From Wikipedia, the free encyclopedia
Արևելյան քաղցրավենիքներ, հրուշակեղեններ, որոնք տարածված են Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներում, հատկապես Իրանում, Աֆղանստանում, Թուրքիայում, Հարավային Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում[1]։ Հաշվվում է արևելյան քաղցրավենիքի 170 տեսակ[2]։
Արևելյան քաղցրավենիքները հասել են Եվրոպա 17-19 դարերում[3]։
Ռուսաստանում Արևելյան քաղցրավենիքի տարածմանը նպաստել է դրանց արդյունաբերական արտադրությունը, որը սկիզբ է առել 20–րդ դարի առաջին կեսից։ Բաղադրատոմսի առաջին հայտնի պաշտոնական ժողովածուները լույս են տեսել 1937[4]–1939[5] թվականներին։ Ալյուրային արևելյան քաղցրավենիքի որոշ տեսակների բաղադրատոմսեր տրամադրել է Մոսկվայի տրեստի կենտրոնական հացաբուլկեղենի լաբորատորիան[6]։ Ալյուրային արևելյան քաղցրավենիքի հիմնական կենտրոններն են եղել Անդրկովկասյան հանրապետությունները՝ Ադրբեջանը և Հայաստանը[1][7][8]։
Տարբերում են արևելյան քաղցրավենիքի երեք խումբ[2]․
Ալյուրային արևելյան քաղցրավենիքը առանձնանում է ճարպի ու համեմունքների բարձր պարունակությամբ[2]։
Օրինակ[2]՝ հայկական տնական հաց, Բաքվի կուրաբյե (պարսկական), Գաթա (երևանյան, արցախյան), Շամախիի մյուտակի, քաղցր նազուկ, Բաղդադի նան, փախլավա (կաթնահունց, շերտավոր), խողովակներ (նշի, ընկույզի), շաքեր լոխում, շաքեր պուրի, շաքեր չուրեկ, յուղաթերթ։
Եվրոպական ալյուրային քաղցրավենիքները պայմանականորեն վերաբերում են արևելյանին, չնայած բազմաթիվ նման ապրանքներ պատկանում են Կենտրոնական Եվրոպայում բնակվող աշկենազներին։ Օրինակ[2]՝ դարչինով բիսկվիթ[9], դարչինով ոլորաբլիթ[10], զեմելախ[11], կիխելախ[11] վանիլային, շտրուդել նուշով և չամիչով, տեյգլախ, ֆայն-կուխեն, ցուկեր-լեկախ[11], Էիեր-կիխելախ։
Օրինակ[2]՝ Ալի, դոնդողածածկ նուշ, սերուցքային երշիկ, նուգա (չամիչով, լիմոնով ու մանդարինով հարվածք, մրգային ու արախիսով), ջնարկած ընկույզ, լոխում, սերուցքային կոճղ, չուրչխելա (շաքարային, մրգային), շաքեր նոխուտ, կաթնային շերբեթ։
Օրինակ[2]՝ գրիլյաժ (նուշից, գետնանուշից, պնդուկից), կոզինախ (արևածաղկից, քունջութից, սովորական ընկույզից, նուշից, պնդուկից, մեղրով և առանց), նուշ շաքարով, փարվարդա, փեշմակ, շեքար պենդիր վանիլային։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.