Нью-Йорк, Метрополитен	[7]
6	1984		Ричард Мейер (1934)		АҚШ		Дио-Падре-Мизерикордиозо шіркеуі (2003)	Вашингтон, Ұлттық өнер галереясы	[1]
7	1985		Ханс Холляйн (1934—2014)		Аустрия		Хаас-Хаус (1990)	Сан-Марино (Калифорния), Хантингтон кітапханасы	[1]
8	1986		Готфрид Бём (1920—2021)		Германия		Ханс Отто Театры (нем.) (2006)	Лондон, Worshipful Company of Goldsmiths	[1]
9	1987		Кэндзо Тангэ (1913—2005)		Жапония		Сидзуока баспасөз орталығы (жап.) (1967)	Форт-Уэрт (Техас), Кимбелл өнер мұражайы (ағыл.)	[8]
10	1988	–	Гордон Баншафт (1909—1990)		АҚШ		Солоу-билдинг (1974)	Чикаго, Чикаго өнер институты	[1]
			Оскар Нимейер (1907—2012)		Бразилия		Кафедралды собор (Бразилиа) (1958)
11	1989		Фрэнк Гери (1929)		АҚШ		Уолт Дисней концерт залы (2003)	Нара (қала), Тодай-дзи	[7]
12	1990		Альдо Росси (1931—1997)		Италия		Боннефантенмузеум (1995)	Венеция, Палаццо Грасси
13	1991		Роберт Вентури (1925—2018)		АҚШ		Принстон университетінің Трабант студенттік орталығы (1996)	Мехико, Итурбиде Сарайы
14	1992		Алвару Сиза Виейра (1933)		Португалия		Ибере Камарго қоры (ағыл.) (1995)	Чикаго, Гарольд Вашингтон кітапханасы (ағыл.)
15	1993		Фумухико Маки (1928)		Жапония		Аға хан мұражайы (2014)	Прага, Прага бекініс	[8]
16	1994	–	Кристиан де Порзампар (1944)		Франция		Люксембург филармониясы (2005)	The Commons, Колумбус (Индиана)
17	1995		Тадао Андо (1941)		Жапония		Жел шіркеуі (1986)	Версаль, Кіші Трианон
18	1996		Рафаэль Монео (1937)		Испания		«Курсааль» конгресс сарайы (1999)	Лос Анжелес, Гетти Орталығы	[7]
19	1997		Сверре Фен (1924—2009)		Норвегия		Норвегиялық мұздықтар мұражайы (1991)	Бильбао, Гуггенхайм мұражайы (Бильбао)
20	1998		Ренцо Пиано (1937)		Италия		Генуя биосферасы (итал.) (2001)	Вашингтон, Ақ Үй
21	1999		Норман Фостер (1935)		Ұлыбритания		30 St Mary Axe (2004)	Берлин, Ескі мұражай	[7]
22	2000		Рем Колхас (1944)		Нидерланд		Музыка үйі (Порту) (2005)	Ескі қала (Иерусалим), Иерусалим археологиялық паркі
23	2001	–	Herzog & de Meuron	Жак Герцог (1950)	Швейцария		Эльб филармониясы (2017)	Шарлотсвилл (Вирджиния), Монтичелло
		–		Пьер де Мерон (1950)
24	2002		Глен Маркатт (1936)		Аустралия		Боали келушілер ақпарат орталығы (1994)	Рим, Капитолий
25	2003	–	Йорн Утцон (1918—2008)		Дания		Сидней опера театры (1973)	Мадрид, Сан-Фернандо корольдік бейнелеу өнері академиясы
26	2004		Заха Хадид (1950—2016)		Ұлыбритания		Вена экономикалық университетінің кітапханасы және оқу орталығы (2013)	Санкт-Петербург, Эрмитаж	[7]
27	2005	–	Том Мейн (1944)		АҚШ		41 Купер сквер (ағыл.) (2009)	Чикаго, Джей Прицкер Павильоны (ағыл.)
28	2006		Паулу Мендес да Роша (1928—2021)		Бразилия		Бразилия мүсін және экология мұражайы (порт.) (1995)	Стамбул, Долмабахче
29	2007		Ричард Роджерс (1933—2021)		Ұлыбритания		Ллойд ғимараты (ағыл.) (1986)	Лондон, Банкетинг-хаус
30	2008		Жан Нувель (1945)		Франция		Торре Агбар (2005)	Вашингтон, Конгресс кітапханасы	[7]
31	2009		Петер Цумтор (1943)		Швейцария		7132 термалды моншалары (ағыл.) (1996)	Буэнос-Айрес, Буэнос-Айрес заң шығару сарайы	[7]
32	2010		SANAA	Кадзуё Сэдзима (1956)	Жапония		Цольферайн-кубус (2006)	Нью-Йорк, Эллис (арал)	[9][10]
		–		Рюэ Нисидзава (1966)
33	2011		Эдуарду Соуту де Моура (1952)		Португалия		Пауло Рего тарихи үйі (ағыл.) (2009)	Вашингтон, Эндрю В. Меллон аудиториясы (ағыл.)
34	2012		Ван Шу (1963)		Қытай		Нинбо Мұражайы (ағыл.) (2008)	Пекин, Халық жиналысы үйі	[11]
35	2013		Тоёо Ито (1941)		Жапония		Сендай медиатекасы (ағыл.) (2001)	Бостон, Джон Кеннедидің Президенттік кітапханасы мен мұражайы	[12][13]
36	2014		Сигэру Бан (1957)		Жапония		Помпиду-Мец орталығы (2010)	Амстердам, Рейксмюсеум	[14]
37	2015	–	Фрай Отто (1925—2015)		Германия		Олимпиаштадион (1997)	Майами Бич, New World Center (ағыл.)
