მესამე თაობის ვიდეო თამაშების კონსოლები

მესამე თაობის (აგრეთვე ცნობილია როგორც 8 ბიტიანების ეპოქა) ეპოქა დაიწყო 1983 წლის 15 ივლისს, მაშინ როდესაც იაპონიაში გამოჩნდა კონსოლები: Family Computer (შემოკლებით „Famicom“, ხოლო დანარჩენ მსოფლიოში ცნობილი როგორც Nintendo Entertainment System ან NES) და SG-1000.^[1][2] ამ პერიოდში დასრულდა 1983 წლის კრიზისი და სახლის ვიდეო თამაშებში ლიდერად იქცა იაპონია. სწორედ ამ დროში ბლოკური გრაფიკა ჩაანაცვლა სპრაიტულმა, რაც დიდ ნახტომად მიიჩნევა გეიმდიზაინში.^[1]

აღნიშნული ეპოქის ყველაზე გაყიდვადი კონსოლი იყო NES/Famicom, მას თან მოსდევდა Sega-ს Master System და Atari-ს Atari 7800. მიუხედავად იმისა, რომ წინა თაობის კონსოლებიც გამოიყენებდნენ 8 ბიტიან პროცესორებს, სახლის კონსოლების „ბიტებად“ აღნიშვნა დაიწყეს მესამე თაობის დასასრულს და 16 ბიტიანი სათამაშო კონსოლების გამოჩენის შემდეგ, წინა თაობისგან განსხვავების აღსანიშნავად. მესამე თაობის მიწურლს 8 ბიტიანი სისტემები 16 ბიტიანებთან შედარებით გრაფიკულად და აპარატულად მოძველდნენ. იმ დროისთვის იაპონიასა და ჩრდილოეთი ამერიკაში დომინირებდა Famicom/NES, მაშინ როდესაც ევროპის და ბრაზილიის ბაზარზე ლიდერობდა Master System.

ისტორია

იაპონიაში მესამე თაობის კონსოლებს შორის დიდი პოპულარობა მოიპოვა Family Computer-მა (Famicom). ჩრდილო ამერიკულ ბაზარზე დომინირებდა ფამიკომის დასავლური ანალოგი, Nintendo Entertainment System. ამ პერიოდში სახლის ვიდეო თამაშებში აშშ-მ ლიდერობა დაუთმო იაპონიას. 1987 წელს კომპანია ნინტენდო ფლობდა კონსოლების ბაზრის 65 პროცენტს, Atari — 24%, Sega — 8% და სხვა — 3%.^[3]

იაპონური კონსოლები იმდენად მოთხოვნადი გახდა, რომ 1988 წლისთვის Nintendo-ს უკვე გაყიდული ჰქონდა 7 მილიონი NES-ის სისტემა, თითქმის იმდენივე, რამდენიც Commodore 64 გაიყიდა გამოსვლიდან ხუთ წელიწადში.^[4] ჟურნალ Compute!-ის განცხადებით, ფინანსური თვალსაზრისით Nintendo-ს პოპულარობამ დიდი საფრთხე შეუქმნა კომპიუტერული თამაშების მწარმოებელ კომპანიებს,^[5] შედეგად, კომპანია Epyx, რომელიც ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში აწარმოებდა კომპიუტერულ თამაშებს, გადაერთო კონსოლის თამაშების შემუშავებაზე.^[6]

მიუხედავად იმისა, რომ Nintendo დომინირებდა იაპონიის და ჩრდილოეთ ამერიკის ბაზარზე, Sega-ს Master System-მა ფართოდ გაიკვალა გზა ევროპისკენ, ოკეანეთში, ხოლო ბრაზილიაში უპირობო ლიდერად იქცა.^[7]

ამ ეპოქაში ნინტენდოს მთავარი კონკურენტი იყო კომპანია Sega. NES-ისგან განსხვავებით, SG-1000 (რომელსაც წინ უძღოდა სეგას უფრო წარმატებული კონსოლის, Master System-ის გამოშვება) არ გამოირჩეოდა ძლიერი ტექნიკური მახასიათებლებით. შედეგად, 1985 წელს სეგამ გამოსცა SG-1000-ის მემკვიდრე Master System,^[8] რომელიც არა თუ მის წინამორბედს, არამედ NES-საც კი აღემატებოდა აპარატული შესაძლებლობებით.^[9] თუმცა NES ყველაფრის მიუხედავად, დომინირებდა ჩრდილოეთ ამერიკის და იაპონიის ბაზარზე, მაშინ როდესაც Master System სტაბილურად ლიდერობდა ევროპულ და სამხრეთ ამერიკის ბაზარზე.^[7]

