1801 წელს ქართლ-კახეთის სამეფოს რუსეთთან მიერთების შემდეგ, ჭარ-ბელაქნელი ლეკები კვლავინდებურად აგრძელებდნენ ახლა უკვე საქართველოს გუბერნიის დარბევას. რუსეთის იმპერიის მიერ რეგიონის დამორჩილება პირველად 1803 წლის 9-12 მარტს იქნა შესაძლებელი, რომლის დროსაც გენერალ გულიაკოვის მიერ აღებულ იქნა ბელაქნის ციხე, ხოლო ჭარელმა ლეკებმა მორჩილების ნიშნად დადეს ერთგულების ფიცი.[9][10] იმპერიისადმი ურჩობისა და მტაცებლობის გამო, ფიცის გამეორება მოუწიათ 1807 წელსაც.[11] რეგიონის საბოლოოდ დამორჩილება მხოლოდ 1830 წელს ბრძოლით იქნა შესაძლებელი.
ჭარ-ბელაქნის ოლქი (რუს.Джаро-Белоканская область; 1830-1841) — რუსეთის იმპერიის დამოუკიდებელი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული.
ბელაქნის ოკრუგი (რუს.Белоканский округ), იგივე ჭარ-ბელაქნის სამხედრო ოკრუგი (რუს.Джаро-Белоканский военный округ) — 1842 წელს მოხდა ბელაქნის მაზრის რეფორმაცია და შეიქმნა ახალი ერთეული. 1843 წლის 15 ნოემბრიდან მოყოლებული ჭარ-ბელაქნის სამხედრო ოკრუგი შედიოდა საქართველო-იმერეთის გუბერნიაში[13][14]. 1844 წელს ბელაქნის ოკრუგის სამოაქალაქო მმართველობა ჩამოცილდა საქართველო-იმერეთის გუბერნიას და უშუალოდ დაექვემდებარა ჭარ-ბელაქნის სამხედრო ოკრუგის მეთაურს[15]. 1848-1849 წლებში ჭარ-ბელაქნის სამხედრო ოკრუგი დამოუკიდებელი ერთეულია[16][17]. 1850 წლიდან 1859 წლის 1 ნოემბრამდე ტფილისის გუბერნიაშია[18][19][20][21][22].
ზაქათალის ოკრუგი (რუს.Закатальский округ; 1860-1917) — რუსეთის იმპერიის დამოუკიდებელი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული. 1860 წლის 20 აპრილს ჭარ-ბელაქნის ოკრუგი გარდაიქმნა ზაქათალის ოკრუგად და დაექვემდებარა ზემო დაღესტნის მეთაურს[23], ხოლო 18 ივლისიდან კი სამოქალაქო ნაწილში კავკასიის მეფისნაცვალს დაექვემდებარა, სამხედროში — კვლავ დაღესტნის მეთაურს. ოკრუგის მთიანი მაღალები გადაეცა სამხრეთ დაღესტანის სამურის ოკრუგს[24]. 1874 წლის 29 იანვრის დადგენილებით ზაქათალის ოკრუგის მართა-გამგეობა ჩაბარდა უშალოდ ზაქათალის ოკრუგის მმართველს, რომელიც თავის მხრივ დაექვემდებარა კავკასიის მთის მეთაურს[25].
მოსახლეობა 1886 წლის აღწერით 74 449 ადამიანს შეადგენდა. მის მხოლოდ ოთხ სოფელში ცხოვრობდნენ ქრისტიანი ქართველები, დანარჩენი სოფლების მოსახლეობა კი ქართველი მუსლიმებისგან შედგებოდა. მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობა 1886 წელს ასეთი იყო: 40225 ლეკი, 21090 მუღალი, 12430 ქართველი.
