1999

1999 թվական, ոչ նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է ուրբաթ օրը։ Սա մեր թվարկության 1999 թվականն է, XX դարի 99-րդ տարին։

Տարիներ
1995 · 1996 · 1997 · 1998 — 1999 — 2000 · 2001 · 2002 · 2003
Տասնամյակներ
1970‑ականներ · 1980‑ականներ — 1990‑ականներ — 2000‑ականներ · 2010‑ականներ
Դարեր
19-րդ դար — 20-րդ դար — 21-րդ դար

1999 թվականն
այլ օրացույցներով

Գրիգորյան օրացույց	1999 MCMXCIX
Հուլյան օրացույց	1998—1999 (հունվարի 14 -ից)
Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան	7507—7508 (սեպտեմբերի 14-ից)
Հռոմի հիմնադրումից սկսած	2751—2752 (մայիսի 4-ից)
Հայկյան տոմար	4491—4492 (օգոստոսի 11-ից) ՏՆՂԱ—ՏՆՂԲ
Հրեական օրացույց	5759—5760 ה'תשנ"ט — ה'תש"ס
Իսլամական օրացույց	1420—1421
Չինական օրացույց	4695—4696 戊寅 — 己卯 դեղին վագր — դեղին ճագար
Եթովպական օրացույց	1991—1992
Հին հնդկական օրացույց
- Վիկրամ սամվատ	2055—2056
- Շակա սամվատ	1921—1922
- Կալի յուգա	5100—5101
Իրանական օրացույց	1377—1378
Բուդդայական օրացույց	2542

Դեպքեր

Հունվար

• Հունվարի 1 – Հիմնադրվեց եվրոն։
• Հունվարի 3 – Տիեզերք ուղարկվեց Mars Polar Lander-ը ՆԱՍԱ-ի կողմից։
• Հունվարի 4 – Գնդացիրը կրակ բացեց Շիա իսլամիստ հավատացյալների վրա Պակիստանի Իսլամաբադ քաղաքի մզկիթում` սպանելով 16 և վիրավորելով 25 մարդու
• Հունվարի 13 - «Արմենիա» հեռտուստաընկերության առաջին պաշտոնական եթերը
• Հունվարի 25 - 6,2 մագնիտուտով երկրաշարժ արևմտյան Կոլումբիայում, զոհվեց 1.900 մարդ

Փետրվար

• Փետրվարի 4 – Անզեն գվինեացի ներգաղթյալ Ամադու Դիալոն սպանվեց Նյու Յորքի ոստիկանության կողմից, ինչը բերեց ռասայական բողոքների քաղաքում^[1]։
• Փետրվարի 7 – Հորդանանի թագավոր Հուսեյն I Իբն Թալալը մահացավ քաղցկեղից և նրա որդի Աբդալլահ II-ը փոխարինեց նրան գահին։
• Փետրվարի 11 – Պլուտոնն իր ուղեծրով ավել հեռվացավ Արևից քան Նեպտունը։ Այն եղել է Նեպտունից մոտիկ 1979 թվականից և նորից կլինի 2231 թվականին։
• Փետրվարի 12 – ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինտոնը արդարացվեց ինպիչմենտի գործողություններում ԱՄՆ-ի սենատի կողմից։
• Փետրվարի 16
  • Ուզբեկստանում մահափորձ իրականացվեց նախագահ Իսլամ Կարիմովի դեմ^[2]
  • Ամբողջ Եվրոպայում քուրդ ցուցարարները շրջափակեցին դեսպանատներ և պատանդներ վերցրեցին, երբ Թուրքիան ձերբակալեց նրանց առաջնորդներից մեկին։
• Փետրվարի 21 – Ֆինլանդիայի հրաձգարանում Սաննա Սիլլանպան գնդակահարեց չորս մարդու։
• Փետրվարի 22 – Իրաքի Շիա նվիրապետ Մոհամմադ Մոհամմադ Սադաք ալ Սադրը սպանվեց։
• Փետրվարի 23
  • Քուրդ ապստամբների առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալանը դատապարտվեց պետական դավաճանության մեջ Անկարայում։
  • Ռասիստ Ջոն Վիլիամ Քինգը մեղավոր ճանաչվեց աֆրոամերիկացի Ջեյմս Բիրդի առևանգման և սպանության մեջ։
  • Ձնահյուսը ավստրալիայի Գալտուր գյուղում սպանեց 31 մարդու։

Ապրիլ

• Ապրիլի 20 - ԱՄՆ Կոլորադո նահանգի Ջեֆերսոն շրջանում գտնվող Կոլումբայնի ավագ դպրոցում աշակերտներ Էրիկ Հարիսը և Դիլան Կլեբոլդը զինված մուտք են գործում շինություն՝ սպանելով 12 աշակերտի, 1 ուսուցչի և վիրավորում ևս 23 աշակերտի, որից հետո ինքնասպանություն են գործում։

Մայիս

• Մայիսի 10 - «Մշակույթ» հեռուստաալիքի առաջին եթերը
• Մայիսի 30 - Հայաստանում 2-րդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրություններ

Սեպտեմբեր

• Սեպտեմբեր - ՕՐԵՐ հայկական-եվրոպական անկախ ամսագիրը լույս է տեսնում Պրահայում (Չեխիա), որի հրատարակիչը ոչ կառավարական Կովկաս-Արևելյան Եվրոպա լրատվական կենտրոնն է՝ Հակոբ Ասատրյանի խմբագրությամբ։

Հոկտեմբեր

• հոկտեմբերի 27 - Հայաստանի Ազգային ժողովի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցած ահաբեկչական գործողության ժամանակ սպանվում են Կարեն Դեմիրճյանը, Վազգեն Սարգսյանը, ԱԺ հինգ պատգամավորներ և մեկ նախարար։

