Билік басындағы монархтардың тізімі
From Wikipedia, the free encyclopedia
Монарх деп монархияның басшысы атайды, ол мемлекеттің өмір сүру үшін немесе әдетте бас тартқанға дейін басқаратын, әдетте, төрі арқылы тақ мұра алатын адам басқаратын нысаны. Монархтар автократтар болуы мүмкін (барлық абсолюттік монархияларда сияқты) немесе заң шығарушы билікке және / немесе атқарушы билікке (көптеген конституциялық монархиялар сияқты) берілген нақты билікпен шектелмеген немесе ешқандай резервтік держава болмаған салтанатты фигуралар болуы мүмкін. Көптеген жағдайларда монарх мемлекеттік дін мен байланысты болады. Көптеген мемлекеттерде монархтың кішігі, қатыспаған немесе билік етуге қабілетсіз болған кезде регент басқаруы мүмкін болса да, кез келген уақытта бір монархтың болуы мүмкін. Андоррадағы қазіргі жағдай сияқты, екі монарх бір мезгілде бір мемлекеттің үстінен билік жүргізетін жағдайларды өзекті деп атайды.
Монархтар өз атаулары мен стилі бойынша ерекшеленеді, көбінесе дәстүрлермен анықталады және мемлекеттің конституциясы бойынша кепілдендіріледі. Түрлі атаулар ағылшын тілінде қолданылады; мысалы, патша және ханзада, «ханзада» және «ханшайым», «император» және императрица типтік болған жерде қолданылған.[1][2][3][4][5]
Олар жергілікті тілдерде әртүрлі түрде қаралатын болса да, төмендегі тізімдегі атаулар мен тақырыптар ағылшын тіліндегі жалпы эквиваленті арқылы әшекейленген. Роман цифрлары, қолданыстағы әкімшілерді бірдей атаумен бөлектеу үшін пайдаланылған,
Саяси және әлеуметтік-мәдени зерттеулерде монархия әдетте тұқым қуалайтын ережемен байланысты; көптеген монархтар тарихи және қазіргі заман контексттерінде корольдік отбасында дүниеге келді. Аралықты қанға жақындату, примогендік және аға тәуелділік сияқты әр түрлі формулаларды қолдану арқылы анықтады. Кейбір монархиялар, алайда, мұрагерлік етпейді, ал билеуші сайлау процесінің көмегімен анықталады; Қазіргі үлгі — Малайзияның тақ мұрагері. Бұл жүйелер монархияның модельдік тұжырымдамасына қарсы тұрады, бірақ олар көбінесе осындай деп саналады, өйткені олар белгілі бір қауымдастық сипаттамаларын сақтайды. Көптеген жүйелер мұрагерлік және сайланбалы элементтердің комбинациясын пайдаланады, онда сайлауды немесе мұрагердің тағайындалуын патша қанының мүшелері шектейді.
Төмендегі жазбалар алфавиттік тәртіппен ұйымдастырылған тиісті дұшпандардың жанында көрсетіледі. Бұл монархтар өздерінің егемен мемлекеттерінде мемлекет басшысы ретінде билік етеді. Құрастырушы бөлімшені басқаратын монархлар, мәдени немесе дәстүрлі саясатты құрайтын монархтар құрамына кіреді. Өтініш берушілерге талондар жойылған жағдайда үміткерлерді қараңыз.
