მოკავშირეები მეორე მსოფლიო ომში

მოკავშირეები მეორე მსოფლიო ომში (საბჭოთა ისტორიოგრაფიაში გამოიყენებოდა ტერმინი ანტიჰიტლერული კოალიცია, მეორე მსოფლიო ომის დროს ასევე გამოიყენებოდა ტერმინი გაერთიანებული ერები) — სახელმწიფოების გაერთიანება, რომლებიც იბრძოდნენ მეორე მსოფლიო ომის დროს 1939-1945 წლებში, გერმანიისა და მისი მოკავშირეების წინააღმდეგ.

ანტიჰიტლერული კოალიციის მონაწილეები 1941 წლის ივლისის მდგომარეობით

ომის წლებში კოალიციის სინონიმი გახდა „გაერთიანებული ერები“. აღნიშნული ტერმინი ეკუთვნის აშშ-ის პრეზიდენტ ფრანკლინ რუზველტს, რომელმაც იგი გამოიყენა 1941 წლის დეკემბერში, ხოლო 1942 წლის 1 იანვარს მიღებულ გაერთიანებული ერების დეკლარაციაში ოფიციალურად აისახა. კოალიციის გავლენა ომისა და ომის შემდგომ პერიოდში საკმაოდ დიდი იყო. მის ბაზაზე დაარსდა გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია.

დიდმა სამეულმა: გაერთიანებული სამეფო, საბჭოთა კავშირმა და ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა ჩამოაყალიბეს დიდი ალიანსი, რომელმაც განაპირობა მოკავშირეების გამარჯვება.^[1][2][3] გაერთიანებულ სამეფოსა და აშშ-ის შორის უკვე არსებობდა განსაკუთრებული ურთიერთობები. ალიანსმა ფორმალური სახე მიიღო გაერთიანებული ერების დეკლარაციის ხელმოწერის შემდეგ 1942 წლის 1 იანვარს.

კოალიციის წევრები

თავდაპირველად კოალიციაში შედიოდნენ მხოლოდ პოლონეთი, საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი. 1941 წლის განმავლობაში კოლალიციას შეუერთდნენ სსრკ, აშშ და ჩინეთი. 1942 წლის იანვრისათვის კოლაიციაში 26 სახელმწიფო შედიოდა: დიდი ოთხეული (სსრკ, აშშ, დიდი ბრიტანეთი და ჩინეთი), ბრიტანეთის დომინიონები (ავსტრალია, კანადა, ახალი ზელანდია, ინდოეთი, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა), ცენტრალური და ლათინური ამერიკის ქვეყნები, კარიბის აუზისა და ევროპის ქვეყნების განდევნილი მთავრობები.

იაპონიაში სამხედრო მოქმედებების დასრულების მომენტში ანტიჰიტლერულ კოალიციაში შედიოდა 53 სახელმწიფო: ავსტრალია, არგენტინა, ბელგია, ბოლივია, ბრაზილია, დიდი ბრიტანეთი, ვენესუელა, ჰაიტი, გვატემალა, ჰონდურასი, საბერძნეთი, დანია, დომინიკელთა რესპუბლიკა, ეგვიპტე, ინდოეთი, ერაყი, ირანი, კანადა, ჩინეთი, კოლუმბია, კოსტა-რიკა, კუბა, ლიბერია, ლიბანი, ლუქსემბურგი, მექსიკა, ნიდერლანდები, ნიკარაგუა, ახალი ზელანდია, ნორვეგია, პანამა, პარაგვაი, პერუ, პოლონეთი, სალვადორი, საუდის არაბეთი, სირია, სსრკ, აშშ, თურქეთი, ურუგვაი, ფილიპინები, საფრანგეთი, ჩეხოსლოვაკია, ჩილე, ეკვადორი, ეთიოპია, იუგოსლავია, სამხრეთ აფრიკის კავშირი^[4].

რესურსები ინტერნეტში

• Changing Alliances In the International Arena
• The Atlantic Conference: Resolution of 24 September 1941 დაარქივებული 31 August 2006^{[Date mismatch]} საიტზე Wayback Machine.Category:Webarchive-ის თარგის შეტყობინებები
• WWII: Key Allied Figures დაარქივებული 2009-04-27 საიტზე Wayback Machine.

სქოლიო

1. Johnsen, William T. (13 September 2016). The Origins of the Grand Alliance: Anglo-American Military Collaboration from the Panay Incident to Pearl Harbor. University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-6836-4. Although many factors manifestly contributed to the ultimately victory, not least the Soviet Union's joining of the coalition, the coalition partners ability to orchestrate their efforts and coordinate the many elements of modern warfare successfully must rank high in any assessment.
2. "The Big Three". The National WWII Museum New Orleans. Retrieved 4 April 2021. In World War II, the three great Allied powers—Great Britain, the United States, and the Soviet Union—formed a Grand Alliance that was the key to victory. But the alliance partners did not share common political aims, and did not always agree on how the war should be fought.
3. Lane, Ann; Temperley, Howard (12 February 1996) The Rise and Fall of the Grand Alliance, 1941–45 (en). Springer. ISBN 978-1-349-24242-9. „This collection by leading British and American scholars on twentieth century international history covers the strategy, diplomacy and intelligence of the Anglo-American-Soviet alliance during the Second World War. It includes the evolution of allied war aims in both the European and Pacific theatres, the policies surrounding the development and use of the atomic bomb and the evolution of the international intelligence community.“
4. Антигитлеровская коалиция. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-03-30. ციტირების თარიღი: 2014-04-18.