մթերք From Wikipedia, the free encyclopedia
Կարագ, կաթնամթերքային արտադրատեսակ, որն ստացվում է սերուցքի կամ խնոցիացված կաթի խմորումից։ Այն օգտագործվում է թե՛ որպես հացի վրա քսուք, թե՛ որպես սնունդ պատրաստելու համար խոհարարական պարագա։ Բացի այդ՝ կարագն օգտագործվում է նաև որպես պատրաստի սնունդին համային առավել բարձր հատկություններ հաղորդելու համար հավելում։
![]() | |
Տեսակ | սննդային բաղադրամաս |
Ենթատեսակ | կաթնամթերք, Dairy products and dairy components - butter, ghee, butter paste, milk fat. Dry butter?, Butter (including dry and with flavor components - OKPD2, code 10.51.30.100)?[1] և fat spread? |
Ստեղծման տարեթիվ | մ.թ.ա. 8 հազարամյակ |
Հիմնական | սերուցք և կաթ |
Butter Վիքիպահեստում |
Կարագ պատրաստելու համար չափազանց կարևոր է կաթի առավել սննդարար, հեշտ անջատվող, յուրահատուկ և որակով օժտված բաղադրամասը՝ կաթնայուղը։ ԱՊՀ երկրներում արտադրվում է մոտ 20 տեսակի կարագ՝ 52-82,5 % յուղայնությամբ, 16-35 % ջրի 1-2,5-3,0 % չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութի պարունակությամբ։ Կաթնայուղն օրգանիզմում մարսվում է բարձր՝ 97 % գործակցով, իսկ պլազմայի չոր նյութերը՝ 94,1 %։ Կաթնայուղի լիարժեքությունը պայմանավորված է նաև նրանում առկա ճարպալուծ՝ A, E, PP, B1, C վիտամիններով, β կարոտինով և կենսաբանական այլ ակտիվ նյութերով։
Գործարանային եղանակով կովի կաթնասերից պատրաստված կարագները, կախված արտադրման տեխնոլոգիաներից, ստորաբաժանվում է հետևյալ տեսակների՝
Բարձր ջերմաստիճաններում պաստերիզացված, քաղցր կաթնասերից պատրաստված անարատ սերակարագ է։ Ունի ընկույզի համ և հոտ։ Այդ համի և հոտի բացակայության դեպքում կարագը դասվում է անալի քաղցր սերակարագների շարքին։ Վոլոգոդյան կարագը պատկանում է քաղցր կարագներին։
Անալի կարագը քաղցր կամ թթու սերակարագ է, որը պատրաստում են պաստերիզացված սերին, կաթնաթթվային բակտերիաների մաքուր կուլտուրաներ ավելացնելու միջոցով կամ առանց դրանց։
Քաղցր կամ թթու սերակարագ է, որը պատրաստվում է նույն տեխնոլոգիայով, ինչպիսին անալի կարագի դեպքում, այսինքն՝ պաստերիզացված սերին ավելացնում են կաթնաթթվային բակտերիաների մաքուր կուլտուրա, սակայն վերջում միայն լրացուցիչ խառնում են կերակրի աղ։
Պատրաստում են քաղցր, թթու և անալի, ջրի քանակը պետք է լինի 20 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութը՝ 2 %։
Հանդիսանում է անալի, քաղցր, թթվային կարագ, որում յուղը կազմում է 79,5 %-ից ոչ պակաս, ջրի քանակը՝ 18 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդը (ՍՈՄՈ)` 2,5-3 %։ Ունի բնորոշ քաղցր համ։