Монархтар тізімі
Мемлекеті (лауазымы) |
Суреті | Монарх (Туған жылы) |
Таққа отырған күні | Өкілеттігі | Әулеті | Басқару формасы | Мұрагерлігі | Елтаңба | Қайнар көзі |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() (Ханзада) |
![]() |
Vives Sicília, Joan Enric !Жоан Энрик Вивес-и-Сисилья (1949 туған) |
12 мамыр 2003 жыл | 21 жыл, 7709 күн | !(Қолданылмайды) | Тең төрешілер | Парежесі | ![]() |
[6][7] |
![]() |
Macron, Emmanuel !Эммануэль Макрон (1977 туған) |
14 мамыр 2017 жыл | 7 жыл, 2593 күн | ||||||
![]() (Монарх) |
![]() |
III Чарльз (1948 туған) |
Windsor !8 қыркүйек 2022 жыл [5][8] |
1 жыл, 680 күн | Windsor !Виндзор |
Монарх | Мұрагерлік арқылы | ![]() ![]() |
[9][10] |
![]() (Монарх) |
Монарх | [9] | |||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | [9][11] | |||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | [9][12] | |||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][13] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | ![]() |
[9][14] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][15] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | [9][16] | |||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | [9][17] | |||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][18] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][19] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][20] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][21] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][22] | ||||||
![]() (Монарх) |
Монарх | — | [9][23] | ||||||
![]() |
![]() |
Hamad ibn Isa !Әмір Хамад ибн Иса әл-Халифа (1950 туған) |
6 наурыз 1999 жыл | 25 жыл, 9237 | Khalifa !Әл-Халифа[24] | Аралас үкімет | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[25] |
![]() |
![]() |
Philippe !Король Филип (1960 туған) |
21 шілде 2013 жыл | 10 жыл, 3986 | Saxe-Coburg and Gotha !Саксен-Кобург-Гот | Монарх | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[26] |
![]() |
![]() |
Jigme Khesar !Патша Джигме Кхесар Намгьял Вангчук (1980 туған) |
9 желтоқсан 2006 жыл | 17 жыл, 6402 | Wangchuck !Вангчук | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | — | [28] |
![]() |
![]() |
Hassanal Bolkiah !Сұлтан Хассанал Болкиах (1946 туған) |
4 қазан 1967 жыл | 56 жыл, 20713 | Bolkiah !Болкиах | Абсолюттік монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[29] |
![]() |
![]() |
Король Нородом Сиамони (1953 туған) |
14 қазан 2004 жыл | 19 жыл, 7188 | Norodom !Нородом | Конституциялық монархия | Тұқым қуалайтын және сайлау | ![]() |
[31][32] |
![]() |
![]() |
Margrethe II !Патшайым II Маргрете (1940 туған) |
14 қаңтар 1972 жыл | 52 жыл, 52 күн | Glucksburg !Глюксбурги | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[33] |
![]() |
![]() |
Naruhito !Императоры Нарухито (1960 туған) |
1 мамыр 2019 жыл | 5 жыл, 1876 күн
|
z !Ямато | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[34][35] |
![]() |
![]() |
Abdullah II !Король II Абдалла (1962 туған) |
7 ақпан 1999 жыл | 25 жыл, 9264 күн | Hashim !Һашим | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[37][38] |
![]() |
![]() |
Sabah al-Ahmad !Әмір Наваф әл-Ахмед әл-Джабер әс-Сабах[39] (1937 туған) |
29 қыркүйек 2020 жыл | 3 жыл, 1359 күн | Sabah !Әл-Сабах | Конституциялық монархия | Тұқым қуалайтын және сайлау | ![]() |
[40] |
![]() |
![]() |
Letsie III !Король III Летсе (1963 туған) |
12 наурыз 1990 жыл | 34 жыл, 12518 күн
|
Мошеш | Конституциялық монархия | Тұқым қуалайтын және сайлау | ![]() |
[41][42] |
![]() |
![]() |
Hans-Adam II !Князь II Ханс Адам (1945 туған) |
13 қараша 1989 жыл | 34 жыл, 12637 күн
|
Лихтенштейн үйі | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[43] |
![]() |
![]() |
Henri !Ұлы герцог Анри (1955 туған) |
7 қазан 2000 жыл | 23 жыл, 8656 күн | Nassau !Нассау-Вайльбург[Ескерту 4] | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[44] |
![]() |
![]() |
Жоғарғы билеуші Абдулла (1959 туған)[Ескерту 5] |