Դեկտեմբերի

• Դեկտեմբերի 31 - Բորիս Ելցինը հրաժարական է տալիս Ռուսաստանի նախագահի պաշտոնից, նախագահի պաշտոնակատար է դառնում վարչապետ Վլադիմիր Պուտինը։

Ծնունդներ

• Հունիսի 25 - Գալուստյան Անաստասիա, հայ գեղասահորդուհի
• Հուլիսի 9- Վահան Բիչախչյան, հայազգի ֆուտբոլիստ։

Մահեր

• Հունվարի 15 - Սուրեն Նազարյան, հայ քանդակագործ, Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ (1980)
• Հունվարի 29 - Մարո Մարգարյան, հայ բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի
• Փետրվարի 5 - Ռուբեն Հովնաթանյան, հայ նկարիչ
• Փետրվարի 8, Արծրուն Մարգարյան, Հայաստանի ներքին գործերի և ազգային անվտանգության փոխնախարար, ներքին զորքերի հրամանատար, գեներալ-մայոր, Արցախյան պատերազմի մասնակից (ծ. 1959 թ.)
• Օգոստոսի 10 -
  • Էդվարդ Ջրբաշյան, պրոֆեսոր (1967), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1982), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ (1956)
  • Էդուարդ Եգորյան, հայ քաղաքական գործիչ, ՀՀՇ վարչության անդամ, Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1995-1999) (ծ. 1953 թ.)
• Օգոստոսի 12 - Պավել Արսենով, հայ, խորհրդային դերասան և ռեժիսոր
• Օգոստոսի 18 - Արթուր Փինաջյան, ամերիկացի հայազգի նկարիչ
• Հոկտեմբերի 23 - Գևորգ Բաղջյան, կանադահայ պատմաբան, իրավագետ, սոցիոլոգիայի և իրավունքի դոկտոր
• Նոյեմբերի 9 - Հրաչյա Անդրեասյան, ռազմական գործիչ։ Հայաստանի բանակի գեներալ-լեյտենանտ
• Սեդա Ղարագյոզյան, հայ գեղանկարչուհի
• Մայիսի 2 - Անահիտ Ցիցիկյան, հայ ջութակահարուհի (ծ. 1926 թ.)
• Մայիսի 23 - Օուեն Հարթ, կանադացի պրոֆեսիոնալ ըմբշամարտիկ
• Հունիս 26 - Լևոն Հակոբյան, քիմիկոս (ծ. 1938 թ.)
• Հուլիսի 1 - Ջոշուա Նքոմո, ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ
• Հոկտեմբերի 27 -
  • Կարեն Դեմիրճյան, հայ քաղաքական և պետական գործիչ, ՀԽՍՀ կենտկոմի առաջին քարտուղար (1974-1988) Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ (1999), Հայաստանի ազգային հերոս (ծ. 1932 թ.)
  • Վազգեն Սարգսյան, հայ քաղաքական և պետական գործիչ, Հայաստանի պաշտպանության նախարար (1991-1992, 1995-1999) Հայաստանի վարչապետ (1999), Հայաստանի ազգային հերոս, Արցախի հերոս (ծ. 1959 թ.)
  • Յուրի Բաշխյան, հայ քաղաքական գործիչ, Հայաստանի Ազգային ժողովի փոխնագահ (1998-1999) (ծ. 1947 թ.)
  • Ռուբեն Միրոյան, հայ կուսակցական և պետական գործիչ, ՀԺԿ վարչության քարտուղար, Հայաստանի Ազգային ժողովի փոխնախագահ (1999) (ծ. 1939 թ.)
  • Միքայել Քոթանյան, հայ տնտեսագետ, տնտեսագիտական գիտությունների դոկտոր (1972), պրոֆեսոր (1978), ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1977) և ակադեմիկոս (1986), ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի (1985-1989) և Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1999) (ծ. 1927 թ.)
  • Հենրիկ Աբրահամյան, հայ պետական և հասարակական գործիչ, լրագրող, բանասեր, պատմական գիտությունների թեկնածու, «Միասնություն» խմբակցության անդամ, ՀԺԿ քաղաքական խորհրդի անդամ, Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (ծ. 1939 թ.)
  • Արմենակ Արմենակյան, հայ հասարակական գործիչ, ազատամարտիկ-հրամանատար, Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1995-1999, 1999), «Նորք-Մարաշ» հայրենակցական բարեգործական միության նախագահ (ծ. 1955 թ.)
  • Լեոնարդ Պետրոսյան, հայ պետական գործիչ, ԱՀ վարչապետ (1995-1998), ԱՀ նախագահի պաշտոնակատար (1997), Հայաստանի պաշտպանության նախարարի տեղակալ (1998-1999), Հայաստանի օպերատիվ հարցերի նախարար (1999) (ծ. 1953 թ.)
• Նոյեմբերի 6 - Ռեգինա Ղազարյան, հայ նկարիչ (ծ. 1915 թ.)
• Նոյեմբերի 25 - Սերգեյ Բադալյան, հայ կուսակցական, պետական գործիչ, Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի առաջին քարտուղար (1992-1999), Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1995-1999) (ծ. 1947 թ.)
• Դեկտեմբերի 22 - Հայրիկ Մուրադյան, հայ երգիչ-բանահավաք, ազգագրագետ, ՀԽՍՀ վաստակավոր արտիստ (1955) (ծ. 1905 թ.)

Ծանոթագրություններ

1. The Diallo Verdict: The Overview; 4 Officers in Diallo Shooting Are Acquitted of All Charges The New York Times
2. Cummings, Sally N. (2002). Power and change in Central Asia. էջ 130.