38	2016		Алехандро Аравена (1967)		Чили		Сиам Мұнарасы (2005)	Нью-Йорк, БҰҰ штаб-пәтері
39	2017	–	RCR Arquitectes	Рафаэль Аранда	Испания		Сант-Антони кітапханасы (2008)	Токио, Акасака сарайы
				Карме Пигем (ағыл.) (1962)
				Рамон Вилалта
40	2018		Балкришна Доши (1927—2023)		Үндістан		Amdavad ni Gufa (ағыл.) (1995)	Торонто, Аға хан мұражайы
41	2019		Исодзаки Арата (1931—2022)		Жапония		Палау Сант Жорди (1990)	Версаль	[15][16][17]
42	2020		Ивонн Фаррелл (1951) және Шелли Макнамара (1952)		Ирландия		Боккони Университетінің Графтон ғимараты (2007)	Онлайн	[18]
43	2021		Анн Лакатон (1955) және Жан-Филипп Вассаль (1954)		Франция		Ұлттық сәулет мектебі, Нант (2009)	Онлайн	[19]
44	2022		Дьебедо Фрэнсис Кере (1965)		Германия		Жер сәулеті орталығы (Centre for Earth Architecture), Мопти	Лондонның экономика мектебі, Маршалл ғимараты	[20]
45	2023		Дэвид Чипперфилд (1953)		Ұлыбритания		Вест-Бенд бейнелеу өнері мұражайы, Шанхай	Афина агорасы, Афина	[21][22]
45	2024		Рикен Ямамото (1945)		Жапония		Йокосука өнері мұражайы, Йокосука	Чикаго өнер Институты

Дереккөздер

1. Goldberger, Paul. ARCHITECTURE VIEW; What Pritzker Winners Tell Us About the Prize  (ағыл.), The New York Times (29 May 1988). Тексерілді 7 наурыздың 2019.
2. About the Prize | The Pritzker Architecture Prize  (ағыл.). www.pritzkerprize.com.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 27 ақпан 2019.
3. Н. Л. Баранова—Шестова «Жизнь Льва Шестова»
4. Goldberger, Paul Philip Johnson Awarded $100,000 Pritzker Prize. The New York Times (May 23, 1979).
5. Katherine Grace Endicott, Special to The Chronicle The Mexican garden revisited / Ruth Bancroft Garden hosting seminar on contemporary influences from south of the border  (ағыл.). SFGate (14 October 2006).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 7 наурыз 2019.
6. Reynolds, Nigel. Top prize for architect who is ignored by fellow British  (ағыл.) (23 March 2004). Тексерілді 7 наурыздың 2019.
7. Pilkington, Ed. Swiss architect untouched by fad or fashion wins prized Pritzker award  (ағыл.), The Guardian (13 April 2009). Тексерілді 22 наурыздың 2019.
8. Muschamp, Herbert. Pritzker Prize for Japanese Architect  (ағыл.), The New York Times (26 April 1993). Тексерілді 22 наурыздың 2019.
9. Притцкеровскую премию 2010 года получили Кадзуо Седзима и Рюэ Нисидзава. Lenta.ru (29 наурыз 2010).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 тамыз 2010.
10. Key projects by SANAA  (ағыл.). Dezeen (29 March 2010).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 13 наурыз 2019.
11. ЛАУРЕАТОМ ПРЕСТИЖНОЙ ПРИТЦКЕРОВСКОЙ ПРЕМИИ ВПЕРВЫЕ СТАЛ КИТАЙСКИЙ АРХИТЕКТОР (28 ақпан 2012). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2014.(қолжетпейтін сілтеме)
12. Притцкеровскую премию присудили японскому архитектору Тойо Ито (25 наурыз 2014).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 наурыз 2019.
13. Притцкеровскую премию присудили японскому архитектору Тойо Ито.(қолжетпейтін сілтеме)
14. Лауреатом Притцкеровской премии стал японский архитектор Шигеру Бан (25 наурыз 2014).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 наурыз 2019.
15. Arata Isozaki Named 2019 Pritzker Prize Laureate  (ағыл.). ArchDaily (5 March 2019).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 5 наурыз 2019.
16. Притцкеровская премия вручена Арате Исодзаки  (орыс.). Интерьер+Дизайн.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 5 наурыз 2019.
17. Arata Isozaki | The Pritzker Architecture Prize  (ағыл.). www.pritzkerprize.com.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 5 наурыз 2019.
18. Названы лауреаты архитектурной Нобелевской премии Мұрағатталған 17 наурыздың 2020 жылы. // 3 марта 2020
19. Valencia, Nicolás Why Lacaton & Vassal Won the 2021 Pritzker Prize (en-US). ArchDaily (17 наурыз 2021).(қолжетпейтін сілтеме)
20. Parker, Mitchell Архитектура: Лауреат Притцкеровской премии 2022 — Франсис Кере  (орыс.). houzz.ru (16 марта 2022).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 9 қаңтар 2023.
21. Sir David Alan Chipperfield Receives the 2023 Pritzker Architecture Prize  (ағыл.). The Hyatt Foundation (7 March 2023).(қолжетпейтін сілтеме)
22. Pogrebin, Robin David Chipperfield Wins Pritzker Prize (7 наурыз 2023).(қолжетпейтін сілтеме)