ამავე ეპოქაში, 1989 წელს Nintendo-მ წარმოადგინა პორტატიული სათამაშო კონსოლი Game Boy,^[10] რომელიც, თითქმის 15 წლის განმავლობაში დომინირებდა პორტატიული კონსოლებს შორის. Game Boy-ის წყალობით ნინტენდო პორტატიული კონსოლების ბაზარზე იქცა ლიდერად. გარდა ამისა, გამოიცა ორი პოპულარული 8 ბიტიანი კომპიუტერის, Commodore 64-ის და Amstrad CPC-ის კონსოლური ვერსიები, Commodore 64 Games System და Amstrad GX4000 — შემქმნელთა მიზანი იყო სათამაშო მარკეტზე ფეხის მოკიდება.

უმოქმედოდ არც კომპანია Atari მჯდარა, 1986 წელს წარმოადგინა მორიგი პროდუქტი Atari 7800,^[11] რომელიც სრულიად უკუთავსებადი იყო Atari 2600-თან, რაიმე სახის მოდულის გამოყენების გარეშე. თუმცა მესამე მხარის დეველოპერების ნაკლებობის გამო, სისტემაზე ჯამში 100 ერთეულ თამაშზე მეტი არ გამოსულა. 2600-თან შედარებით, 7800, აპარატურის თვალსაზრისით შესამჩნევად გაუმჯობესებული მახასიათებლები გააჩნდა. საბოლოოდ 7800-ის წარმოება შეწყდა 1992 წლის 1 იანვარს.^[12]

ამ თაობამ დიდი კვალი დატოვა ვიდეო თამაშების ისტორიაში. სწორედ ამ პერიოდში, პირველად, კონსოლებისთვის შეიქმნა როლური ვიდეო თამაშები. აგრეთვე მზის შუქი იხილა ისეთმა განთქმულმა ფრენჩაიზებმა (უმეტესობა გამოიცემა დღემდე) როგორებიც არის „Super Mario Bros.“, „Final Fantasy“, „The Legend of Zelda“, „Dragon Quest“, „Metroid“, „Mega Man“, „Metal Gear“, „Castlevania“, „Phantasy Star“, „Megami Tensei“, „Ninja Gaiden“, და „Bomberman“.

აღნიშნულ ეპოქაში გამოჩნდა საბავშვო საგანმანათლებლო კონსოლები, რომლებიც ტრადიციული კონსოლების მსგავსად გამოიყენებდნენ სათამაშო კარტრიჯს, თუმცა საგანმანათლებლო კონსოლები არ იქმნებოდა სათამაშო კონსოლებისთვის კონკურენციის გასაწევად, შედეგად ეს სისტემები ტექნიკური თვალსაზრისით ჩამოუარდებოდნენ მათ. ამ თაობის ერთ-ერთი ყველაზე განთქმულ საგანმანათლებლო კლონსოლად მიჩნეულია VTech Socrates, გამოსული 1988 წელს.

Nintendo VS Sega

ჩრდილოეთ ამერიკასა და აზიაში Nintendo Entertainment System (NES)/Family Computer (Famicom) უფრო მეტი რაოდენობით გაიყიდა ვიდრე სხვა ნებისმიერი მესამე თაობის კონსოლი.^[7] ეს განპირობებული იყო მასზე გამოსული ცნობილი თამაშებით („Super Mario Bros.“, „Super Mario Bros. 3“, „The Legend of Zelda“, და „Metroid“) და აგრეთვე Nintendo-ს ლიცენზირების მკაცრი პოლიტიკით, რომლის მიხედვითაც, მესამე მხარის დეველოპერების მიერ შემუშავებული პროექტები გამოსვლიდან ორი წლის განმავლობაში NES-ის ექსკლუზივი უნდა ყოფილიყო, რაც აფერხებდა სხვა ნაკლებად ცნობილი კონსოლების წინსვლას. მიუხედავად ამისა, Master System უფრო პუპულარული იყო ევროპაში, ოკეანთესა და სახმრეთ აფრიკაში ვიდრე NES. კონსოლისთვის ევროპასა და ბრაზილიაში უფრო მეტი რაოდენობით თამაში გამოვიდა ვიდრე ჩრდილოეთ ამერიკაში. ამიტომაც კონსოლის გამოცემა ბრაზილიასა და ახალ ზელანდიაში ყველაზე დიდ ხანს მიმდინარეობდა. ამავე დროს ინდუსტრიის ზრდა შეინიშნებოდა საბჭოთა კავშირის დასავლეთ ტერიტორიებზე. საბოლოოდ The Master-ის წარმოება შეწყდა 1990-იანი წლების შუა პერიოდში, თუმცა ბრაზილიაში დღემდე გამოიცემა. ხოლო რაც შეეხება NES-ს, ნინტენდომ მისი მხარდაჭერა შეწყვიტა 2003 წლის 25 სექტემბერს.^[13]

