Հոռոմ

Հոռոմ, գյուղ Հայաստանի Շիրակի մարզի Արթիկի տարածաշրջանում, մարզկենտրոնից 19 կմ հարավ, Մանթաշ գետի ափերին։ Գտնվում է Երևան-Գյումրի ավտոմայրուղուց 2 կմ հեռավորության վրա, շրջապատված է արգավանդ հանդամասերով։

Գյուղ
Հոռոմ
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	ՇիրակիՇիրակի մարզ|Շիրակի
Շրջան	Արթիկի շրջան
Համայնք	Շիրակի մարզ, Ալեքսանդրապոլի գավառ և Արթիկի շրջան
Առաջին հիշատակում	քա.. 8-րդ դար
Մակերես	29.8 կմ²
ԲԾՄ	1570 մ
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	2531[1] մարդ (2012)
Ազգային կազմ	հայեր
Ժամային գոտի	UTC+4
Հեռախոսային կոդ	+374 244[2]
Փոստային ինդեքս	3015
Հոռոմ (Հայաստան)
Հոռոմ Վիքիպահեստում

Տները տուֆակերտ են, թեք տանիքով ու հարմարավետ։ Խմելու ջուրը բերված է մոտ 20 կմ հեռավորությունից։

Կլիմա

Կլիման ցուրտ է։ Գյուղում կան դեկորատիվ ու մրգատու ծառեր։

Բնակչություն

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Հոռոմի մշտական բնակչությունը կազմել է 2032, առկա բնակչությունը՝ 1710 մարդ^[3]։ 1831 թվականից ի վեր գյուղի բնակիչները հայեր են^[4], որոնց նախնիների մասը 1829-1830 թվականներին գաղթել են Կարսից և Արևմտյան Հայաստանի տարբեր շրջաններից^[5]։

Հոռոմի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև^[6].

Տարի	1831	1873	1897	1926	1939	1949	1970	1979	1989	2001	2011
Բնակիչ	459	1421[4]	1939	1564	1867	1660	1949	1841	2495[7]	2166	2032[3]

Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է հացահատիկի, շաքարի ճակնդեղի, կերային կուլտուրաների մշակությամբ, մեղվաբուծությամբ, անասնապահությամբ։

Օգտակար հանածոներ

Ունի բազալտի պաշարներ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Հոռոմում՝ բլուրների վրա, գտնվում է «Արծնաբերդ» Կիկլոպյան ամրոցը (տեղացիների կոչմամբ՝ Ղալաչի), բարձունքների և լեռնալանջերի վրա նշմարվում են բնակարանների հետքեր։ Այստեղ պեղումներ են կատարել Թորոս Թորամանյանը (1914 թ.- ին), Բ. Պիստրովսկին, Ա. Աջյանը, Լ. Գյուզալյանը (1930 թ.-ին)։ Հոռոմում և շրջակայքում կան հին գերեզմաններ, դամբարաններ։

Հոռոմն ունի սուրբ Հռիփսիմե (1861) և սուրբ Աստվածածին (1868 թ.) եկեղեցիներ, XII-XIII դդ. «Թուխ Մանուկ» մատուռ։

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Հասարակական կառույցներ

Ունի միջնակարգ դպրոց (իբրև տարրական դպրոց բացվել է 1868 թ.- ին), մշակույթի տուն, մանկապարտեզ և հիվանդանոց։

2016 թվականին համայնքում ստեղծվել է մարզահրապարակ՝ խրախուսելու համայնքի առողջ ապրելակերպը։

Հայտնի Հոռոմեցիներ

Այստեղ է ծնվել Սովետական Միության հերոս, փոխգնդապետ Վ. Օգանեսովը (Հովհաննիսյան), Սովետական Միության հերոս, երկաթուղային Թ. Պողոսյանյ, բանասիրական գիտություննորի դոկտոր Գ. Վ. Աբգարյանը (1920)։

Ավանդություն

Գոյություն ունի անվանման ծագման երկու ավանդություն․

• Անիի թագավորի Հռիփսիմե անունով աղջիկը ժամանակին եկել է այստեղ ամառանոց։ Ղալաչի լեռան վրա նա հիմնել է մի փոքրիկ ամրոց։ Այդ աղջկա անունով գյուղը կոչվել է Հոռոմ՝ Հռիփսիմե։
• Պարսկաստանում ապրող մի հռոմեացի ժամանակին եկել է այստեղ, գյուղ հիմնել, որը նրա անունով կոչվել է Հոռոմ^{[8][9][10][11]}։

Տես նաև

• Հոռոմի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Շիրակի մարզ)

Ծանոթագրություններ

1. ԱՎԾ տվյալներ
2. http://www.cfoa.am/HTML/option/7.htm(չաշխատող+հղում)
3. 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
4. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
5. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 3, էջ 437
6. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 122» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Մայիսի 5-ին.
7. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 759
8. Արամ Ղանալանյան (1969). Ավանդապատում. Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ.
9. Մովսես Խորենացի. Պատմութիւն Հայոց. էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի.
10. Մանուկ Աբեղյան (1899). Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ. Վաղարշապատ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
11. Г. Халатьянц (1896). Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского. Москва.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

• Հոռոմ գյուղի մասին Armeniapedia.org կայքում

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հոռոմ կատեգորիայում։