Neðra-Saxland

Neðra-Saxland (þýska: Niedersachsen) er næststærsta sambandsland Þýskalands (á eftir Bæjaralandi) með rúmlega 48 þúsund km². Það er því tæplega helming á við Ísland að stærð. Íbúar eru átta milljónir (2021) og er Neðra-Saxland því fjórða fjölmennasta sambandsland Þýskalands. Höfuðborgin er Hannover.

Fáni Neðra-Saxlands	Skjaldarmerki Neðra-Saxlands
Fáni Neðra-Saxlands
Kjörorð
Upplýsingar
Opinbert tungumál:	háþýska, lágþýska, frísneska
Höfuðstaður:	Hannover
Stofnun:	Nóvember 1946
Flatarmál:	47.614,07 km²
Mannfjöldi:	8 milljónir (2021)
Þéttleiki byggðar:	164/km²
Vefsíða:	niedersachsen.de Geymt 2 ágúst 2002 í Wayback Machine
Stjórnarfar
Forsætisráðherra:	Stephan Weil (SPD)
Lega

Lega og lýsing

Neðra-Saxland liggur við Norðursjó norðarlega í Þýskalandi. Það umlykur sambandsríkið Bremen og liggur að auki að 8 öðrum sambandslöndum. Auk þess á Neðra-Saxland landamæri að Hollandi í vestri. Landið er að mestu leyti flatt, enda er meginþorri þess hluti af norðurþýsku lágsléttunni (Norddeutsche Tiefebene). Aðeins syðst er hálendi að finna, en þar eru Harzfjöllin. Mjög fá stöðuvötn eru í sambandslandinu. Þeirra stærst er Steinhuder Meer með aðeins 29 km². Helstu ár eru Saxelfur, Weser og Ems. Öll ströndin tilheyrir Vaðhafinu, en það er sá hluti Norðursjávarins þar sem gríðarlegur munur á flóði og fjöru gætir. Vaðhafið er á heimsminjaskrá UNESCO. Austurfrísnesku eyjarnar í heild tilheyra sambandslandinu. Helstu borgir eru Hannover, Brúnsvík og Osnabrück. Íslendingaborgin Cuxhaven er einnig í sambandslandinu.

Fáni og skjaldarmerki

Fáni Niedersachsens er þýski fáninn með skjaldarmerkinu fyrir miðju. Skjaldarmerkið sýnir hvítan prjónandi hest á rauðum grunni. Hesturinn er tákn saxa fyrr á tímum. Fáninn var samþykktur 1946 við stofnun sambandslandsins og staðfestur 1951.

Tungumál

Opinbert tungumál í Neðra-Saxlandi er þýska og er háþýskan langalgengust. Í nyrstu héruðunum er einnig töluð lágþýska (Plattdeutsch, sem aftur er skipt niður í fjórar mállýskur) og á Austurfrísnesku eyjunum er töluð frísneska. Allar þessar mállýskur eru verndaðar og reynt er að halda þeim við.

Orðsifjar

Áður fyrr, á tímum Karlamagnúsar, bjuggu saxar í hartnær öllu Norður-Þýskalandi. Var landsvæðið því kallað Sachsen (Saxland). Seinna, þegar ríkinu var skipt, skiptist landsvæðið einnig upp með tímanum, allt eftir því hvaða furstar stjórnuðu hvar. 1946, eftir hertöku Breta, var ákveðið að landið skyldi heita Niedersachsen (Neðra-Saxland), þ.e. landið nær sjónum. Önnur saxnesk svæði í dag eru Saxland-Anhalt og bara Saxland, bæði í gamla Austur-Þýskalandi.

Söguágrip

Á svæði núverandi Niedersachsen voru áður fyrr mörg furstadæmi og smærri sjálfstæð héröð og fríborgir. Það var Napoleon sem stofnaði til konungdæmisins Hannover í upphafi 19. aldar, sem Prússar hertóku og innlimuðu 1866. Héraðið Aldinborg var sænskt um tíma. Núverandi Niedersachsen var stofnað 1946 af breska hersetuliðinu.

Borgir

Stærstu borgir Neðra-Saxlands (31. desember 2013):

Röð	Borg	Íbúar	Ath.
1	Hannover	518 þúsund	Höfuðborg Neðra-Saxlands
2	Brúnsvík	247 þúsund	Á þýsku: Braunschweig
3	Aldinborg	160 þúsund	Á þýsku: Oldenburg
4	Osnabrück	156 þúsund
5	Wolfsburg	122 þúsund
6	Göttingen	117 þúsund
7	Hildesheim	99 þúsund
8	Salzgitter	98 þúsund
9	Wilhelmshaven	76 þúsund
10	Delmenhorst	74 þúsund
11	Lüneburg	72 þúsund
12	Celle	69 þúsund
13	Garbsen	60 þúsund
14	Hameln	56 þúsund	Rottufangaraborgin

Heimildir

• Fyrirmynd greinarinnar var „Niedersachsen“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt mars 2010.