კონსოლები

შედარებები

სახელი	SG-1000	Famicom/Nintendo Entertainment System (NES)	Sega Mark III/Master System	Atari 7800
მწარმოებელი	Sega	Nintendo	Sega	Atari
კონსოლი
თავდაპირველი ფასი	15000 იაპონრი იენა[14]	14800 იენა 199.99 აშშ დოლარი 240 კანადური დოლარი	24200 იენა 199.99 აშშ დოლარი 99.99 გირვანქა სტერლინგი	140 აშშ დოლარი
თარიღი	იაპ 15 ივლისი, 1983 ახ.ზელ. 1983	იაპ 15 ივლისი, 1983 აშშ 18 ოქტომბერი, 1985 მსოფლიოში 1987	იაპ 20 ოქტომბერი, 1985 ჩრდ.ამ. ოქტომბერი, 1986 მსოფლიოში ივნისი, 1987	ჩრდ.ამ. მაისი, 1986 მსოფლიოში ივლისი, 1987
მედია	კარტრიჯი კასეტა მონაცემთა ბარათი	კარტრიჯი Famicom Disk System: 3 ფლოპი დისკი (მხოლოდ იაპონიაში)	კარტრიჯი მონაცემთა ბარათი (მხოლოდ პირველი მოდელი)	კარტრიჯი
ყველაზე გაყიდვადი თამაშები	N/A	„Super Mario Bros.“ (კონსოლთან ერთად კომპლექტში), 40.24 მილიონი (1999)[15] „Super Mario Bros. 3“, 18 მილიონი (21 მაისი, 2003)[16]	„Hang-On“ და „Safari Hunt“ (კომპლექტში) „Alex Kidd in Miracle World“ (კომპლექტში) „Sonic the Hedgehog“ (კომპლექტში)	Pole Position II (კომპლექტში)
უკუთავსებადობა	არა	არა	Sega SG-1000 (იაპონური ვერსია)	Atari 2600
აქსესუარები	Bike Handle Controller Card Catcher Sega Handle Controller Sega Rapid Fire Unit SK-1100	Famicom Disk System (იაპონიაში მხოლოდ) NES Advantage NES Four Score NES Max NES Satellite NES Zapper NES Power Pad NES R.O.B. Famicom 3D System (იაპონიაში მხოლოდ) სხვები	Light Phaser SegaScope 3D Glasses Sega Control Stick Sega Handle Controller Sega Paddle Control[17] Sega Pro Action Replay Sega Remote Control System Sega Rapid Fire Unit Sega SG Commander Sega Sports Pad	XG-1
პროცესორი	NEC 780C (დაფუძნებული 8/16 ბიტიან Zilog Z80-ზე) 3.58 მჰც NTSC (3.55 მჰც PAL)	Ricoh 2A03/2A07 (დაფუძნებული 8 ბიტიან MOS Technology 6502-ზე) 1.79 მჰც (1.66 მჰც - PAL)	NEC 780C (დაფუძნებული 8/16 ბიტიან Zilog Z80-ზე) 3.58 მჰც (3.55 მჰც - PAL)	სტანდარტული 6502C (დაფუძნებული 8 ბიტიან MOS Technology 6502-ზე) 1.19 მჰც ან 1.79 მჰც
გრაფიკა	Texas Instruments TMS9918	Sega VDP	Atari MARIA Atari TIA (ტელევიზიის ინტერფეისის ადაპტერი)	არ არის
ხმის ჩიპი	Texas Instruments SN76489	Ricoh 2A03/2A07 Famicom Disk System: Nintendo 2C33 (მხოლოდ იაპონიაში)	Sega PSG (SN76496) მხოლოდ იაპონიაში: Yamaha YM2413	Atari TIA კარტრიჯის დამატებითი ჩიპი: Atari POKEY
მეხსიერება	3 კბ RAM 1 კბ RAM 2 KB ვიდეო RAM[18]	4.277344 კბ (4380 ბაიტი) RAM 2 კბ RAM 2 კბ ვიდეო RAM განახლებები: MMC ჩიპები: 8 კბ-მდე RAM და 12 კბ-მდე ვიდეო RAM[19] Famicom Disk System: 32 კბ RAM, 8 კბ ვიდეო RAM	24.03125 კბ (24,608 ბაიტი) RAM 8 კბ XRAM 16 კბ ვიდეო XRAM[20] 32 ბაიტი პალიტრული RAM[21]	4 კბ RAM 4 კბ ძირითადი RAM[22]
ვიდეო	გაფართოება: 256×192 სპრაიტები: 32 ეკრანზე, 8×8 ან 8×16 პიქსელი ფერები ეკრანზე: 16 ერთდროულად პალიტრა: 21 ფერი[18]	რეზოლუცია: 256×224 ან 256×240 სპრაიტები: 64 ეკრანზე , 8×8 ან 8×16 პიქსელები ფერები ეკრანზე: 25 ერთდროულად პალიტრა: 53 ფერი	რეზოლუცია: 256×192, 256×224, 256×240 სპრაიტები: 64 ეკრანზე, 8×8 ან 16×16 პიქსელები[23]*ფერები ეკრანზე: 32 ერთდროულად) პალიტრა: 64 ფერი	რეზოლუცია: 160×200 ან 320×200 სპრაიტები: 100 სპრაიტი[24][25] ფერები ეკრანზე: 25 ერთდროულად პალიტრა: 256 ფერი
აუდიო	მონო აუდიო: სამი მეანდრული არხით ხმის ერთი გენერატორით	მონო აუდიო: სამი მეანდრული არხით ხმის ერთი გენერატორით ერთი დიფერენციალური იმპულსური მოდულაციური არხი, 16 ბიტიანი აუდიო, 4.2-მდე 33.5 კჰც დისკრეტიზაციის სიხშირე მხოლოდ იაპონური განახლება: ხმის სიმძლავრის გაძლიერება დამატებითი ჩიპის მეშვეობით	მონო აუდიო: სამი მეანდრული არხით ხმის ერთი გენერატორით კარტრიჯის დამატებითი ჩიპი: ოთხი მეანდრული არხი ხმის ერთი გენერატორი	არ არის

