![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Kaposi%2527s_Sarcoma.jpg/640px-Kaposi%2527s_Sarcoma.jpg&w=640&q=50)
Կապոշիի սարկոմա
From Wikipedia, the free encyclopedia
Կապոշիի սարկոմա, քաղցկեղի տիպ, որը կարող է գոյացություններ առաջացնել մաշկում, լիմֆատիկ հանգույցներում կամ այլ օրգաններում[1]։ Մաշկային գոյացությունները սովորաբար մանուշակագույն են[1]։ Դրանք կարող են կա՛մ բացարձակապես սահմանափակ տեղամասում առաջանալ, կա՛մ տարածված լինել[2]։ Վիճակը կարող է վատանալ աստիճանաբար, կամ կտրուկ[3]։ Գոյացությունները կարող են լինել տափակ, կամ մաշկից բարձր[3]։ Մարդու հերպեսվիրուս 8-ը (HHV8) կարելի է հայտնաբերել բոլոր նրանց մաշկային գոյացություններում, ովքեր տառապում են Կապոշիի սարկոմայով[1]։ Ռիսկի գործոնները ներառում են վատ իմուն ֆունկցիան՝ կա՜մ որպես հիվանդության հետևանք, կա՜մ սպեցիֆիկ դեղորայքի օգտագործման պատճառով և քրոնիկ լիմֆեդեման[1][3]։
Կապոշիի սարկոմա | |
---|---|
![]() | |
Տեսակ | վարակիչ հիվանդություն և հիվանդության կարգ |
Պատճառ | Kaposi's sarcoma-associated herpesvirus? և Քաղցկեղածնություն |
Փոխանցման ձև | droplet transmission?, կոնտակտային փոխանցում և haemocontact transmission of pathogen? |
Հիվանդության ախտանշաններ | Ուռուցքներ, ավշային հանգույցների բորբոքում, Մետաստազ, տենդ, թունավորում և Հյուծանք |
Բուժաքննություն | ֆիզիկալ զննում, բիոպսիա, CT և հյուսվածաբանություն |
Բժշկական մասնագիտություն | ուռուցքաբանություն |
Հայտնաբերող | Mór Kaposi? |
ՀՄԴ-9 | 176 |
ՀՄԴ-10 | C46 |
Անվանվել է | Mór Kaposi? |
![]() |
Նկարագրված են 4 ենթատիպեր․ դասական, էնդեմիկ, իմունաճնշիչ թերապիա-ասոցացված և համաճարակային[1]։ Դասական ԿՍ-ն հակված է ախտահարելու մեծահասակ տղամարդկանց, սովորաբար աճում է դանդաղ և ախտահարում է ոտքերը[1]։ Էնդեմիկ ԿՍ-ն առաջանում է երիտասարդ սեռահասուն տղամարդկանց շրջանում Աֆրիկայում և կարող է ավելի ագրեսիվ լինել[1]։ Իմունաճնշիչ թերապիա-ասոցացված ԿՍ-ն սովորաբար առաջանում է օրգանների փոխպատվաստման ենթարկված անձանց շրջանում և առավելապես ախտահարում է մաշկը[1]։ Համաճարակային ԿՍ-ն առաջանում է ՁԻԱՀ-ով տառապող անձանց շրջանում, ախտահարելով մարմնի բազմաթիվ մասեր[1]։ Ախտորոշումն իրականացվում է հյուսվածաբանական քննությամբ, իսկ հիվանդության փուլը կարող է պարզվել բժշկական վիզուալիզացիայի մեթոդներով[1][3]։
Բուժումը ենթատիպի վրա է հիմնված, հաշվի է առնվում հիվանդության սահմանափակ լինելը կամ տարածվածությունը և հիվանդի իմուն վիճակը[3]։ Լոկալիզացված մաշկային ախտահարումները կարող են բուժվել վիրահատական ճանապարհով, անմիջապես գոյացության մեջ քիմիոպրեպարատի ներարկումով, կամ ճառագայթային թերապիայով[3]։ Տարածված ձևը կարող է բուժվել քիմիոթերապիայի կամ կենսաբանական թերապիայի միջոցով[1][3]։ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ով տառապողների շրջանում բարձրակտիվ հակառետրովիրուսային թերապիան կանխում է և հաճախ բուժում է ԿՍ-ն[4]։ Որոշ դեպքերում քեմոթերապիայի անհրաժեշտություն կարող է ծագել[4]։ Հիվանդության տարածված ձևի դեպքում հիվանդը կարող է մահանալ[3]։
2017-ի տվյալներով այս հիվանդությունը հաճախակի է հանդիպում ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ով տառապող և օրգանների փոխպատվաստում անցած անձանց շրջանում[3][4]։ ՁԻԱՀ-ով հիվանդների 35%-ից ավելին կարող է ախտահարվել[5]։ Այն առաջին անգամ նկարագրվել է Մորից Կապոշիի կողմից 1872-ին[2][6]։ Այն լայն շրջանակներում հայտնի է դարձել, որպես ՁԻԱՀ-հաստատող հիվանդություն 1980-ականներին[2]։ Այս քաղցկեղի հետ ասոցացված վիրուսը հայտնաբերվել է 1994-ին[2][7]։