Վիդա Տոմշիչ

Վիդա Տոմշիչ (ծնունդով՝ Բերնոթ, սլովեն.՝ Vida Tomšič, հունիսի 26, 1913(1913-06-26)^[1], Լյուբլյանա, Կրայնա դքսություն, Ավստրո-Հունգարիա^[1] - դեկտեմբերի 10, 1998(1998-12-10)^[1], Լյուբլյանա, Սլովենիա^[1]), սլովենացի պարտիզանուհի Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ, ականավոր կոմունիստ քաղաքական գործիչ, կին ակտիվիստ և ժողովրդական հերոս հետպատերազմյան Հարավսլավիայում։

Վիդա Տոմշիչ սլովեն.՝ Vida Tomšič
Ծնվել է	հունիսի 26, 1913(1913-06-26)[1]
Ծննդավայր	Լյուբլյանա, Կրայնա դքսություն, Ավստրո-Հունգարիա[1]
Մահացել է	դեկտեմբերի 10, 1998(1998-12-10)[1] (85 տարեկան)
Մահվան վայր	Լյուբլյանա, Սլովենիա[1]
Գերեզման	Ժալե գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Սլովենիա,  ՀՍՖՀ,  Հարավսլավիայի Թագավորություն,  Սերբերի, խորվաթների և սլովակների թագավորություն և  Ցիսլեյտանիա
Կրթություն	Լյուբլյանայի համալսարան
Մասնագիտություն	կոմիսար, քաղաքական գործիչ և պարտիզան
Ամուսին	Tone Tomšič?[1]
Կուսակցություն	Հարավսլավիայի կոմունիստների միություն և League of Communists of Slovenia?
Պարգևներ և մրցանակներ	և
Երեխաներ	Mihael Gabrijel Tomšič?
Vida Tomšič Վիքիպահեստում

Վիդա Տոմշիչը պատերազմի ժամանակաշրջանում դարձավ հակաֆաշիստական ​​ակտիվիստ։ Պատերազմի ժամանակ նրան ձերբակալել և խոշտանգել են օկուպացիոն ուժերը, իսկ նրա ամուսինը՝ Տոնե Թոմշիչը մահապատժի է ենթարկվել։ Պատերազմից հետո նա հանդես էր գալիս որպես Հարավսլավիայի կանանց հակաֆաշիստական ​​ճակատի (AFŽ) առաջնորդ^[2]։

Նա ծնվել և մահացել է Լյուբլյանայում և իր երկարամյա կարիերայի ընթացքում զբաղեցրել է բազմաթիվ կառավարական պաշտոններ Սլովենիայում և Հարավսլավիայում^[3]։

Թոմշիչը մարքսիստ ֆեմինիստ էր, ըստ որի՝ «կանանց իրավունքները խստորեն կախված են ամբողջ երկրի սոցիալական և տնտեսական զարգացումից»"^[4]։

Գործունեություն

Վիդա Տոմշիչը հաճախ է ներկայացրել Հարավսլավիան միջազգային հարթակներում, ինչպես երկկողմ դիվանագիտական հարաբերություններում, այնպես էլ Չմիավորման շարժման (NAM) շրջանակներում։ Նա ծառայել է ՄԱԿ-ում Հարավսլավիայի բազմաթիվ պատվիրակություններում։ Նա բարձր մակարդակի պատվիրակ էր 1957 թվականին Ադա Կրիվիչի և Մարա Նացևայի հետ Եվգենի Քոթոնի Կանանց Միջազգային Դեմոկրատական Ֆեդերացիայի ներկայացուցիչների հանդիպմանը^[5]։ 1979-1985 թվականներին նա ծառայել է որպես Սանտո Դոմինգոյի Կանանց առաջխաղացման միջազգային հետազոտությունների և ուսուցման ինստիտուտի (INSTRAW) խորհրդի անդամ^[6] և եղել է Հարավսլավիայի ներկայացուցիչը Տնտեսական և սոցիալական զարգացման սոցիալական զարգացման հանձնաժողովում։ Միավորված ազգերի կազմակերպության խորհրդի ներկայացուցիչ (ECOSOC) 1960–1963 և 1971–1974 թվականներին, իսկ 1963 թվականին նախագահել է հանձնաժողովը^[7]։

Գրականություն

• Mateja Jeraj, “Vida Tomšič” in Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi (eds), A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms: Central, Eastern and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries. Budapest: Central European University Press, 2006: 575-579
• Chiara Bonfigioli, Revolutionary networks. Women’s political and social activism in Cold War Italy and Yugoslavia (1945-1957), Dissertation filed at the University of Utrecht,
• Chiara Bonfigioli, "On Vida Tomšič, Marxist Feminism, and Agency," in Forum - Ten Years After: Communism and Feminism Revisited, edited by Francisca de Haan, Aspasia: The International Yearbook of Central, Eastern, and Southeastern European Women's and Gender History, Volume 10, Issue 1, 2016: 145-151. DOI: https://doi.org/10.3167/asp.2016.100107

Արտաքին հղումներ

• https://rus.team/people/vida-tomshichб Վիդա Տոմշիչի մասին rus.team կայքում

Ծանոթագրություններ

1. Slovenska biografija (словен.) — Znanstvenoraziskovalni center Slovenske akademije znanosti in umetnosti. — ISSN 2350-5370
2. «Women's emancipation in socialist Yugoslavia | CITSEE.eu». www.citsee.eu. 2012 թ․ հոկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2024-03-24-ին. Վերցված է 2024-03-24-ին.
3. Slovenska biografija: http://www.slovenska-biografija.si/oseba/sbi712560/
4. Chiara Bonfigioli, "Feminist Translations in a Socialist Context: The Case of Yugoslavia," Gender & History, Vol. 30, No. 1, March 2018: 240-254, page 243
5. Francisca de Haan (2013). Women's Activism: Global Perspectives from the 1890s to the Present. Routledge. էջ 67. ISBN 978-0-415-53575-5.
6. The Legacy of INSTRAW in Promoting the Rights of Women: A Historical Record of the Institute between 1976 and 2010. UN Women's Training Center
7. Jain, Devaki (2005). Women, Development, and the UN a Sixty-Year Quest for Equality and Justice. Bloomington: Indiana University Press. էջ 84. ISBN 9780253346971.