Գվինեա

Գվինեա, պաշտոնապես՝ Գվինեայի Հանրապետություն (ֆր.՝ République de Guinée), երկիր Արևմտյան Աֆրիկայում։

Գվինեա République de Guinée
Գվինեայի դրոշ Զինանշան
Կարգավիճակ	ինքնիշխան պետություն և երկիր
Ներառում է	Բոկե, Կոնակրի, Ֆարանա, Կանկան, Կինդիա, Լաբե, Մամու և Նզերեկորե
Պետական լեզու	ֆրանսերեն[1]
Մայրաքաղաք	Կոնակրի
Պետական կարգ	նախագահական հանրապետություն
Օրենսդիր մարմին	National Assembly?
Երկրի ղեկավար	Mamady Doumbouya?
Կառավարության ղեկավար	Bah Oury?
Մակերես	245 857 կմ²
Ազգաբնակչություն	▲12 717 176 մարդ (2017)[2]
Խտություն	39,4 մարդ/կմ²
Հիմն	Liberté?
Կարգախոս	«Travail, Justice, Solidarité»
Հիմնադրված է	հոկտեմբերի 2, 1958 թ.
Արժույթ	Գվինեական ֆրանկ
Կենտրոնական բանկ	Գվինեայի Հանրապետության կենտրոնական բանկ
Ժամային գոտի	UTC+0 և Africa/Conakry?[3]
Հեռախոսային կոդ	+224
Ինտերնետ-դոմեն	.gn
Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս	0,465[4]
presidence.gov.gn

Քաղաքական բաժանումներ

Գվինեայի մարզերը

Գվինեան բաժանված է 7 մարզերի, 33 պրեֆեկտուրաների, մայրաքաղաք Կոնակրիան, նույնանուն մարզում է։

№	Շրջան	Շրջան (ֆր.)	Վարչական կենտրոն	Տարածք, կմ²	բնակչություն, մարդ. (2009)	խտություն, մարդ/կմ²
1	Բոքե	Boké	Բոքե	31 186	1 036 700	33,24
2	Կոնակրի	Conakry	Կոնակրի	450	1 548 500	3441,11
3	Ֆարանա	Faranah	Ֆարանա	35 581	777 700	21,86
4	Կանկան	Kankan	Կանկան	72 156	1 467 000	20,33
5	Կանդիա	Kindia	Կանդիա	28 873	1 432 900	49,63
6	Լաբե	Labé	Լաբե	22 869	919 700	40,22
7	Մամու	Mamou	Մամու	17 074	797 800	46,73
8	Իզերեկորե	Nzérékoré	Իզերեկորե	37 668	2 237 500	59,41
	Ընդհանուր			245 857	10 217 800	41,56

Արվեստ

Արվեստի բնորոշ նմուշներից և այլն քարե արձանիկները, փայտե և ոսկրե ծիսական դիմակները։ Տարածված են հարդե հյուսածոները (պայուսակներ, հովհարներ, խսիրներ), գործվածքների դաջումը կապույտ, նարնջագույն և կարմիր երկրաչափական նախշերով։ Պրոֆեսիոնալ արվեստը զարգացած չէ։ Գվինեայի Տյան յուրաքանչյուր ժողովուրդ ունի իր երգերը, պարերը, երաժշտական գործիքները։ Երգերի մեղեդիները հիմնականում դիատոնիկ են։ Գործիքներից են՝ տարբեր ձևերի ու չափերի թմբուկները, բալաֆոնը (քսիլոֆոնի տիպի նվագարան), կորան (բազմալար կսմիթային նվագարան), բոլյոնը (եռալար), կերոնան (իննալար կիթառ), երկայնական ֆլեյտան։ Գյուղերում հնուց տոնական պարերը հաճախ վերածվել են թատերական ներկայացումների (ներկված դեմքեր և մարմիններ, դիմակներ, և անպատրաստից երկխոսություններ, մնջախաղ)։ Պրոֆեսիոնալ կատարողները թափառել են գյուղերում և ներկայացրել կենցաղային տեսարաններ։ 1948 թվականին Փարիզում կազմակերպվել է «Աֆրիկյան բալետներ» անսամբլը, որի հիման վրա 1958 թվականին ստեղծվել է «Գվինեայի Տյան աֆրիկյան բալետներ» կոլեկտիվը։ Նրա խաղացանկը կազմված էր պարերից, մնջախաղերից, երաժշտադրամատիկական տեսարաններից։

Պատկերասրահ

• 
  atlas Guinea
• 
  Dame de Mali
• 
  Chute de Tabouna à Kindia
• 
  Chute de Saala Labé
• 
  Chimpanzé de Bossou
• 
  Plage sur les Ile de Loos

Ծանոթագրություններ

1. https://www.ethnologue.com/language/fra
2. Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
3. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2020f/africa
4. Human Development Report — UNDP, 2022.

Արտաքին հղումներ

• պատմության մասին նյութեր(չաշխատող հղում)
• Հանրապետության կայք
• Գվինեայի Հանրապետության լուսանկարներ(չաշխատող հղում)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 187)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գվինեա» հոդվածին։