Քաղցրահամը լինում է աղ դրած կամ անալի, իսկ թթվասերակարագը` միայն անալի։ Յուղի քանակը անալի կարագում պետք է լինի 72,5 %, իսկ աղիում՝ 71,5 %-ից ոչ պակաս, ջրի քանակը 25 %-ից ոչ ավելի, չոր յուղազուրկ մնացորդը՝ 2,5 %։
Լինում է անալի, քաղցրահամ։ Յուղի քանակը պիտի կազմի 61,5 %-իս ոչ պակաս, ջուրը՝ 35 %-ից ոչ ավելի, իսկ չոր յուղազուրկ մնացորդը՝3,5%։
Լրացումներով և համով կարագներն ունեն լայն տեսականի։ Դրանք կարող են լինել աղանդեր՝ յուղով, աղանդեր՝ շոկոլադով, յարոսլավլի, մեղրով, հատապտուղներով և շոկոլադի։ կաթնամթերքային արտադրատեսակ, որն ստացվում է սերուցքի կամ խնոցիացված կաթի խմորումից։ Այն օգտագործվում է թե՛ որպես հացի վրա քսուկ, թե՛ որպես սնունդ պատրաստելու համար խոհարարական պարագա։ Բացի այդ՝ կարագն օգտագործվում է նաև որպես պատրաստի սնունդին համային առավել բարձր հատկություններ հաղորդելու համար հավելում։
Կարագ պատրաստելու համար չափազանց կարևոր է կաթի առավել սննդարար, հեշտ անջատվող, յուրահատուկ և որակով օժտված բաղադրամասը՝ կաթնայուղը։ ԱՊՀ երկրներում արտադրվում է մոտ 20 տեսակի կարագ՝ 52-82,5 % յուղայնությամբ, 16-35% ջրի 1-2,5-3,0 % չոր յուղազուրկ մնացորդային նյութի պարունակությամբ։ Կաթնայուղն օրգանիզմում մարսվում է բարձր՝ 97% գործակցով, իսկ պլազմայի չոր նյութերը՝ 94,1%։ Կաթնայուղի լիարժեքությունը պայմանավորված է նաև նրանում առկա ճարպալուծ՝ A, E, PP, B1, C վիտամիններով, β կարոտինով և կենսաբանական այլ ակտիվ նյութերով։
Կարագը կարող է ունենալ նաև թերություններ։ Դրանք կարող են լինել անասուններին տված վատ կերից, բնակլիմայական ոչ պատշաճ պայմաններից և այլն։
Կարագի թերություններից է նաև դառը համը, որն առաջանում է կենդանուն դառը խոտով կերակրելու, մետաղահամը՝ տարայի քայքայման հետևանքով և այլն։
Ստորև ներկայացված աղյուսակները հնարավորություն են տալիս տեսնել ավոկադոյի յուղի կազմությունը, հատկությունները և համեմատել այլ յուղերի հետ։
Տեսակ | Վերամշակում[4] | Հագեցած ճարպային թթուներ |
Մոնոչհագեցած ճարպաթթուներ | Պոլիչհագեցած ճարպաթթուներ | Այրման կետ | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ընդ․[2] | Օլեին թթու (ω-9) | Ընդ․[2] | α-լինոլեն․ (ω-3) | Լինոլեն․ (ω-6) | ω-6:3 հար․ | ||||
Նուշ | |||||||||
Ավոկադո[5] | 11.6 | 70.6 | 52-66[6] | 13.5 | 1 | 12.5 | 12.5:1 | 250 °C (482 °F)[7] | |
Բրազիլական ընկույզ[8] | 24.8 | 32.7 | 31.3 | 42.0 | 0.1 | 41.9 | 419:1 | 208 °C (406 °F)[9] | |
Կանոլա[10] | 7.4 | 63.3 | 61.8 | 28.1 | 9.1 | 18.6 | 2:1 | 238 °C (460 °F)[9] | |
Հնդկական ընկույզ | |||||||||
Իսպանական եղեսպակի սերմեր | |||||||||
Կակաոյի յուղ | |||||||||
Կոկոս[11] | 82.5 | 6.3 | 6 | 1.7 | 175 °C (347 °F)[9] | ||||