სხვა კონსოლები

• 
  Casio PV-1000
  გამოვიდა 1983
• 
  Nichibutsu My Vision
  გამოვიდა 1983
• 
  Philips Videopac + G7400
  გამოვიდა 1983
• 
  Super Cassette Vision
  გამოვიდა 1984
• 
  Zemmix
  გამოვიდა 1985
• 
  Dina (Telegames Personal Arcade)
  გამოვიდა 1986
• 
  Atari XEGS
  გამოვიდა 1987
• 
  Action Max
  გამოვიდა 1987
• 
  View-Master Interactive Vision
  გამოვიდა 1988
• 
  VTech Socrates
  გამოვიდა 1988
• 
  Amstrad GX4000
  გამოვიდა 1990
• 
  Commodore 64 Games System
  გამოვიდა 1990

გაყიდვების შედარება

კონსოლი	მსოფლიოში გაიყიდა	იაპონია	ამერიკა	სხვაგან
Nintendo Entertainment System	61.91 მილიონი (დეკემბერი, 2009)[26][27]	19.35 მილიონი (დეკემბერი, 2009)[26]	34 მილიონი (დეკემბერი, 2009)[26]	8.56 მილიონი (დეკემბერი, 2009)[26]
Sega Master System	17.8 მილიონი (2016)	1 მილიონი (1986)[28]	აშშ: 2 მილიონი (1992)[29] ბრაზილია: 8 მილიონი (2016)[30]	Western Europe: 6.8 მილიონი (1993)[31]
Atari 7800	არ არის	—	—	—