31 қаңтар 2019 жыл | 5 жыл, 1966 күн | Pahang !Паханг | Конституциялық монархия | Тұқым қуалаушылық және ротация[Ескерту 7] | ![]() |
[49] |
![]() |
![]() |
Albert II !Ханзада II Альбер (1958 туған) |
6 сәуір 2005 жыл | 19 жыл, 7014 күн | Grimaldi !Гримальди | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[53] |
![]() |
![]() |
Mohammed VI !Король VI Мұхаммед (1963 туған) |
23 шілде 1999 жыл | 24 жыл, 9091 күн | Alawi !Алави | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[55] |
![]() |
![]() |
Willem-Alexander !Король Виллем-Александр (1967 туған) |
30 сәуір 2013 жыл | 11 жыл, 4068 күн | Orange !Оран[Ескерту 10] | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[58] |
![]() |
![]() |
Harald V !Король V Харальд (1937 туған) |
17 қаңтар 1991 жыл | 33 жыл, 12207 күн | Glucksburg !Глюксбурги | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[59] |
![]() |
![]() |
Сұлтан Хайсам бен Тарық (1954 туған) |
10 қаңтар 2020 жыл | 4 жыл, 1622 күн | Bu Said !Әл Бу Саид | Абсолюттік монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[60][61][62] |
![]() |
![]() |
Tamim bin Hamad !Әмір Тамим бин Хамад Әл Тани (1980 туған) |
25 маусым 2013 жыл | 10 жыл, 4012 күн | Thani !Әл-Тани | Абсолюттік монархия[Ескерту 11] | Тұқымқуалайтын | — | [64] |
![]() |
![]() |
Salman bin Abdul‘aziz !Король Салман (1935 туған) |
23 қаңтар 2015 жыл | 9 жыл, 3435 күн | Saud !Әл-Сауд | Абсолюттік монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[65] |
![]() |
![]() |
Felipe VI !Король VI Филипп (1968 туған) |
19 маусым 2014 жыл | 10 жыл, 3653 күн | Bourbon !Бурбондар | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[66] |
![]() |
![]() |
Mswati III !Король III Мсвати (1968 туған) |
25 сәуір 1986 жыл | 38 жыл, 13935 күн | Dlamini !Дламини | Абсолюттік монархия | Тұқымқуалайтын[67][68] | ![]() |
[69] |
![]() |
![]() |
Carl XVI !Король Карл XVI Густав (1946 туған) |
15 қыркүйек 1973 жыл | 50 жыл, 18540 күн
|
Bernadotte !Бернадоты | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[70] |
![]() |
![]() |
Vajiralongkorn !Король Маха Вачиралонгкорн (1952 туған) |
13 қазан 2016 жыл | 7 жыл, 2806 күн | Chakri !Чакри | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[73] |
![]() |
![]() |
Tupou VI !Король VI Тупоу (1959 туған) |
18 наурыз 2012 жыл | 12 жыл, 4476 күн | Tupou !Тупоу | Конституциялық монархия | Тұқымқуалайтын | ![]() |
[31][32] |
![]() |
![]() |
Khalifa bin Zayed !Президент Мухаммад ибн Заид Әл-Нахайян (1961 туған) |
14 мамыр 2022 жыл | 20 жыл, 7534 күн | Nahyan !Әл-Нахаян[74] | Абсолютті-Конституциялық[Ескерту 14] | Тұқым қуалайтын және сайлау[Ескерту 15] | ![]() |
[77] |
![]() |
![]() |
Francis !Рим папасы Франциск (1936 туған) |
13 наурыз 2013 жыл | 11 жыл, 4116 күн | !(Абсолютті) | Абсолюттік монархия | Оның құзырына сәйкес | ![]() |
[78] |
Сыртқы сілтемелер
- Қазіргі қызметтегі мемлекет және үкімет басшылары
- Бар тақтар тізімі
- Buyers, Christopher The Royal Ark: Royal and Ruling Houses of Africa, Asia, Oceania and the Americas.
- Soszynski, Henry Genealogical Gleanings: Royal and Noble Lineages. University of Queensland. Басты дереккөзінен мұрағатталған 12 мамыр 2011.
Дереккөздер
- Herb Michael All in the family: absolutism, revolution, and democracy in the Middle East — New York: SUNY Press, 1999. — P. 235. — ISBN 978-0-7914-4168-8.
- Spellman W. M. Monarchies 1000–2000 — London: Reaktion Books, 2001. — P. 22–23. — ISBN 978-1-86189-087-0.
- Harris Nathanial Systems of Government: Monarchy — London: Evans Brothers, 2009. — P. 38. — ISBN 978-0-237-53932-0.
- Hindley Geoffrey The Royal Families of Europe — London: Constable & Robinson, 2000. — P. 1–6. — ISBN 978-0-7867-0828-4.
- Government of Andorra Recepció de Nadal del copríncep episcopal Joan-Enric Vives (Catalan). Portal web del Govern d’Andorra. Government of Andorra (23 December 2009). Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- [III Чарльз билігі 2022 жылдың 9 қыркүйегінде Австралия, Жаңа Зеландия, Папуа-Жаңа Гвинея, Соломон аралдары және Тувалудың жергілікті уақыт белдеуінде басталды.]
