From Wikipedia, the free encyclopedia
Հիպոթալամուս (լատին․՝ hypothalamus), ենթատեսաթումբ, գլխուղեղի բաժին, տեղադրված Է տեսաթմբերի տակ, մտնում է միջանկյալ ուղեղի կազմի մեջ, գոյացնում 3-րդ փորոքի պատերը և հատակը (դիէնցեֆալ շրջան)։
Հիպոթալամուս | |
---|---|
Տեսակ | անատոմիական կառուցվածքների դաս |
Ենթադաս | organ component of neuraxis?[1] և անհատական անատոմիական կառուցվածք |
Մասն է | Միջանկյալ ուղեղ |
Կազմված է | optic chiasm?, optic (nerve) tract?, tuber cinereum?, posterior pituitary? և mammillary body? |
Անատոմիական կառուցվածքի զարգացում | hypothalamus development? |
MeSH | A08.186.211.180.497 և A08.186.211.200.317.357 |
Foundational Model of Anatomy | 62008 |
Terminologia Anatomica 98 | A14.1.08.401 և A14.1.08.901 |
Նկարագրված է | Գրեյի անատոմիա (20-րդ հրատարակություն)[2] և Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 6 |
Hypothalamus Վիքիպահեստում |
Հիպոթալամուսից բարակ ոտիկի վրա կախված է ստորին մակուղեղը։ Հիպոթալամուսը վեգետատիվ ֆունկցիաների կարգավորման բարձրագույն ենթակեղևային կենտրոն է, որը պահպանում է նյութափոխանակության բնականոն մակարդակը, կարգավորում մարսողության, սիրտ-անոթային, ներզատիչ և ֆիզիոլոգիական այլ համակարգերի գործունեությունը։ Հիպոթալամուսը վեգետատիվ ֆունկցիաները հոգեկան և մարմնական ֆունկցիաների հետ կոորդինացնող (համաձայնեցնող) ֆունկցիոնալ համակարգի կարևոր օղակներից է։ Այնտեղ կան 32 զույգ նյարդային կորիզների կուտակումներ։ Հիպոթալամուսը բազմաթիվ նյարդային ուղիներով կապված է կենտրոնական նյարդային համակարգի վերին և ստորին բաժինների հետ։ Հիպոթալամուսի նյարդային բջիջների կորիզներում գոյանում են որոշ հորմոններ (օրինակ, վազոպրեսին), ինչպես նաև կենսաբանական տարբեր ակտիվ նյութեր, որոնք անոթներով և նյարդաթելերով անցնում են հիպոֆիզ ու նպաստում նրա հորմոնների արտազատմանը։
Հիպոթալամուսն իրականացնում է ֆունկցիաների նյարդա-հումորալ-հորմոնային հսկողությունը, կարգավորում ներզատիչ գեղձերի ֆունկցիան՝ համապատասխան բջիջների, օրգանների, ֆիզիոլոգիական համակարգերի, ամբողջական օրգանիզմի պահանջներին։ Հիպոթալամուսը հարուստ է անոթների և ընդունիչների (ռեցեպտորներ) ցանցով, որոնցով ընկալում է ջերմաստիճանի, շաքարի, աղերի, ջրի, հորմոնների պարունակության նուրբ տեղաշարժերը օրգանիզմի ներքին միջավայրում։ Վերջինիս բաղադրության և հատկությունների տատանումները պայմանավորում են սննդային և սեռական վարքագիծը կանոնավորող մեխանիզմների գործունեությունը, ապահովում մարմնի կայուն ջերմաստիճանը։ Հիպոթալամուսում կան նյարդային կորիզներ, որոնք կարգավորում են քնի ու արթունության հերթագայումը (հաջորդումը)։ Հիպոթալամուսի ետին բաժիններում գոյություն ունեն կառուցվածքներ, որոնք ծայրամասային սիմպաթո-ադրենալինային ապարատի օգնությամբ իրականացնում են հոգեկան և ֆիզիկական ակտիվ գործունեության վեգետատիվ-ներզատիչ կարգավորումը՝ օրգանիզմի հարմարեցումը արտաքին ու ներքին միջավայրի փոփոխություններին։ Հիպոթալամուսի առջևի բաժինները կարգավորում են առավելապես վերականգնողական, ասիմիլյացիայի պրոցեսները և օրգանիզմի ներքին միջավայրի հարաբերական կայունությունը։
Հիպոթալամուսի վնասումից կարող են առաջանալ ներզատիչ գեղձերի, փոխանակային-սնուցողական կամ վեգետատիվ (քնի և արթունության, ջերմակարգավորման, հոգեկան ոլորտի) խանգարումներ։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.