Kænugarður

Kænugarður eða Kyjív (úkraínska: Kyjív eða Київ; rússneska: Kíev eða Киев) er höfuðborg og stærsta borg Úkraínu og jafnframt höfuðstaður Kænugarðsfylkis. Núverandi borgarstjóri er Vítalíj Klitsjkó. Eftir innrás Rússlands í Úkraínu 2022 höfðu 2 milljónir yfirgefið borgina í lok mars. Sumir sneru þó til baka.

Kænugarður Київ (úkraínska) Kyjív
Höfuðborg
Fáni Skjaldarmerki
Kænugarður Staðsetning Kænugarðs innan Úkraínu
Hnit: 50°27′00″N 30°31′24″A
Land	Úkraína
Fylki	Kænugarðsfylki
Stofnun	482
Stjórnarfar
• Borgarstjóri	Vítalíj Klitsjkó
Flatarmál
• Borg	839 km2
Hæð yfir sjávarmáli	179 m
Mannfjöldi  (1. janúar 2021)
• Borg	2.952.301
• Þéttleiki	3.299/km2
• Stórborgarsvæði	3.475.000
Tímabelti	UTC+2
• Sumartími	UTC+3
Póstnúmer	01xxx–04xxx
Svæðisnúmer	+380 44
ISO 3166 kóði	UA-30
Vefsíða	kyivcity.gov.ua

Borgin liggur í norðurhluta landsins við fljótið Danparfljót. Árið 2021 bjuggu tæpar 3 milljónir í borginni. Borgin er menningar-, iðnaðar- og vísindamiðstöð í Austur-Evrópu og er 7. fjölmennasta borg Evrópu. Rekja má byggð í borginni til 5. aldar.

Með þekktari stöðum í borginni er sjálfstæðistorgið Majdan Nezalezjností. Á lista UNESCO yfir menningarminjar eru Dómkirkja heilagrar Soffíu og klaustrið Petsjersk Lavra. Maríjínskyj-höll er önnur þekkt bygging.

Nafn borgarinnar

Orðið Kænugarður er gamalt orð í íslensku og þekkist í fornum bókmenntum. Í Kristni sögu segir að þeir Þorvaldur víðförli Konráðsson og Stefnir Þorgilsson hafi ferðast víða um lönd til að boða kristni og heimsótt Kænugarð.^[1]

Borgin er einnig nefnd svo í öðrum fornum ritum, þar á meðal Gautreks sögu^[2], Flateyjarbók^[3], Hauksbók^[4] og Guðmundar sögu biskups^[4].

Íslenska nafnið Kænugarður virðist á yfirborðinu samsett úr kæna (‘skip’) og garður, en er aðlagað úr fornausturslavnesku orði: Kijan-gorod, sem leitt er af íbúa- eða þjóðflokksheitinu Kijane og orðinu gorod ‘borg’.^[5]

Landfræði

Borgin liggur í norðurhluta landsins við Danparfljót sem tæmist í Svartahaf og tengir borgina við innhaf þess, Asovshaf.

Íþróttir

Helsta knattspyrnulið borgarinnar er FC Dynamo Kyiv.

Myndasafn

• 
  Gullinport Kænugarðs.
• 
  Gullhvelfda klausturkirkja heilags Mikjáls.
• 
  Dómkirkja heilagrar Soffíu.
• 
  Maríjínskyj-höll.
• 
  Majdan-torgið.
• 
  Petsjersk Lavra.

Tengt efni

• Kænugarðstorg, torg sem var nefnt 2022 í Reykjavík til samstöðu við Úkraínu.

Heimildir

1. Hvaðan er heitið Kænugarður upprunnið?. visindavefur.is. 2020
2. Gautreks saga. snerpa.is. 2020
3. Carl Rikard Unger, Guðbrandur Vigfússon. Flateyjarbok, Vol. 2. Oslo: P.T. Malling. 1862. 701 p.: pp. 120-121
4. Nokkur blöð úr Hauksbók og brot úr Guðmundarsögu. Prentsmiðja Íslands, 1865 55 p.: 11)
5. Ásgeir Blöndal Magnússon „Kænugarður“. Íslensk orðsifjabók 1989. Sjá hér (Ýtið á „Eldra mál“ til að sjá greinina úr Orðsifjabókinni).

  Þessi landafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.