Լաստի Այր
From Wikipedia, the free encyclopedia
Լաստի Այր, քարայր-կացարանի տեսքով պատմամշակութային հուշարձան Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Ալավերդի համայնքի Հաղպատ գյուղում՝ Շերեքաձորի ձախ, բարձրադիր լանջին, Ջրաղացաձոր գյուղատեղիի տարածքի հարևանությամբ, Կայանբերդ ամրոց տանող արահետի ձախ կողմում, ուղղահայաց բարձր ժայռի մեջ[1][2]։
 | |
|---|---|
 Տեսարան դեպի Լաստի Այր քարայր-կացարանը Ջրաղացաձոր գյուղատեղիից (ժայռերի մեջ, ձախ կողմում) | |
| Տեսակ | Քարայր - կացարան |
| Երկիր | Հայաստան |
| Բնակավայր | Հաղպատ գյուղ |
| Շինության ձև | Քարայր-կացարան |
| ՀՀ ՊՄԱՀ | 7.60/34 (հանրապետական նշանակության հուշարձան) |
2004 թվականին հուշարձանը Լաստի Այր անունով ներառվել է Հաղպատի պատմության և մշակութային անշարժ հուշարձանների պետական ցուցակում որպես հանրապետական նշանակության հուշարձան[1]։
Պատմամշակութային հուշարձանը 2004 թվականին կազմված հուշարձանների պետական ցուցակում ներկայացված է Լաստի Այր անունով[1]։ Հայտնի է նաև Լաստուէր անունով։
Ժամանակին քարայր մտնելու համար պատերի մեջ ամրացրել են հաստ գերաններ, որոնք իրար հետ միացված են եղել խաղողի ճյուղերից հյուսված գորգը։ Այդ հարմարանքը լաստի նմանվող կամրջակ էր։ Քարայր մտնելու համար այն բացվում էր, մարդիկ մտնում էին և իրենց հետևից հավաքում լաստը։ Այս հարմարանքը ոչ միայն հնարավորություն էր տալիս մարդկանց ժայռերի վրայով անցնել ու մտնել քարայր, այլև ծառայում էր անվտանգության համար։ Այդտեղից էլ քարայր-կացարանը ստացել է Լաստի Այր անունը[2][3][4]։
Քարայր-կացարանը թվագրվում է 10-ից 15-րդ դարերով[1]։
Ըստ 1978 թվականին Լաստի Այրն ու հարակից տեղանքն ուսումնասիրողների՝ այն ունեցել է երկու ճանապարհ, որոնք կաղնու հաստ գերաններով պատրաստված լաստերով անցում են ապահովել դեպի ներքև՝ Շերեքաձոր և դեպի վերև՝ Ակների սարահարթ։ Լաստի Այրից վերև եղել է 2 փոքր խորշեր, որտեղից պահապանները հսկել են քարայր-կացարանը[2][4]։
Լաստի Այր դեպի Ակների սարահարթ ժայռի միջով բացված է եղել գաղտնի ճանապարհ, որի մուտքը գտնվել է քարայրի առաստաղից կախված ժայռաբեկորի տակ։ Դեռևս 1978 թվականին պահպանված են եղել հիմքերի բազրիքներն ու գերանները[2][4]։ Նույն թվականին քարայրի ուսումնասիրողները յոթժամյա հետազոտության ընթացքում այնտեղ հայտնաբերել են մարդկային կմախք, որի հագին եղել է ձմեռային հաստ բաճկոն լցված ոչխարի բրդով և թիկունքի մասում ասեղնագործած կաշվե գեղեցիկ շրջանակով։ Հայտնաբերվել են նաև թղթյա ձեռագրքրի կտորներ, ոսկրյա բիզ և այլն[2][4]։
Լաստի Այրի հարևանությամբ կան մի շարք այլ քարայրեր, որոնք, ըստ ուսումնասիրողների, միասին կազմել են ամբողջական քարայրային համալիր[2][4]։ Դրանցից մեկը ծառայել է որպես թոնրատուն, մյուսը՝ ջուր հավաքելու տեղ, մի քանիսը որպես բնակարան[2][4]։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