Եգիպտացորեն[12] | 12.9 | 27.6 | 27.3 | 54.7 | 1 | 58 | 58:1 | 232 °C (450 °F)[13] | |
Բամբակի սերմեր[14] | 25.9 | 17.8 | 19 | 51.9 | 1 | 54 | 54:1 | 216 °C (420 °F)[13] | |
Կտավատ[15] | 9.0 | 18.4 | 18 | 67.8 | 53 | 13 | 0.2:1 | 107 °C (225 °F) | |
Խաղողի կորիզ | 10.5 | 14.3 | 14.3 | 74.7 | - | 74.7 | very high | 216 °C (421 °F)[16] | |
Կանեփի սերմ[17] | 7.0 | 9.0 | 9.0 | 82.0 | 22.0 | 54.0 | 2.5:1 | 166 °C (330 °F)[18] | |
Vigna mungo | |||||||||
Մանանեխի յուղ | |||||||||
Ձիթապտուղ[19] | 13.8 | 73.0 | 71.3 | 10.5 | 0.7 | 9.8 | 14:1 | 193 °C (380 °F)[9] | |
Արմավենի[20] | 49.3 | 37.0 | 40 | 9.3 | 0.2 | 9.1 | 45.5:1 | 235 °C (455 °F) | |
Գետնանուշ[21] | 20.3 | 48.1 | 46.5 | 31.5 | 0 | 31.4 | շատ բարձր | 232 °C (450 °F)[13] | |
Պեկանի յուղ (պեկան) | |||||||||
Պերիլայի յուղ | |||||||||
Բրնձի թեփի յուղ | |||||||||
Կանճրակի յուղ (Կանճրակ)[22] | 7.5 | 75.2 | 75.2 | 12.8 | 0 | 12.8 | very high | 212 °C (414 °F)[9] | |
Քունջութ[23] | ? | 14.2 | 39.7 | 39.3 | 41.7 | 0.3 | 41.3 | 138:1 | |
Սոյա[24] | Մասամբ հիդր․ | 14.9 | 43.0 | 42.5 | 37.6 | 2.6 | 34.9 | 13.4:1 | |
Սոյա[25] | 15.6 | 22.8 | 22.6 | 57.7 | 7 | 51 | 7.3:1 | 238 °C (460 °F)[13] | |
Ընկույզի յուղ | |||||||||
Արևածաղիկ (ստանդարտ)[26] | 10.3 | 19.5 | 19.5 | 65.7 | 0 | 65.7 | very high | 227 °C (440 °F)[13] | |
Արևածաղիկ (< 60% լինոլեային)[27] | 10.1 | 45.4 | 45.3 | 40.1 | 0.2 | 39.8 | 199:1 | ||
Արևածաղիկ (> 70% օլենային)[28] | 9.9 | 83.7 | 82.6 | 3.8 | 0.2 | 3.6 | 18:1 | 232 °C (450 °F)[29] | |
Բամբակենի[30] | Հիդրոգ․ | 93.6 | 1.5 | 0.6 | 0.2 | 0.3 | 1.5:1 | ||
Արմավ[31] | Հիդրոգ․ | 88.2 | 5.7 | 0 | |||||
Սննդառական արժեքն արտահայտված է տոկոսներով (%) ըստ ընդհանուր ճարպի կշռի |
Նկար | Յուղ | Որակ | Այրման կետ[Ն 1] | |
---|---|---|---|---|
![]() | Նուշ - Նուշի յուղ | 221°C | 430°F[32] | |
![]() | Ավոկադո - Ավոկադոյի յուղ | ռաֆինացված | 270°C | 520°F[33][29] |
Մանանեխ - Մանանեխի յուղ | 250°C | 480°F[34] | ||
![]() | Կենդանական ճարպ - Ճրագու/Tallow | 250°C | 480°F | |
Կարագ | 150°C | 302°F[35] | ||
![]() | Հալած յուղ - Կարագ | զտած | 250°C | 482°F[36] |
![]() | Կանոլայի յուղ (կանոլա) | 220-230°C[37] | 428–446°F | |
![]() | Կանոլայի յուղ (Սևուկ) | մամլած-մեխանիկական ճզմած | 190-232°C | 375-450°F[38] |
![]() | Կանոլայի յուղ (կանոլա) | ռաֆինացված | 204°C | 400°F |
Կանոլայի յուղ (կանոլա) | չռաֆինացված | 107°C | 225°F | |
![]() | Գերչակ - Գերչակի ձեթ | ռաֆինացված | 200°C[39] | 392°F |
![]() | Կոկոս - Կոկոսի յուղ | ռաֆինացված, չոր | 232°C | 450°F[40] |
