Ժողովրդական բանահյուսության ձմեռային կերպարներ

Ձմեռ Պապի մասին ժամանակակից պատկերացումները տարբեր ժամանակների և ժողովուրդների լեգենդների և միահյուսումների արդյունք են։ Հայաստանում ամանորյա կերպարներ են Ձմեռ Պապը և Ձյունանուշիկը, նաև Կաղանդ պապը։

Սանտա Կլաուս

Ձմեռ Պապը և նրա նախատիպերն այլ երկրներում

Այլ երկրներում գոյություն ունեն իրենց ամանորյա կերպարները, որոնք համարժեք են Ձմեռ Պապին։

• Ադրբեջանում՝ «Şaxta Baba» (Շախտա Բաբա, բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», նույն Ձմեռ Պապն է, սակայն կապույտ հագուստով) և «Qarqız» (Գարգիզ, Ձյունանուշիկ)
• Ալբանիայում՝ «Babadimri»
• ԱՄՆ-ում և անգլալեզու Կանադայում՝ «Սանտա Կլաուս»
• Արգենտինայում՝ «Papá Noel», «El Niño Dios»
• Ավստրիայում՝ «Christkind» («Փոքրիկ Հիսուս»)
• Աֆղանստանում՝ «Պապա Նոել» (Արաբերեն. بابا نويل «բաբա նոել»); «Baba Chaghaloo»
• Բելառուսիայում՝ «Զյուզյա» կամ «Ձմեռ Պապ»
• Բուլղարիայում՝ «Դյադո Կոլեդա» կամ «Դյադո Մրազ»
• Բրազիլիայում՝ «Papai Noel»
• Գերմանիայում՝ «Weihnachtsmann» կամ «Nikolaus»
• Դանիայում՝ «Julemanden» կամ Յուլենիսսեն (շվեդ.՝ Julenissen)
• Եգիպտոսում՝ «Papa Noël»
• Էստոնիայում՝ Jõuluvana («Ամանորի Շեր Մարդ»)
• Թայվանում՝ «Sèng-tàn Ló-jîn»
• Թուրքիայում՝ «Noel Baba»^[1]
• Ինդոնեզիայում՝ «Sinterklas»
• Իռլանդիայում՝ «Daidí na Nollaig»
• Իսպանիայում և Լատինական Ամերիկայում՝ «Papá Noel»
• Իտալիայում՝ «Babbo Natale»
• Իրաքում և Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում՝ «Goosaleh»
• Իրանում՝ «Baba Noel»
• Լատվիայում՝ «Ziemassvētku vecītis» կամ «Salavecis»
• Լեհաստանում՝ «Święty Mikołaj» կամ «Dziadek Mróz» կամ «Gwiazdor»
• Լիտվայում՝ «Kalėdų senelis» (Կալեդու սենելիս՝ Ամանորյան Պապիկ) կամ «Senelis Šaltis» (Սենելիս Շալտիս՝ Ձմեռ Պապիկ)
• Կատալոնիայում՝ «Pare Nadal»
• Կիրգիզստանում՝ «Аяз Ата». բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», «Аяз Кыз»(Ձնե աղջիկ, Ձյունանուշիկ)
• Հնդկաստանում՝ Christmas Thatha («Ամանորյան Պապիկ»), ಸಾ೦ಟಾ ಕ್ಲಾಸ್ (հարավային Հնդկաստանում); Jingal Bell, Santa Claus, Thatha («Ամանորի ծեր մարդ»)
• Հունաստանում՝ «Ագիոս Վասիլիս», (Բարսեղ Կեսարացի)
• Հունգարիայում՝ «Mikulás» կամ «Télapó»
• Ղազախստանում՝ «Аяз Ата». բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», «Ақшақар» (Սպիտակաձյունիկ)
• Մակեդոնիայում՝ «Dedo Mraz»
• Մեծ Բրիտանիայում՝ «Father Christmas», «Jack Frost»
• Մեքսիկայում՝ Santo Clós (Santa Claus), El Niño Dios («Փոքրիկ Աստված», վերաբերվում է Հիսուսին) և Los Tres Reyes Magos
• Մոնղոլիայում՝ Ուվլին Ուվգուն
• Նիդերլանդներում և Բելգիայում՝ Սինտերկլաաս (հոլ.՝ Sinterklaas) և Կերցման (հոլ.՝ Kerstman)
• Նորվեգիայում՝ Յուլեբուկ (շվեդ.՝ Julebukk. Սուրբծննդյան այծ) կամ Յուլենիսսե (շվեդ.՝ Julenissen)
• Շվեդիայում՝ «Jultomten»
• Շոտլանդիայում՝ «Daidaín na Nollaig»
• Չեխիայում և Սլովակիայում՝ «Ježíšek», «Mikuláš»
• Չիլիում՝ «Viejito Pascuero»
• Չինաստանում՝ Shengdan laoren (փինյին․ shèngdànlǎorén, բառացի՝ "Ամանորի Ծեր Մարդ")
• Պորտուգալիայում՝ «Pai Natal»
• Ռումինիայում և Մոլդովայում՝ «Moş Crăciun» (Մոշ Կրեչուն). շատ նման է ռուսական Ձմեռ Պապին
• Սերբիայում, Չերնոգորիայում և Բոսնիա և Հերցեգովինայում՝ «Deda Mraz»
• Վիետնամում՝ «Ông già Nô-en»
• Վրաստանում՝ «Tovlis papa», «Tovlis babua»
• Տաջիկստանում՝ «Бобои Барфӣ»
• Ուզբեկստանում՝ «Qor bobo» (Корбобо — дословно «Снежный Дед») или «Ayoz bobo» (Аёз бобо — «Дед Мороз»)
• Ուկրաինայում՝ «Святий Миколай», «Малий Ісусик» և «Дід Мороз»
• Ֆինլանդիայում՝ «Յոուլուպուկկի» (ֆիններեն՝ Joulupukki)
• Ֆրանսիայում և ֆրանսալեզու Կանադայում՝ «Le Père Noël»

