Stjórnmála- og vígahópur í Jemen From Wikipedia, the free encyclopedia
Hútí-fylkingin (opinberlega Ansar Allah en í daglegu tali Hútar) er stjórnmála- og vígahópur sem varð til í Saada-héraði í Jemen á tíunda áratugnum. Hútar hafa haldið uppi vopnaðri baráttu gegn stjórnvöldum Jemen frá árinu 2004 og hafa frá árinu 2015 ráðið yfir Sana, höfuðborg landsins.
| Hútí-fylkingin الحوثيون Ansar Allah أنصار الله | |
|---|---|
 Slagorð Hútí-fylkingarinnar. Á því stendur: „Guð er mestur Dauða á Bandaríkin Dauða á Ísrael Bölvun á Gyðinga Megi íslam sigra.“ | |
.svg) Yfirráðasvæði Húta sést í grænum lit. | |
| Stofnun | 1992 |
| Gerð | Stjórnmálahreyfing, hernaðarsamtök |
| Höfuðstöðvar | Saada, Jemen (frá 1994) Sana, Jemen (frá 2014) |
| Forstöðumaður | Hússein Badreddin al-Hútí † (1994–2004) Abdúl Malik al-Hútí (2004–) |
Hútí-fylkingin var stofnuð árið 1992 og er kennd við Hússein Badreddin al-Hútí, upphaflegan leiðtoga hreyfingarinnar.[1] Hútar aðhyllast zaidisma, sjaldgæfa útgáfu af íslamstrú sem er jafnan flokkuð sem afbrigði af sjía-íslam.[2] Hreyfingin var í upphafi friðsöm og talaði fyrir umburðarlyndi meðal Jemena og auknu sjálfræði fyrir zaidíska ættbálka í norðurhluta Jemen[3] en árið 2004 hófu Hútar hins vegar uppreisn gegn ríkisstjórn Ali Abdullah Saleh forseta sem leiddi til þess að Hússein var drepinn. Eftir dauða Hússeins tók bróðir hans, Abdúl Malik al-Hútí, við forystu hreyfingarinnar ásamt tveimur fleiri bræðrum.[1]
Í arabíska vorinu árið 2011 tóku Hútar þátt í fjöldamótmælum gegn stjórn Saleh sem leiddu til þess að Saleh sagði af sér í byrjun næsta árs og Abdrabbuh Mansur Hadi tók við forsetaembættinu. Eftir byltinguna gegn Saleh tóku Hútar, ásamt ýmsum öðrum þjóðfélagshópum, þátt í umræðum um framtíðarskipulag Jemens en hreyfingin gekk frá borðinu áður en fullnaðarsamkomulag náðist.[4] Árið 2014 tókst Hútum að nýta sér veikleika ríkisstjórnar Hadi og leggja undir sig stóra hluta af Jemen. Í janúar árið 2015 lögðu Hútar undir sig höfuðborgina Sana, hnepptu Hadi forseta í stofufangelsi og neyddu hann til að segja af sér. Hadi slapp úr haldi Hútanna mánuði síðar, afturkallaði afsögn sína og kom upp bækistöðum eigin ríkisstjórnar í Aden.[5] Borgarastyrjöld hefur ríkt í Jemen á milli Hútí-fylkingarinnar og stjórnar Jemen síðan þá.
Í mars árið 2015 hófu stjórnvöld Sádi-Arabíu inngrip í borgarastyrjöldina í Jemen til að aðstoða Hadi við að vinna bug á uppreisn Húta. Sádar hafa vænt Húta um að vera bandamenn sjíaíslömsku klerkastjórnarinnar í Íran eða um að vera blátt áfram strengjabrúður Írana. Stjórnvöld í Íran neita því opinberlega að hafa veitt Hútum stuðning í borgarastyrjöldinni og deilt hefur verið um hve mikil, ef einhver, ítök Írana eru í uppreisn Hútanna. Líklegt þykir þó að áhrif Írana í hreyfingunni hafi aukist á síðari köflum stríðsins og að Hútar hafi tekið við vopnasendingum frá Íran.[6][7]
Frá 2014 til 2017 voru Hútarnir í bandalagi við hinn gamla óvin sinn, fyrrum forsetann Saleh, og nutu stuðnings öryggissveita hans gegn ríkisstjórn Hadi þegar Sana var hertekin. Hútar snerust gegn Saleh á ný í lok ársins 2017 þegar Saleh reyndi að hefja samningaviðræður við Sáda og sökuðu hann um landráð. Til átaka kom milli Húta og stuðningsmanna Saleh í Sana og Saleh sjálfur var drepinn þegar hann reyndi að flýja borgina.[8]
Í janúar árið 2021 lýsti ríkisstjórn Bandaríkjanna því yfir að Hútí-fylkingin yrði formlega skilgreind af ríkinu sem hryðjuverkasamtök.[9] Ákvörðunin sætti talsverðri gagnrýni, meðal annars af hálfu Matvælaáætlunar Sameinuðu þjóðanna, þar sem talið var líklegt að skilgreiningin myndi erfiða innflutning á matvælum og hjálpargögnum til stríðshrjáðra borgara sem búa á yfirráðasvæði Húta í Jemen.[10] Þessi sjónarmið leiddu til þess að Hútar voru teknir af hryðjuverkalistanum í febrúar sama ár eftir stjórnarskipti í Bandaríkjunum.[11]
Hútí-fylkingin hefur tekið afstöðu með Hamas-samtökunum í stríði Ísraels á Gasa frá árinu 2023. Í desember það ár tilkynntu Hútar að þeir myndu skjóta á öll skip sem siglt væri um Rauðahaf til Ísraels nema þeim yrði einnig siglt til Palestínu með neyðaraðstoð fyrir íbúa þar. Hútí-fylkingin hefur jafnframt gert tilraunir til drónaárása á Ísrael vegna stríðsins.[12] Bretar og Bandaríkjamenn hófu árásir á Hútí-fylkinguna vegna árása hennar á flutningaskip á Rauðahafi í janúar 2024.[13] Áætlað er að Bandaríkin setji Húta aftur á lista yfir hryðjuverkasamtök vegna árásanna.[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