![]() | Կոկոս - Կոկոսի յուղ | չռաֆինացված, չոր մեխ․ առաջնային ճզմամբ զտում | 177°C | 350°F[40] |
![]() | Եգիպտացորեն - Եգիպտացորենի յուղ | 230-238°C[41] | 446-460°F | |
![]() | Եգիպտացորեն - Եգիպտացորենի յուղ | չռաֆինացված | 178°C[39] | 352°F |
![]() | Բամբակենի - Բամբակենու յուղ | ռաֆինացված, սպիտակեցրած, հոտազրկված | 220-230°C[42] | 428–446 °F |
Կտավատ - Կտավատի յուղ | չռաֆինացված | 107°C | 225°F[29] | |
![]() | Խոզաճարպ - հալած խոզի յուղ | 190°C | 374°F[35] | |
![]() | Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղ | ռաֆինացված | 199-243°C | 390-470°F[43] |
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղ | առաջնային զտմամբ | 210°C[39] | 410°F | |
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղ | լրացուցիչ մաքրմամբ, ցածր թթվայնությամբ, բարձրորակ | 207°C | 405°F[29][44] | |
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղ | լրացուցիչ զտմամբ | 190°C | 374°F[44] | |
Ձիթապտուղ - Ձիթապտղի յուղ | լրացուցիչ զտմամբ | 160°C | 320°F[29] | |
![]() | Արմավենազգիներ Արմավի յուղ | կոտրարտած | 235°C[45] | 455°F |
![]() | Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղ | ռաֆինացված | 232°C[29] | 450°F |
Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղ | 227-229°C[29][46] | 441-445°F | ||
Գետնանուշ - Գետնանուշի յուղ | չռաֆինացված | 160°C[29] | 320°F | |
![]() | Բրինձ - Բրնձի թեփի յուղ | ռաֆինացված | 232°C[47] | 450°F |
Safflower oil | չռաֆինացված | 107°C | 225°F[29] | |
Safflower oil | կիսառաֆինացված | 160°C | 320°F[29] | |
Safflower oil | ռաֆինացված | 266°C | 510°F[29] | |
Քունջութ - Քունջութի ձեթ | չռաֆինացված | 177°C | 350°F[29] | |
Քունջութ - Քունջութի ձեթ | կիսառաֆինացված | 232°C | 450°F[29] | |
![]() | Սոյա - Սոյայի յուղ | 234°C[48] | 453°F | |
![]() | Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղ | չեզոք, մոմազերծ, գունաթափ & հոտազրկված | 252-254°C[49] | 486–489°F |
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղ | կիսառաֆինացված | 232°C[29] | 450°F | |
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղ | 227°C[29] | 441°F | ||
Արևածաղիկ Արևածաղկի յուղ | չռաֆինացված, առաջնային զտում սառը մամլմամբ, հում | 107°C[50] | 225°F | |
Բարձր յուղայնությամբ արևածաղկի յուղ | ռաֆինացված | 232°C | 450°F[29] | |
Բարձր յուղայնությամբ արևածաղկի յուղ | չռաֆինացված | 160°C | 320°F[29] | |
![]() | Խաղող - Խաղողի կորիզների յուղ | 216°C | 421°F | |
Բուսական յուղի խառնուրդ | ռաֆինացված | 220°C[44] | 428°F |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.