Surinam

Ti Surinam, opisial a ti Republika ti Surinam (Olandes: Republiek Suriname, Panangibalikas nga Olandes: [ˌrepyˈblik ˌsyriˈnaːmə]), ket maysa a pagilian idiay akin-amianan nga Abagatan nga Amerika. Nabeddenganna ti Pranses a Guiana iti daya, ti Guyana iti laud, ti Brasil iti abagatan, ken ti Taaw Atlantiko iti amianan. Ti Surinam ket sigud idi a kolonia iti Britaniko ken iti Olándes, ken ammo idi a kas ti Olandes a Guiana. Nakagun-od ti Surinam iti wayawaya manipud iti Olanda idi 25 Nobiembre 1975.

Republika ti Surinam Republiek Suriname  (Olandes)
Wagayway Eskudo
Napili a pagsasao: Justitia – Pietas – Fides  (iti Latin) "Hustisia – Rebbeng – Pammagtalekan"
Nailian a kanta: God zij met ons Suriname   (iti Olandes) ('Apo Dios Kuyogam ti Surinammi')
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Paramaribo 5°50′N 55°10′W
Opisial a sasao	Olandes
Nagan dagiti umili	Surinames, Taga-Surinam
Gobierno	Unitario a parlamentario a batay-linteg a republika
• Presidente	Chan Santokhi
• Bise-Presidente	Ronnie Brunswijk
Wayawaya
• manipud iti Olanda	25 Nobiembre 1975
Kalawa
• Dagup	163,821 km2 (63,252 sq mi) (Maika-91)
• Danum (%)	1.1
Populasion
• Karkulo idi 2011	491,989 (Maika-167)
• Senso idi 2004	492,829[1]
• Densidad	2.9/km2 (7.5/sq mi) (Maika-231)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$5.060 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao	$9,475[2]
GDP (nominal)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$3.790 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao	$7,096[2]
Gini (1999)	52.9[3] nangato
HDI (2013)	0.705[4] nangato · Maika-100
Kuarta	Doliar ti Surinam (SRD)
Sona ti oras	UTC-3 (ART)
• Kalgaw (DST)	UTC-3 (saan a mapalpaliiw)
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	597
TLD ti internet	.sr

Iti basbassit laeng ngem 165,000 km² (64,000 sq mi) ti Surinam ket isu ti kabassitan a naturay nga estado idiay Abagatan nga Amerika (Pranses a Guiana ket mangbukel ti basbassit a teritorio, ngem daytoy ket Pranses a teritorio). Adda ti nakarkulo a populasion iti agarup a 490,000, a kaaduan ket agtaeng idiay amianan a pantar iti daytoy a pagilian, a pakabirukan ti kapitoliona a Paramaribo.

Naggappuan ti nagan

Ti naga a Surinam mabalin a naggapu manipud dagiti Taino (dagiti agsasao iti Arawak) a grupo a natawtawgan a "Surinen" a dagitoy ket isu ti immuna a nagtaeng iti daytoy a rehion sakbay ti isasangpet dagiti Europeano.^[5]

Kasisigud a ti pagilian ket naisurat a kas ti Surinam babaen dagiti Ingles a nagtaeng nga immuna a nagipatakder ti kolonia idiay Waig ni Marshall,^[6] a mairaman ti Karayan Surinam, ket paset idi daytoy ti grupo dagiti kolonia a makunkuna a Olandes a Guiana. Ti Surinam ket mabirukan pay laeng kadagiti Ingles. Ti maysa a nangruna a pagarigan iti daytoy ket ti bukod a nailian nga eroplano ti Surinam, ti Surinam Airways.

Dagiti nagibasaran

1. Algemeen Bureau voor de Statistiek in Suriname – Senso a langa iti agpang a distrito Naiyarkibo 2012-01-30 iti Wayback Machine
2. "Surinam". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 22 Abril 2012.
3. "GINI index". World Bank. Naala idi 26 Hulio 2013.
4. "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
5. Ti Baro nga Ensiklopedia Britanika, Ensiklopedia Britanika, Tomo 5. Edision 15. Nangipablaak Ensiklopedia Britanika, 2002, p. 547.
6. Ensiklopedia Britanika: Diksionario dagiti Arte, Siensia, ken Sapasap a Literatura, Tomo XI (Maikasiam nga Edision—Popular a Naimaldit nga ed.). Naala idi 4 Mayo 2008. Idi 1614 dagiti estado iti Olanda ket nangited kadagiti sinoman nga umili ti Olandes iti uppat a monopolio iti ania man a sangladan wenno lugar ti komersio a maduktalanna iti dayta a rehion (Guiana). Ti immuna a pagtaengan, nupay kasta, idiay Surinam (idi 1630) ket naaramid babaen ti maysa nga Ingles, a ti naganna ket napreserba babaen ti Waig ni Marshall.