პროგრამული უზრუნველყოფა

საკვანძო თამაშები

• „Alex Kidd in Miracle World“ (SMS) შექმნილი Sega-ს მიერ, სადაც ფიგურირებს სეგას ყოფილი თილისმა, ალექს კიდი. თამაშმა კონკურენცია ვერ გაუწია „Super Mario Bros.-ს.“, თუმცა პოპულარული იყო PAL რეგიონში, ვინაიდან ჩაშენებული იყო კონსოლში.
• „Castlevania“ (NES) შექმნილი Konami, დაფუძნებული ბრემ სტოკერის დრაკულაზე, სადაც მთავარი ანტაგონისტია გრაფი დრაკულა. ამ თამაშმა საფუძველი ჩაუყარა სერია „Castlevania“-ს.
• „Dragon Ball: Dragon Daihikyō“ (SCV) შექმნილი Epoch-ის მიერ. იყო პირველი თამაში, დაფუძნებული მანგა და ანიმე ტელესერიალ „დრაკონის მარგალიტზე“.
• „Dragon Quest“ (NES) შექმნილი Chunsoft-ის და Enix-ის მიერ. „Dragon Quest“-ის სერია გამოვიდა 1986 წელს. ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ ვიდეო თამაშების სერიად იაპონიაში.
• „Final Fantasy“ (NES) შექმნილი Square-ის მიერ, რამაც საფუძველი ჩაუყარა „Final Fantasy“-ის სერიას 1987 წელს.
• „The Legend of Zelda“ (NES) შექმნილი Nintendo EAD-ის და Nintendo-ის მიერ 1986 წელს. საფუძველი ჩაუყარა “The Legend of Zelda“-ს სერიას.
• „Mega Man 2“ (NES) შექმნილი Capcom-ის მიერ. შემდგომში NES-ზე გამოვიდა რამდენიმე გაგრძელება, ხოლო მოგვიანებით გამოიცა სპინოფებიც.
• „Metal Gear“ (MSX2) შექმნილი Konami-ის მიერ 1987 წელს. საფუძველი ჩაუყარა „Metal Gear“-ის სერიას. გამოვიდა პლატფორმა MSX2-ზე და მალე დაპორტირდა NES-ზე.
• „Metroid“ (NES) შექმნილი R&D1-ის მიერ 1986 წელს. საფუძველი ჩაუყარა „Metroid“-ის სერიას.
• „Phantasy Star“ (SMS) Sega Consumer Development Division 2-ის და Sega-ს მიერ, რომელიც მიიჩნევა როლური ვიდეო თამაშის ეტალონად.^[32] ის იყო ერთ-ერთი პირველი, რომელშიც წარმოადგინეს სამეცნიერო ფანტასტიკური გარემო და სუსტი სქესის პროტაგონისტი.
• „Super Mario Bros.“ (NES) შექმნილი Nintendo EAD-ის და Nintendo-ს მიერ. თან მოჰყვებოდა NES-ს. ის ყველაზე გაყიდვადი თამაშის ტიტულს ინარჩუნებდა 2009 წლამდე.^[33]
• „Super Mario Bros. 3“ (NES) შექმნილი Nintendo-ის მიერ. მის თაობაში მიჩნეულია ყველაზე საუკეთესო პლატფორმერად, ისევე როგორც NES-ის ერთ-ერთ საუკეთესო თამაშად.

იხილეთ აგრეთვე

• მეოთხე თაობის ვიდეო თამაშების კონსოლები
• მეორე თაობის ვიდეო თამაშების კონსოლები
• ვიდეო თამაშების ისტორია

რესურსები ინტერნეტში

• მესამე თაობის ვიდეო თამაშების კონსოლები დაარქივებული 2017-06-10 საიტზე Wayback Machine. Wikia-ზე

