From Wikipedia, the free encyclopedia
Վիեննայի գրոհ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին իրականացված Վիեննայի հարձակողական գործողության եզրափակիչ ռազմագործողություն, որը տեղի է ունեցել 1945 թվականի ապրիլի 5-ից 13-ը Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայի մատույցներում և քաղաքի ներսում Երրորդ Ռեյխի և ԽՍՀՄ զինված ուժերի միջև։ Գործողության հետևանքով խորհրդային զորքերը իրենց վերահսկողությունը հաստատեցին Վիեննա քաղաքում։ Համարվում է 1945 թվականի ամենակատաղի ճակատամարտերից մեկը[1][2]։
Թվական | Ապրիլի 5 - 13, 1945 թ. |
---|---|
Մասն է | Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ Վիեննայի հարձակողական գործողություն |
Վայր | Վիեննա, Ավստրիա |
Արդյունք | ԽՍՀՄ հաղթանակ |
Հակառակորդներ | |
ԽՍՀՄ | |
Հրամանատարներ | |
ԽՍՀՄ Ֆեոդոր Տոլբուխին | Լատոր Ռենդուլիչ |
Կողմերի ուժեր | |
| |
Ռազմական կորուստներ | |
| |
Ընդհանուր կորուստներ |
Ավսստրիայի մայրաքաղաք Վիեննան գտնվում էր գերմանական զորքերի հզկողության ներքո։ Քաղաքը պաշտպանում էին 8 տանկային, 1 հետևակային դիվիզիաներ և մինչև 15 առանձին գումարտակներ։ Գերմանական հրամանատարությունը քաղաքի մատույցներում և հենց քաղաքի ներսում նախօրոք պատրաստել էր ինքնապաշտպանության բնագծեր, խրամուղիներ և կառույցներ։ Տանկավտանգավոր գոտիներում փորվել էին հակատանկային փոսեր և տեղադրվել հակատանկային ու հակահետևակային պատնեշներ ու արգելափոկոցներ։ Քաղաքի փողոցները փակված էին բարիկադներով և փլուզումներով։ Բազմաթիվ շինություններում տեղադրված էին կրակակետեր։ Գերմանական հրամանատարությունը ցանկանում էր Վիեննան դարձնել անառիկ ամրոց։ Վերմախտի հրամանատարությունը կարևորում էր Վիեննա քաղաքի և հատկապես վերջինի տնտեսական շրջանի պաշտպանությունը։ 1945 թվականի ապրիլի 6-ին Ադոլֆ Հիտլերը գրել է. - «Վիեննայի շրջանի նավթահանքերը կարևորագույն նշանակություն ունեն պատերազմի հետագա ընթացքի համար»[3]։
Վիեննան հանդիսանում էր Գերմանիայի հարավային շրջանների նացիստական վերջին բաստիոնը, այդ իսկ պատճառով քաղաքի համար մարտերը կատաղի էին։
Համաձայն ԽՍՀՄ Գերագույն գլխավոր շտաբի պլանի՝ Վիեննայի գրավումը պետք է իրականացնեին Ուկրաինական 3-րդ ճակատի աջ թևի զորքերը (4-րդ, 9-րդ գվարդիական և 6-րդ գվարդիական տանկային բանակներ, 1-ին գվարդիական մեխանիզացված և 18-րդ տանկային կորպուսներ) և Ուկրաինական 2-րդ ճակատի ձախ թևի զորքերը (46-րդ բանակ, 23-րդ տանկային և 2-րդ գվարդիական մեխանիզացված կորպուսներ)։ Երկնքից խորհրդային ցամաքային զորքերին պետք է աջակցություն ցույց տային 5-րդ և 17-րդ օդային բանակները։ Վիեննայի համար մարտերին պետք է ներգրավվեր նաև Դանուբյան ռազմական նավատորմը[4][5][6]։ Ապրիլի 6-ին խորհրդային զորքերի հրամանատար Ֆեոդոր Տոլբուխինը կոչով դիմեց Վիեննայի բնակիչներին չաջակցել գերմանական զորքերին և հնարավորինս օգնել խորհրդային զորքերին վերցնել քաղաքը։
Ապրիլի 6-ի առավոտյան խորհրդային 4-րդ և 9-րդ գվարդիական բանակները արևելքից և հարավից սկսեցին գրոհել Վիեննան։ Միաժամանակ 6-րդ գվարդիական տանկային բանակը քաղաքը շրջանցում էր արևմուտքից՝ փորձելով չթողնել նացիստական զորքերի նահանջը դեպի արևմուտք։ Տանկային զորքերը հաղթահարեցին Վիեննայի անտառի լեռնային հատվածը, և չնայած տեղանքի դժվարանցանելիությանն ու գերմանացիների կատաղի դիմադրությանը, տանկերը շրջանցեցին Վիեննան և ապրիլի 7-ին դուրս եկան Դանուբի ափ՝ այդպիսով փակելով գերմանացիների նահանջի ճանապարհը։
Քաղաքը երեք կողմից շրջափակվում է խորհրդային զորքերի կողմից։ Ուկրաինական 3-րդ ճակատի զորքերը ստիպված էին մարտեր մղել յուրաքանչյուր թաղամասի և նույնիսկ յուրաքանչյուր շինության համար, որոնք հարմարեցվել էին ամուր կրակակետերի։ Հերթով գրավելով թաղամասերը՝ խորհրդային զորքերը գերմանացիների ուժերը բաժանում էին առանձին խմբերի և ոչնչացնում։ Ապրիլի 10-ին խորհրդային զորքերը, որոնք գրոհում էին հարավից և արևելքից, միացանքաղաքի կենտրոնը գրոհող խորհրդային զորամասերին։ Գերմանական կայազորը հարավից և արևելիքից սեղմվեց ԽՍՀՄ 4-րդ բանակի կողմից և հարավ-արևմուտքից ու արևմուտքից՝ 9-րդ և 6-րդ գվարդիական տանկային բանակների։ Այնուամենայնիվ գերմանացիները չէին պատրաստվում հանձնվել։ Նրանք կատաղի դիմադրություն էին ցույց տալիս։ Ապրիլի 11-ի գիշերը 4-րդ գվարդիական բանակը սկսեց անցնել Դանուբի ջրանցքը։ Ապրիլի 13-ին գերմանացիների պաշտպանությունը ճնշվեց[8][9][10][11]։
Վիեննայի գրոհի հետևանքով խորհրդային զորքերը ամբողջությամբ իրենց վերահսկողությունը հաստատեցին Վիեննա քաղաքի նկատմամբ և դուրս եկան Սանկտ Պյոլտենի սահմանագիծ՝ ամրանալով հարավում։ Ուկրաինական 3-րդ ճակատի զորքերը շարունակեցին առաջխաղացումը դեպի Գրաց։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.