Շատենդրանաթ Բոզե

Շատենդրանաթ Բոզե (անգլ.՝ Satyendra Nath Bose) կամ Շատենդրանաթ Բոշու (բենգալերեն՝ সত্যেন্দ্র নাথ বসু, ʃot̪ːend̪ronat̪ʰ boʃu) (հունվարի 1, 1894(1894-01-01)^{[1][2][3][…]}, Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն^[4] - փետրվարի 4, 1974(1974-02-04)^{[2][3][5][…]}, Կալկաթա, Հնդկաստան), հնդիկ ֆիզիկոս, մաթեմատիկական ֆիզիկայի մասնագետ։ Քվանտային մեխանիկայի վերաբերյալ նրա ամենահայտնի աշխատանքը (1920-ական թվականներ) հիմք է ստեղծել Բոզե-Այնշտայնի վիճակագրության և Բոզե-Այնշտայնի կոնդենսատի տեսության մշակման համար։ Նրա պատվին անվանել են բոզոնը՝ Բոզե-Այնշտայնի վիճակագրությանը ենթարկվող մասնիկների դասը^[9][10]։

Շատենդրանաթ Բոզե բենգալերեն՝ সত্যেন্দ্রনাথ
Ծնվել է	հունվարի 1, 1894(1894-01-01)[1][2][3][…] Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն[4]
Մահացել է	փետրվարի 4, 1974(1974-02-04)[2][3][5][…] (80 տարեկան) Կալկաթա, Հնդկաստան
Բնակության վայր(եր)	Հնդկաստան
Քաղաքացիություն	Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստան
Դավանանք	հինդուիզմ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, մաթեմատիկոս, քաղաքական գործիչ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Դաքքայի համալսարան[2] և Կալկաթայի համալսարան[2]
Գործունեության ոլորտ	մաթեմատիկական ֆիզիկա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն և Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Նախագահական համալսարան (1915)[2], University College of Science, Technology & Agriculture? (1921)[2] և Hindu School?
Տիրապետում է լեզուներին	բենգալերեն, անգլերեն[6], գերմաներեն, ֆրանսերեն և սանսկրիտ
Եղել է գիտական ղեկավար	Purnima Sinha?
Հայտնի աշակերտներ	Asima Chatterjee?
Ազդվել է	Ալբերտ Այնշտայն
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ և Կալկաթայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր
Ամուսին(ներ)	Ushabati Bose?[7][8]
Երեխա(ներ)	Shri Rathindranath Bose?[8]
Հայր	Surendranath Bose?[7]
Մայր	Amodini Devi?[7]
Ստորագրություն
Satyendranath Bose Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

1915 թվականին ավարտել է Կալկաթայի համալսարանը։ 1924-1925 թվականներին Փարիզում աշխատել է Մարի Կյուրիի մոտ։ 1926-1945 թվականներին Դաքքայում պրոֆեսոր էր, իսկ արդեն 1945-1956 թվականներին Կալկաթայի պրոֆեսոր։

Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի հիմնադիրներից մեկն է (1935 թ.)^[11]: 1958 թվականից Լոնդոնյան թագավորության ընկերության անդամ։ Հնդկաստանի ազգային պրոֆեսոր (1958-1974 թթ.)։

Ծանոթագրություն

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
3. Encyclopædia Britannica
4. Бозе Шатьендранат // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
6. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
7. Chatterjee S., Chatterjee E. Satyendra Nath Bose — NBT, 1987. — 107 p. — ISBN 978-81-237-0492-0
8. https://www.hindustantimes.com/kolkata/boson-famous-bose-remains-forgotten/story-QRW8uku9L5yzDDql2AgjcN.html
9. Farmelo, Graham, «The Strangest Man», Notes on Dirac's lecture Developments in Atomic Theory at Le Palais de la Découverte, 6 December 1945, UKNATARCHI Dirac Papers, p. 331, note 64, BW83/2/257889.
10. Sean Miller (2013 թ․ մարտի 18). Strung Together: The Cultural Currency of String Theory as a Scientific Imaginary. University of Michigan Press. էջ 63. ISBN 978-0-472-11866-3.
11. Fellows of the Indian National Science Academy 1935—1984 // Indian National Science Academy: New Delhi, 1984.

Արտաքին հղումներ

• Храмов Ю. А. Бозе Шатьендранат (Сатиендра) // Физики: Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и дополн. — М.: Наука, 1983. — С. 37. — 400 с. — 200 000 экз. (в пер.)
• Джон Дж. О’Коннор и Эдмунд Ф. Робертсон. Бозе, Шатьендранат Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine  — биография в архиве MacTutor. (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շատենդրանաթ Բոզե» հոդվածին։