Նորայր Առաքելյան

Նորայր Հունանի Առաքելյան (հուլիսի 17, 1936(1936-07-17)^[1][2], Մեղրաշեն, Արթիկի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1][2] - դեկտեմբերի 28, 2023(2023-12-28)^[3], Երևան, Հայաստան), հայ մաթեմատիկոս, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1971), պրոֆեսոր (1989), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1990, թղթակից անդամ՝ 1974)^[6]: Հիմնական հետազոտությունների բնագավառներն են կոմպլեքս անալիզ և մոտավորությունների տեսություն։ ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (2003)։

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Առաքելյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Նորայր Առաքելյան
Ծնվել է	հուլիսի 17, 1936(1936-07-17)[1][2] Մեղրաշեն, Արթիկի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]
Մահացել է	դեկտեմբերի 28, 2023(2023-12-28)[3] (87 տարեկան) Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտ և Երևանի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	համապարփակ վերլուծություն
Պաշտոն(ներ)	ռեկտոր
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1958)[1] և ՌԳԱ Ստեկլովի անվան մաթեմատիկական ինստիտուտ[4]
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1970)
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն[5], հայերեն և ռուսերեն
Գիտական ղեկավար	Մխիթար Ջրբաշյան
Եղել է գիտական ղեկավար	Անուշ Յավրյան[4], Ռուբեն Սահակյան[4], Արամ Հակոբյան[4], Գրիգոր Բարսեղյան[4], Լևոն Տեր-Իսրայելյան[4], Հասմիկ Բալաքյան[4], Ռուբեն Ավետիսյան[4], Աշոտ Ներսիսյան[4] և Սարգիս Ալեքսանյան[4]
Հայտնի աշակերտներ	Արշակ Պետրոսյան և Վալերի Մարտիրոսյան[4]
Պարգևներ	և Հայաստանի գիտության վաստակավոր գործիչ

Կենսագրություն

Ծնվել է Արթիկի շրջանի Մեղրաշեն գյուղում (Հայկական ԽՍՀ)։ 1954-1958 թվականներին սովորել է Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի ֆակուլտետում։ 1989 - 1991, 1997-2006 թթ. եղել է ՀՀ ԳԱԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտի տնօրեն, 1991 - 1993՝ Երևանի պետական համալսարանի ռեկտոր։ 2006 թվականից ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի մաթեմատիկայի, մեխանիկայի և ինֆորմատիկայի բաժանմունքի ակադեմիկ-քարտուղար, ՀՀ ԳԱԱ նախագահության անդամ^[7]։ Տրիի համալսարանի (Գերմանիա) պատվավոր դոկտոր (2004)։

2013 թ. հոկտեմբերի 14-ին ՀՀ Նախագահի հրամանագրով պարգևատրվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով^[8]։

Մահացել է 87 տարեկան հասակում 2023 թվականի դեկտեմբերի 28-ին Երևանում^[9]։

Աշխատություններ

• Степенные ряды.- Ереван: Изд-во Ерев. ун-та, 1991.- 100 с. ;
• Արտաշես Լիպարիտի Շահինյան.- Երևան։ ՀՀ ԳԱԱ հրատ, 2003.- 50 էջ^[10] ։

Ծանոթագրություններ

1. Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
2. Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
3. Կյանքից հեռացել է Նորայր Առաքելյանը
4. Mathematics Genealogy Project — 1997.
5. Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
6. «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 28-ին.
7. Armenia, National Academy of Sciences of. «National Academy of Sciences of Armenia». www.sci.am. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին.
8. Հայաստանի Հանրապետության շքանշանով և մեդալներով պարգևատրելու մասին
9. «Կյանքից հեռացել է Նորայր Առաքելյանը». Institute of Mathematics (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
10. «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Նորայր Առաքելյան». Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 28-ին.

Արտաքին հղումներ

• Նորայր Առաքելյանը մաթեմատիկական տոհմածառ նախագծում
• Նորայր Առաքելյանի անձնական էջ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 535)։