Տատյանա Ֆրունզե

Տատյանա Միխայլովնա Ֆրունզե (ռուս.՝ Татья́на Миха́йловна Фру́нзе օգոստոսի 2, 1920(1920-08-02), Տաշքենդ, Խորհրդային Ռուսաստան - հունվարի 15, 2024(2024-01-15), Մոսկվա, Ռուսաստան), ​​խորհրդային քիմիկոս, քիմիական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (1969), Միխայիլ Ֆրունզեի դուստրը։

Տատյանա Ֆրունզե
Ծնվել է	օգոստոսի 2, 1920(1920-08-02)
Ծննդավայր	Տաշքենդ, Խորհրդային Ռուսաստան
Մահացել է	հունվարի 15, 2024(2024-01-15) (103 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
Կրթություն	Ռուսաստանի Դ. Մենդելեևի քիմիատեխնոլոգիական ինստիտուտ
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	քիմիական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտություն	քիմիկոս
Աշխատատու	Ն. Չելինսկու անվան օրգանական քիմիայի ինստիտուտ և Տարրօրգանական միացությունների ինստիտուտ
Ծնողներ	հայր՝ Միխայիլ Ֆրունզե
Պարգևներ և մրցանակներ	և

Կենսագրություն

Տատյանա Ֆրունզեն ծնվել է 1920 թվականի օգոստոսի 2-ին, խորհրդային կուսակցական, պետական և ռազմական գործիչ, ռազմական տեսաբան Միխայիլ Ֆրունզեի ընտանիքում։ 1925 թվականին մահացել է Տատյանայի հայրը, իսկ մեկ տարի անց՝ մայրը։ Ծնողների մահից հետո Տատյանան կրտսեր եղբոր հետ որոշ ժամանակ ապրել է տատիկի մոտ։ Տատիկի մահից հետո նրանց որդեգրել է ընտանիքի ընկեր, հեղափոխական Կլիմենտ Վորոշիլով։

Խորհրդային զորահրամանատար, ԽՍՀՄ առաջին մարշալներից մեկը՝ Սեմյոն Բուդյոննին, իր հուշերում գրել է՝

«Թիմուր Ֆրունզեն հետագայում դարձել է սպա օդաչու, Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ լեգենդար հրամանատարի որդին՝ լեյտենանտ Թիմուր Միխայլովիչ Ֆրունզեն, անհավասար օդային մարտում զոհվել է քաջի մահով։ Հետմահու արժանացել է Խորհրդային Միության հերոսի կոչման։ Հրամանատարի դուստրը՝ Տատյանա Միխայլովնա Ֆրունզեն, սովորել է Կարմիր բանակի քիմիական պաշտպանության ռազմական ակադեմիայում։ Երբ պատերազմը սկսվել է, նրան ուղարկել են տանկի գործարաններից մեկում աշխատելու։ Պատերազմից հետո Տատյանա Միխայլովնան ավարտել է Մենդելեևի անվան ինստիտուտը, այժմ աշխատում է ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի Մոսկվայի ինստիտուտներից մեկում։ Նա պրոֆեսոր է, քիմիական գիտությունների դոկտոր, Խորհրդային Միության Կոմունիստական ​​կուսակցության անդամ»[1][2][3]

։

Դ.Ի.Մենդելեևի անվան ռուսական քիմիական տեխնոլոգիական համալսարանն ավարտելուց հետո Տատյանա Ֆրունզեն աշխատել է Մոսկվայի Ն.Դ. Զելինսկու անվան օրգանական քիմիայի ինստիտուտում, զբաղվել պոլիամիդների քիմիայի հետազոտությամբ և այդ թեմայով էլ պաշտպանել իր թեկնածուական թեզը։

1954 թվականին տեղափոխվել է նոր հիմնադրված Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Ալեքսանդր Նեսմեյանովի անվան տարրօրգանական միացությունների ինստիտուտը և մի քանի տարի անց պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն՝ «Հետազոտություն սինթետիկ հետերոցոչ պոլիամիդների բնագավառում» թեմայով։ 1964 թվականին ղեկավարել է ինստիտուտի նորաստեղծ պոլիմերացման պրոցեսների լաբորատորիան^[4]։

Մոտ տաս տարի եղել է Օրգանական քիմիայի բարձրագույն ատեստավորման հանձնաժողովի փորձագիտական ​​խորհրդի անդամ և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի նախագահությանը կից մակրոմոլեկուլային միացությունների խորհրդի անդամ^[5]։

Գիտական ​​աշխատանքից բացի Տատյանա Ֆրունզեն զբաղվել է սոցիալական աշխատանքով․ 1968-1991 թվականներին եղել է խորհրդային կանանց կոմիտեի նախագահի տեղակալ, մասնակցել է հոր ժառանգության պահպանմանը^[6][7]։

2008 թվականի դեկտեմբերին Տատյանա Ֆրունզեի բնակարանը կողոպտվել է, որի ընթացքում անհետացել են Միխայիլ Ֆրունզեի պարգևները։ Գողերը հայտնաբերվելուց հետո մի շարք արժեքավոր իրեր հետ են վերադարձվել^[8]։

2020 թվականի օգոստոսին Տատյանա Ֆրունզեն նշել է իր 100-ամյակը^[9], այդ ժամանակ նա դստեր՝ Ելենայի հետ, ապրել է Մոսկվայում^[10]։

Բազմաթիվ գիտական ​​աշխատությունների և մի քանի գյուտերի հեղինակ է^[11]։

Տատյանա Ֆրունզեն մահացել է Մոսկվայում, 2024 թվականի հունվարի 16-ին՝ 103 տարեկանում^[12][13]։

Ընտանիք

• Ամուսին՝ գեներալ-գնդապետ Անատոլի Գեորգիևիչ Պավլով (1920-2007 թթ.)
• Որդի՝ Թիմուր Անատոլևիչ Պավլովը (1944-2008 թթ․, անվանվել է Տատյանայի եղբոր պատվին)
• Դուստր՝ Ելենա Անատոլևնա Պավլովան (1948 թ․, քիմիկոս, գիտնական)
• Թոռներ և ծոռներ

Պարգևներ

• Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
• Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան (16 հունվար, 1981)
• «Պատվո նշան» շքանշան (30 դեկտեմբեր, 1990)
• «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ (1945)
• «Բարեկամություն» մեդալ (Մոնղոլիայի Ժողովրդական Հանրապետություն)

Արտաքին հղումներ

• Татьяна Михайловна Фрунзе (к 60-летию со дня рождения) // «Высокомолекулярные соединения», 1981 Արխիվացված 2017-02-01 Wayback Machine
• Краткая биография на сайте дома-музея М. В. Фрунзе
• Публикации на Math-Net.Ru
• Фрунзе в киножурнале «Москва», 1975, № 18 (Посвящается женщинам)