სქოლიო

1. Fahs, Travis. IGN Presents the History of SEGA: Coming Home. IGN. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 14 მარტი, 2012. ციტირების თარიღი: 27 მარტი, 2011.
2. Mark J. P. Wolf, The video game explosion: a history from PONG to Playstation and beyond, ABC-CLIO, p. 115, ISBN 0-313-33868-X, https://books.google.com/books?id=XiM0ntMybNwC&pg=PA115. წაკითხვის თარიღი: April 19, 2011,
3. Katz, Arnie; Kunkel, Bill; Worley, Joyce (August 1988). „Video Gaming World“. Computer Gaming World. p. 44. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate=-ში (დახმარება); |access-date= საჭიროებს მიეთითოს აგრეთვე |url= (დახმარება)
4. Ferrell, Keith (ივლისი, 1989). „Just Kids' Play or Computer in Disguise?“. Compute!. p. 28. ციტირების თარიღი: 11 ნოემბერი=-, 2013. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate= და |date=-ში (დახმარება)
5. Keizer, Gregg (July 1989). „Editorial License“. Compute!. p. 4. ციტირების თარიღი: November 11, 2013.
6. Ferrell, Keith (December 1989). „Epyx Goes Diskless“. Compute!. p. 6. ციტირების თარიღი: 11 ნოემბერი, 2013. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate=-ში (დახმარება)
7. Travis Fahs. IGN Presents the History of SEGA: World War. IGN. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-30. ციტირების თარიღი: 21 მაისი, 2011.
8. (2015) Gamers High! Futabasha Super Mook (Japanese). Futabasha, გვ. 55. ISBN 978-4-575-45554-0.
9. Parkin, Simon (2 ივნისი, 2014). „A history of video game hardware: Sega Master System“. Edge. ციტირების თარიღი: 13 სექტემბერი,, 2014. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate= და |date=-ში (დახმარება)
10. „retrodiary: 1 April – 28 April“. Retro Gamer. Bournemouth: Imagine Publishing (88): 17. აპრილი, 2011. ISSN 1742-3155. OCLC 489477015. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |date=-ში (დახმარება)
11. Computer Entertainer, თებერვალი, 1987, page 13
12. Patterson, Shane; Brett Elston. „Consoles of the '80s“. GamesRadar. ციტირების თარიღი: 1 აპრილი, 2011. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate=-ში (დახმარება)
13. Nintendo to end Famicom and Super Famicom production. GameSpot.com (May 30, 2003). დაარქივებულია 25 აგვისტო, 2013.
14. SG-1000 Japanese. Sega Corporation. ციტირების თარიღი: 12 თებერვალი, 2014.
15. Best-Selling Video Games. Guinness World Records. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 მარტი, 2006. ციტირების თარიღი: 31 იანვარი, 2008.
16. All Time Top 20 Best Selling Games (21 მაისი, 2003). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 თებერვალი, 2006. ციტირების თარიღი: 31 იანვარი, 2008.
17. -Sega Emulation Overview - another overview. retrocopy.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 აპრილი, 2010. ციტირების თარიღი: April 30, 2010.
18. [ZKn[hS SG-1000 ef[^]. ციტირების თარიღი: 10 დეკემბერი, 2015.
19. NES Specifications. ციტირების თარიღი: 10 დეკემბერი, 2015.
20. RAM - Development - SMS Power!. ციტირების თარიღი: 10 დეკემბერი, 2015.
21. Charles MacDonald. Sega Master System VDP documentation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 მარტი, 2014. ციტირების თარიღი: 5 ივლისი, 2011.
22. Aceptance Specification (ATari Part #CO24674-30 Drawing) დაარქივებული 2010-12-07 საიტზე Wayback Machine. , atari-history.com, 21 მარტი, 1984
23. SEGA MASTER SYSTEM TECHNICAL INFORMATION
24. Archived copy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 28 ივნისი, 2014. ციტირების თარიღი: 2014-09-29.
25. The Atari 7800 ProSystem^{[მკვდარი ბმული]}
26. Consolidated Sales Transition by Region (PDF). Nintendo (27 იანვარი, 2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-02-14. ციტირების თარიღი: 14 დეკემბერი, 2010.
27. NES. Classic Systems. Nintendo. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 აგვისტო, 2007. ციტირების თარიღი: 4 დეკემბერი, 2007.
28. Shinbunsha, Nihon Kōgyō (1986). Amusement. Nihon Kogyo Shimbun, გვ. 89. ციტირების თარიღი: 24 იანვარი, 2012.
29. Sheff, David (1993). Game Over, 1st, New York: Random House, გვ. 349. ISBN 0-679-40469-4. ციტირების თარიღი: 16 იანვარი, 2012.
30. Azevedo, Théo. (12 მაისი, 2016) Console em produção há mais tempo, Master System já vendeu 8 mi no Brasil Portuguese. Universo Online. ციტატა: „Comercializado no Brasil desde setembro de 1989, o saudoso Master System já vendeu mais de 8 milhões de unidades no país, segundo a Tectoy.“ ციტირების თარიღი: 13 მაისი, 2016.
31. (მარტი, 1995) „Sega Consoles: Active installed base estimates“, Screen Digest. Screen Digest, გვ. 60. (cf. here , here , and here )
32. Semrad, Steve (2 თებერვალი, 2006). „The Greatest 200 Videogames of Their Time“. 1UP.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 იანვარი, 2014. ციტირების თარიღი: 18 იანვარი, 2014. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |accessdate=, |date=, და |archivedate=-ში (დახმარება)
33. Getting That "Resort Feel". Iwata Asks: Wii Sports Resort. Nintendo. ციტატა: „As it's sold bundled with the Wii console outside Japan, I'm not quite sure if calling it "World Number One" is exactly the right way to describe it, but in any case it's surpassed the record set by Super Mario Bros., which was unbroken for over twenty years.“