Ձմեռ Պապի և Սանտա Կլաուսի տարբերություններ

Ձմեռ Պապ	Սանտա Կլաուս
Ծեր	Միջին տարիքի
Բարձրահասակ, նիհար, բայց ուժեղ	Ցածրահասակ, գիրուկ
Լուրջ, վսեմ, ոչ ժպտուն, բայց բարի և արդար	Ուրախ, կենսախինդ
Երկար և սպիտակ մորուք ու մազեր	Հիմնականում մորուքը կարճ է, իսկ մազերը գանգուր են
Երկար վերարկուով՝ կապույտ, սպիտակ, արծաթագույն կամ կամիր գույնի	Կարմիր կարճ կիսամուշտակով։ Կարմիր գույնը հասարակության մեջ արմատավորվել է 1930 թվականի Coca-Cola-ի խոշորամասշաբ գովազդային ակցիայից հետո։ Կերպարի հեղինակը նկարիչ Չիկագո Հեդդոն Սանդբլոմն է
Տաբատը հիմնականում թաքնված է մուշտակի տակ, այն հազվադեպ է երևում	Կարճ կարմիր տաբատ
Լայն գոտի	Գոտի ճարմանդով
Գործած, տաք ձեռնոցներ	Բարակ, սպիտակ ձեռնոցներ
Առանց ակնոցների	Հաճախ պատկերվում է ակնոցներով
Հագնում է կաճյակներ (վալենկա)	Հագնում է կաշվից երկարաճիտ կոշիկներ, հիմնականում սև
Գալիս է սահնակով, որը բերում են երեք ձիեր	Ճանապարհորդում է սահնակով երկնքում։ Սահնակը տանում են եղջերուները
Որպես կանոն, նրան ուղեկցում է Ձյունանուշը, ով իր թոռնիկն է	Որպես օրենք, ոչ ոք չի ուղեկցում։ Երբեմն կարող են ուղեկցել թզուկները և էլֆերը
Ներս է մտնում դռնով և անձամբ է տալիս նվերը, այն բանից հետո, երբ երեխաները երեք անգամ կկանչեն իրեն։ Այլ դեպքում նվերը գաղտնի դնում է տոնածառի տակ Ամանորի գիշերը	Ներս է մտնում ծխնելույզով և դնում է նվերը հատուկ նախապատրաստված գուլպաների մեջ

Ծանոթագրություններ

1. Noel Baba’nın şifresi(թուրքերեն)

Արտաքին հղումներ

• Սուրբ Նիկողայոսի հետևորդներ Արխիվացված 2004-12-23 Wayback Machine
• Յամալյան Ձմեռ Պապի կայքը Արխիվացված 2009-05-19 Wayback Machine
• Սանտա Կլաուսի պատմությունը