- 英国政府 The Queen and the Commonwealth. Official website of the British Monarchy. 英国皇室. Тексерілді, 12 сәуір 2010.
- 安提瓜和巴布达宪法第六十八条
- 澳大利亚宪法第六十一条
- 巴哈马宪法第七十一条
- 伯利兹宪法第三十六条
- 加拿大宪法第九条
- 格林纳达宪法第五十七条
- 牙买加宪法第六十八条
- 1986年立宪法案第一部
- 圣基茨和尼维斯宪法第五十一条
- 圣卢西亚宪法第五十九条
- 圣文森特和格林纳丁斯宪法第五十条
- 所罗门群岛宪法第一条
- 图瓦卢宪法第四十八条
- Alghanim, Salwa The reign of Mubarak al-Sabah: Shaikh of Kuwait, 1896-1915 — I.B.Tauris, 1998. — P. 5. — ISBN 978-1-86064-350-7.
- "The Kingdom of Bahrain: The Constitutional Changes". The Estimate (The International Estimate, Inc.). 2002-02-22. http://www.theestimate.com/public/022202b.html. Retrieved 2011-11-12.
- 比利时政府 King Philippe. The Belgian Monarchy. 联邦公共服务;首相公署. Тексерілді, 22 шілде 2013.
- Denyer, Simon. Bhutan's Dragon King shows he is man of the people, 汤森路透 (7 қараша 2008). Тексерілді 12 қарашаның 2011.
- Staff writers. Bhutanese king steps down early, 英国广播公司 (15 желтоқсан 2006). Тексерілді 13 қарашаның 2011.
- 文莱政府 Prime Minister. The Royal Ark. Абсолютті монархия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 7 қазан 2011. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- Chandara, L., Samean, Y., Vachonn, M., Plaut, E., Botumroath, L. and Soenthrith, S.. King Norodom Sihamoni's coronation: a special supplement to the Cambodia Daily (қазан 2004 жыл). Тексерілді 15 қарашаның 2011.
- Government of Tonga GeneologyҮлгі:Sic of King Tupou VI. Office of the Lord Chamberlain (28 July 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 тамыз 2010. Тексерілді, 9 желтоқсан 2010.
- Government of Tonga Tu'i Kanokupolu. Palace Office. Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 қараша 2011. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- 丹麦政府 Her Majesty The Queen of Denmark. The Danish Monarchy. 丹麦宫廷. Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 маусым 2010. Тексерілді, 12 сәуір 2010.
- 日本政府 Their Majesties the Emperor and Empress. 日本皇室. Тексерілді, 12 маусым 2019.
- MEDEA Institute Abdullah II (Jordan). Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қаңтар 2012. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- 约旦政府 His Majesty King Abdullah II. Abdullah II Official Website. 哈希姆皇家宫廷. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- 约旦政府 The Hashemites: Introduction. Office of King Hussein I. 哈希姆皇家宫廷. Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- 科威特政府 H.H. Amir Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah. Diwan of the Almiri Court. Басты дереккөзінен мұрағатталған 8 наурыз 2007. Тексерілді, 15 қараша 2011.
- 莱索托政府 His Majesty King Letsie III. The Lesotho Monarchy. Басты дереккөзінен мұрағатталған 26 маусым 2009. Тексерілді, 28 сәуір 2010.
- Olivier, J Basotho in Lesotho. Sesotho Online. Sesotho Online. Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- 列支敦士登政府 Prince Hans-Adam II. Portal of the Principality of Liechtenstein. 政府发言人办公室. Басты дереккөзінен мұрағатталған 29 маусым 2009. Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- 卢森堡政府 Grand Duke Henri. 新闻和信息办公室. Тексерілді, 11 қараша 2010.
- Droits de Succession: Ordre successoral (法语). 卢森堡大公宫廷. Тексерілді, 28 желтоқсан 2012.
- Малайзияда жаңа король сайланды, TRT Қазақша (4 ақпан 2019).
- Pahang Sultan is our new King (Updated), 星報 (馬來西亞) (24 қаңтар 2019). Тексерілді 24 қаңтардың 2019.
- 马来西亚国家图书馆 Election of the Yang di-Pertuan Agong and Timbalan Yang di-Pertuan Agong. 马来西亚政府. Тексерілді, 4 желтоқсан 2011.
- 马来西亚国家图书馆 Yang di-Pertuan Agong XIV. 马来西亚政府. Тексерілді, 5 қаңтар 2011.
