Ekvador
land í norðvesturhluta Suður-Ameríku / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ekvador (spænska: Ecuador; ketsjúa: Ikwadur) er land í norðvesturhluta Suður-Ameríku, með landamæri að Kólumbíu í norðri, Perú í suðri og austri, og strönd að Kyrrahafi í vestri. Galapagoseyjar, sem eru 965 km frá ströndinni, tilheyra Ekvador. Heiti landsins er dregið af spænska orðinu yfir miðbaug, þar sem landið er á honum.
Lýðveldið Ekvador | |
República del Ecuador | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Dios, patria y libertad (spænska) Guð, heimaland og frelsi | |
Þjóðsöngur: Salve, Oh Patria | |
Höfuðborg | Quito |
Opinbert tungumál | spænska |
Stjórnarfar | Lýðveldi |
Forseti | Daniel Noboa |
Varaforseti | Verónica Abad Rojas |
Sjálfstæði | |
• frá Spáni | 24. maí 1822 |
• frá Stór-Kólumbíu | 13. maí 1830 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
73. sæti 256.370 km² 5 |
Mannfjöldi • Samtals (2021) • Þéttleiki byggðar |
66. sæti 17.715.822 67/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2019 |
• Samtals | 202,043 millj. dala (69. sæti) |
• Á mann | 11.701 dalir (141. sæti) |
VÞL (2019) | 0.759 (86. sæti) |
Gjaldmiðill | Bandaríkjadalur |
Tímabelti | UTC-5 (-6 á Galapagos) |
Þjóðarlén | .ec |
Landsnúmer | +593 |
Svæðið sem nú er Ekvador var heimili ýmissa frumbyggjaþjóða sem Inkaveldið lagði smám saman undir sig á 15. öld. Spánverjar lögðu síðan Inkaveldið undir sig á 16. öld. Landið fékk sjálfstæði frá Spáni 1820 sem hluti af Stór-Kólumbíu sem það klauf sig út úr 1830.
Opinbert tungumál landsins er spænska sem 94% íbúa tala, en auk hennar eru töluð ýmis frumbyggjamál í Ekvador, þau helstu quechua og shuar. Höfuðborg Ekvador, Quito, var sett á heimsminjaskrá UNESCO árið 1978 vegna hinnar vel varðveittu miðborgar frá nýlendutímanum. Stærsta borg landsins er hins vegar Guayaquil. Þriðja stærsta borgin, Cuenca, hefur líka verið á heimsminjaskránni frá 1999 sem vel varðveitt dæmi um spænska nýlenduborg.
Ekvador er þróunarland með efnahagslíf sem er mjög háð olíuútflutningi. Landið er flokkað sem miðtekjuland. Ekvador er lýðræðisríki með forsetaræði. Stjórnarskrá landsins frá 2008 var sú fyrsta í heimi sem gerði ráð fyrir sjálfstæðum rétti náttúrunnar. Ekvador er þekkt fyrir mikla líffræðilega fjölbreytni og er eitt af sautján löndum heims þar sem fjöldi tegunda lífvera er hlutfallslega langmestur.