Thelypteridaceae

Ti Thelypteridaceae ket ti pamilia dagiti agarup a 900^[2] a sebbangan dagiti pako iti sub-urnos ti Aspleniineae (polypods II) iti urnos ti Polypodiales.^[3][4][5]

Thelypteridaceae
Cyclosorus cyatheoides
Taksonomia
Pagarian:	Plantae
Klado:	Tracheophytes
Klase:	Polypodiopsida
Urnos:	Polypodiales
Sub-urnos:	Aspleniineae
Pamilia:	Thelypteridaceae Ching ex Pic. Serm. 1970[1]
Dagiti henero
Cyclosorus Link 1833 Macrothelypteris (H.Itô) Ching 1963 Phegopteris (C.Presl) Fée 1852 Pseudophegopteris Ching 1963 Thelypteris Ching 1963

Dagiti pako ket terrestrial, malaksid dagiti bassit-usit a lithophyte (agtubo kadagit bato).^[5] Kaaduan dagiti sebbangan ket tropikal, ngem adda met dagiti bilang dagiti temperado a sebbangan.^[5]

Dagitoy a pako ket kadawyan nga addaan kadagiti duamalapdap a risoma. Dagiti saringit ket pinnado aginggana iti pinnado-pinnatifid. Mabalin nga awanan iti saringit a dimorpismo wenno kalalainganna laeng a dimorpismo, mabalin a silulukat a pannakaurat wenno simple unay a anastomosis. Dagiti sorus ket kaaduanda a reniporma iti sukog ken addaan iti indusia, malaksid para iti grupo tiPhegopteris.

Pannakaidasig

Iti maysa a panawen, amin dagiti pako ket nairamanda iti henero ti Dryopteris gapu iti sukog ti sorus. Nupay kasta, adu dagiti nalatak a paggigiddiatan a pagbaetan dagiti grupo, ken dagitoy a mula ket naisinsinadan iti bukodda a pamilia.^[2]

Adda dagiti agsuksukisok a mangiraman ti intero a pamilia a Thelypteridaceae iti henero ti Thelypteris; dagiti sabali ket bingayenda ti pamilia kadagiti ad-adu ngem 30 a henero. Ti maysa nga agpakatengnga a puesto ket ti panangikabil ti kaaduan iti Thelypteris (a mabingbingay met kadagiti subhenero ken dagiti seksion a maitunos kadagiti henero dagiti sabali a mannurat) ngem ti mangisina iti Phegopteris ken Macrothelypteris.^[2] Ti sabali pay a pagpilian ket ti panangibingay ti pamilia kadagiti kagudua a dosena a henero.^[5]

Daytoy a pamilia ket mangiraman dagiti nadumaduma a pannakarikut dagiti sebbangan a narigat a mailasin, ken mabalin a mangirepresenta iti nakakaskasdaaw nga ebolusionario a radiasion.

Ti kaudian a henetiko enga ebidensia ket mangipakita a ti pamilia ket nalawag a monopiletiko. Dagiti isu met laeng a henetiko a panagadal ket mangipakita a ti tradisional a henero a Phegopteris ket, iti kinapudno, ti maysa nalawag a naisina a grupo nga agduma iti kababaan iti kayo ti pamilia. Iti kinapudno, daytoy a naisangayan a klado ket mangiraman pay kadagiti henero tiPseudophegopteris ken Macrothelypteris, a mairaman iti dakdakkel a henero iti Phegopteris. Iti pay kapada, ti Coryphopteris ket mairaman ditoy iti henero ti Metathelypteris, ti Parathelypteris kas mairaman iti Amauropelta, ken ti maysa a dakkel a grupo dagiti henero ket mairaman iti Cyclosorus.

Ti kaudian unay a molekular a pilohenetiko apanagadal ket mangbingbingay iti pamilia kadagiti dua a nangruna a klado:

• Dagiti phegopteroids, a mangbukel kadagiti henero ti Macrothelypteris, Phegopteris ken Pseudophegopteris
• Dagiti thelypteroids, a mangiraman ti Thelypteris s.s., ti klado ti amauropeltoid (Amauropelta, Coryphopteris, Metathelypteris, ken Parathelypteris), Oreopteris, ken ti klado ti cyclosoroid (dagiti christelloids, Ampelopteris, Cyclogramma, Cyclosorus s.s., Goniopteris, Meniscium, Mesophlebion, Stegnogramma s.l., ken Steiropteris). Dagiti christelloids ket buklen ti Amphineuron, Chingia, Christella, Glaphyropteridopsis, Mesopteris, Plesioneuron, Nannothelypteris, Pneumatopteris, Pronephrium, Pseudocyclosorus, Sphaerostephanos, Trigonospora, ken ti parte ti Cyclosorus s.l.; dagiti agdama a kadawyan a pagbeddengan dagiti christelloids ket naskento iti re-sirkumskripsion kalpasan it iad-adu a pilohenetiko a panagadal.

Dagiti pilohenetiko a pannakikabagian

Ti sumaganad a kladograma para iti sub-urnos ti Aspleniineae (kas eupolypods II), a naibatay iti Lehtonen (2011),^[6] ken Rothfels & al. (2012),^[7] ket mangipakita iti mabalin a pilohenetiko a pannakikabagian a pagbaetan ti Thelypteridaceae ken dagiti sabali a pamilia ti klado.

Aspleniineae (eupolypodiales II)	Cystopteridaceae Rhachidosoraceae Diplaziopsidaceae Aspleniaceae Hemidictyaceae Thelypteridaceae Woodsiaceae Onocleaceae Blechnaceae Athyriaceae

Dagiti nagibasaran

1. Thelypteridaceae Ching ex Pic. Serm. Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. 24 Jan 2012
2. "Thelypteridaceae". Flora of North America. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2020-06-16. Naala idi 2019-10-07.
3. PPG I (2016). "A community-derived classification for extant lycophytes and ferns". Journal of Systematics and Evolution. 54 (6): 563–603. doi:10.1111/jse.12229.
4. Maarten J. M. Christenhusz, Xian-Chun Zhang & Harald Schneider (2011). "A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns" (PDF). Phytotaxa. 19: 7–54.
5. Alan R. Smith; Kathleen M. Pryer; Eric Schuettpelz; Petra Korall; Harald Schneider; Paul G. Wolf (2006). "A classification for extant ferns" (PDF). Taxon. 55 (3): 705–731. doi:10.2307/25065646.
6. Samuli Lehtonen (2011). "Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life" (PDF). PLoS ONE. 6 (10): e24851. doi:10.1371/journal.pone.0024851. PMC 3192703. PMID 22022365. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2012-08-08. Naala idi 2019-10-07.
7. Carl J. Rothfels; Anders Larsson; Li-Yaung Kuo; Petra Korall; Wen- Liang Chiou; Kathleen M. Pryer (2012). "Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns". Systematic Biology. 61 (1): 70. arXiv:cond-mat/0606434. doi:10.1093/sysbio/sys001. PMID 22223449.