- 法新社. Prince Albert's Monaco enthronement complete, 澳大利亚广播公司 (20 қараша 2005). Тексерілді 7 желтоқсанның 2010.
- Sector, Charlotte. Playboy Prince Fulfills His Destiny, ABC新闻 (6 сәуір 2005). Тексерілді 7 желтоқсанның 2010.
- The House of Grimaldi. Infinite Public Relations. Тексерілді, 12 сәуір 2010.
- Staff writers. Mohammed VI takes Moroccan throne, 英国广播公司 (24 шілде 1999). Тексерілді 15 қарашаның 2011.
- Laurenson, John. The most powerful man in Morocco, 英国广播公司 (11 наурыз 2006). Тексерілді 15 қарашаның 2011.
- 荷兰政府 Orange and Nassau. The Dutch Royal House. 政府信息部. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қараша 2010. Тексерілді, 9 желтоқсан 2010.
- Steinberg, Glenn A The Former Ruling House of Lippe, 1939-1945. European Royalty during World War II. 新泽西学院. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 шілде 2010. Тексерілді, 9 желтоқсан 2010.
- 荷兰政府 Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander (荷兰语). The Dutch Royal House. 政府信息部. Тексерілді, 30 сәуір 2013.
- 挪威政府 His Majesty King Harald. Official website of the Royal House of Norway. 挪威皇室宫廷. Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- Sultan Qaboos Centre for Islamic Culture About H.M the Sultan. 阿曼政府,宫廷底万. Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 қаңтар 2012. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- Nyrop, Richard F Area Handbook for the Persian Gulf States — Wildside Press LLC, 2008. — P. 341. — ISBN 978-1-4344-6210-7.
- World and Its Peoples: Arabian Peninsula — Marshall Cavendish, 2006. — P. 64. — ISBN 978-0-7614-7571-2.
- 卡塔尔政府 H.H. The Amir's Biography. 埃米尔宫廷底万. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 желтоқсан 2011. Тексерілді, 12 қараша 2011.
- Saudi Arabia's King Abdullah dies, BBC News (23 қаңтар 2015). Тексерілді 23 қаңтардың 2015.
- 国王皇室 His Majesty the King Juan Carlos. The Royal Household of His Majesty the King. Тексерілді, 3 маусым 2014.
- Marwick, Brian Allan The Swazi: an ethnographic account of the natives of the Swaziland Protectorate — 剑桥大学出版社, 1940. — P. 5–75.
- Rubin, N.N. (2009-07-28). "The Swazi Law of Succession: A Restatement". Journal of African Law (剑桥大学出版社) 9 (2): 90–113. doi:10.1017/S0021855300001108.
- Simelane, H.S. (2005), "Swaziland: Mswati III, Reign of", in Shillington, Kevin, Encyclopedia of African history, 3, Fitzroy Dearborn, pp. 1528–30, 9781579584559
- 瑞典政府 H.M. King Carl XVI Gustaf (瑞典语). Sveriges Kungahus. 信息和新闻部. Тексерілді, 7 желтоқсан 2010.
- Thai Crown Prince Maha Vajiralongkorn proclaimed king, BBC News (1 желтоқсан 2016).
- Charuvastra, Teeranai. Prince Vajiralongkorn Proclaimed King Rama X (29 қараша 2016).
- The Illustrious Chakri Family. Mahidol University. Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 мамыр 2012. Тексерілді, 28 сәуір 2010.
- Shoup, John A Saudi Arabia and the Gulf Arab States Today: A-J — Greenwood Publishing Group, 2009. — P. 323. — ISBN 978-0-313-34444-2.. "The Al Nahyan ... are a branch of the Al Bu Falah tribe of the Bani Yas confederation, and although they have been a small section of the tribe, the Al Nahyan have traditionally provided the paramount shaykh for the confederation."
- 阿拉伯联合酋长国宪法第五十一条和第五十四条
- Noack Sascha Doing Business in Dubai and the United Arab Emirates — GRIN Verlag, 2007. — P. 16. — ISBN 978-3-638-79766-5.
- Rosenthal, Laurie. Sheikh Khalifa bin Zayed Al Nahyan, Katrina vanden Heuvel (12 маусым 2006).
- Argentina's Jorge Mario Bergoglio elected Pope. BBC新闻. 英国广播公司. Тексерілді, 13 наурыз 2013.
- 4 мамыр 2019 жыл Коронация