Հենրիկ Հմայակի Թումանյան (սեպտեմբերի 15, 1914[1][2], Աշտարակ, Էջմիածնի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2] - հունիսի 19, 1982[2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2]), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ, լրագրող։ ՀԽՍՀ կուլտուրայի վաստակավոր գործիչ (1975), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1939 թվականից։
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Թումանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Հենրիկ Թումանյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 15, 1914[1][2] |
| Ծննդավայր | Աշտարակ, Էջմիածնի գավառ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][2] |
| Վախճանվել է | հունիսի 19, 1982[2] (67 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2] |
| Գերեզման | Աշտարակ[2] |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, թարգմանիչ և լրագրող |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ[1] |
| Աշխատավայր | Գրական թերթ[1] |
| Պարգևներ | |
| Հենրիկ Թումանյան Վիքիդարանում | |
Կենսագրություն
Ծնվել է Աշտարակում։ Աշխատել է Մոսկվայի հայկական տպարանում, միաժամանակ սովորել է Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտում։ 1941-1945 թվականներին ծառայել է խորհրդային բանակում։ Երկար տարիներ աշխատել է հանրապետական թերթերում ու ամսագրերում։ 1971-1982 թվականներին եղել է «Գրական թերթի» պատասխանատու քարտուղարը։
Ռուսերեն առանձին գրքերով լույս են տեսել նրա «Հայրենի վտակ» (Երևան, 1956), «Բանաստեղծություններ», (Մոսկվա, 1958), «Սիրո հրաշքը» (Մոսկվա, 1969) գործերը[3]։ Նրա «Բալլադ, որ եղել է» պոեմը 1970 թվականին արժանացել է Հայաստանի գրողների միության և Հայհրատպետկոմի մրցանակին։ 1973 թվականին Հայաստանի գրողների միության մրցանակին է արժանացել նաև նրա «Ճակատագիրը» պոեմը։ Մահացել է Մոսկվայում, թաղվել է Աշտարակ քաղաքի գերեզմանատանը[4][5]։ ԽՄԿԿ անդամ 1943 թվականից։
Հենրիկ Թումանյանի երկերի մատենագրություն
- Գարնանային, Երկեր, Պետհրատ, 1932, 32 էջ։
- Կառուցողները, Երևան, Պետհրատ, 1933, 24 էջ։
- Արևածագ, Մոսկվա, 1936, 64 էջ։
- Հայրենիքիս հետ, Երևան, Պետհրատ, 1939, 208 էջ։
- Աշտարակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1948, 84 էջ։
- Մեր տունը, Երևան, Հայպետհրատ, 1952, 72 էջ։
- Հայրենի վտակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 126 էջ։
- Երգի ծնունդը, Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 170 էջ։
- Երդում հավատարմության (պոեմ), Երևան, Հայպետհրատ, 1964, 211 էջ։
- Սիրո հրաշքը, Երևան, «Հայաստան», 1967, 295 էջ։
- Սերը չի ծերանում, Երևան, «Հայաստան», 1971։
- Ճակատագիր, Երևան, «Հայաստան», 1975, 261 էջ[6]։
- Տարիների միջով, Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 250 էջ։
Մամուլ
- Վերադարձրեք Չուլոկյաններին։ «Գրական թերթ», 1948, № 2:
Թարգմանություններ
 |
Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում |
- Ազատության կանչ.- Երևան։ Հայաստան, 1973.- 164 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ստեղծագործությունների մի մասը։
- Ասիայի և Աֆրիկայի բանաստեղծները.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1958.- 217 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
- Լիրիկական Արևելք.- Երևան։ Հայաստան, 1971.- 155 էջ։
- Խաքանի։ Խաղանի.- Երևան։ Միհր, 2014.- 54 էջ։
- Խաքանի։ Քառյակներ, բանաստեղծություններ.- Երևան։ Հայաստան, 1965.- 72 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Քառյակներ, բանաստեղծություններ.- Երևան։ Իրավունք, 2010.- 115 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա 32)։
- Համանվագ.- Երևան։ Հայաստան, 1972.- 107 էջ.- Բովանդ-ից՝ Թուրսուն-զադե Մ. Վերաբնակիչ։
- Հաֆեզ Շամսեդդին Մոհամմեդ։ Գազելներ /Թարգմ.՝ Ս. Կապուտիկյան, Ա. Կոզմոյան, Ս. Ումառյան.- Երևան։ Միհր, 2005.- 35 էջ։
- Հաֆեզ Շամսեդդին Մոհամմեդ։ Լիրիկա.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1957.- 133 էջ.- Բովանդ-ից՝ Խելքս տարար; Ախ, ես տխուր ձայն եմ լսում; Ինչ եղել է լավ օրերիդ; Ով քնքուշ զեփյուռ; Եկ, մատռվակ; Դու արև ես արշալույսի; Լուսաբացին; Գարուն, պարտեզ; Սիրուն յարիս; Լուսաբացի քնքուշ զեփյուռ։
- Ճապոնական հեքիաթներ.- Երևան։ Հայպատհրատ, 1959.- 142 էջ։
- Մահթում-Կուլի (Ֆրագի)։ Բանաստեղծություններ.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1959.- 132 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ինչու՞ ես քնել; Ես սիրեցի քեզ; Ես լալիս եմ; Դարձավ լուսին։
- Մահթումկուլի։ Հատընտիր։ Բանաստեղծություններ.- Երևան։ Սովետական գրող, 1983.- 101 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ինչու՞ ես քնել; Ես սիրեցի քեզ; Ես լալիս եմ; Դարձավ լուսին։
- Ջալալ ադ Դին Ռումի (Մոլավի)։ Գազելներ։ Պատումներ «Մասնավիից»։ Քառյակներ /Թարգմ.՝ Ս. Կապուտիկյան, Ս. Ումառյան, Ս. Տարոնցի, Գ. Էմին, Ա. Սահակյան.- Երևան։ Իրավունք, 2007.- 112 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա 11)։
- Ջամի Աբդուռախման։ Լիրիկա.- Երևան։ Հայաստան, 1964.- 97 էջ.- (Համաշխարհային պոեզիա, N 34).- Բովանդ-ից՝ Քառյակներ։
- Ռուդաքի։ Ժողովածու.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1958.- 166 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
- Սայաթ-Նովան բանաստեղծների երգերում /Կազմ.՝ Գ. Անանյան.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1963.- 115 էջ.- Բովանդ-ից՝ Որոշ ստեղծագործություններ։
- Սովետական Ուզբեկստանի բանաստեղծները.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1961.- 175 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ումարի Ամին։
- ՍՍՌՄ ժողովուրդների գրականություն։ (Հատընտիր).- Երևան։ Հայպետուսմանկհրատ, 1958.- 285 էջ.- (Դպրոցականի գրադարան).- Բովանդ-ից՝ Թուրսուն-զադե Միրզո. Վերաբնակիչ։
- Տաջիկական քնար.- Երևան։ Հայաստան, 1973.- 379 էջ.- Բովանդ-ից՝ Միրզո Թուրսուն-Զադե; Մումին Քանոաթ; Մավջուդա Հաքիմովա; Գուլռուխսոր Սաֆրևա։
- Ֆիրդուսի։ Զալ և Ռուդաբ.- Երևան։ Հայպետհրատ, 1964.- 192 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Ռոստամ և Սոհրաբ.- Երևան։ Ա. հ., 2009.- 96 էջ։
- Ֆիրդուսի։ Շահնամե.- Երևան։ Հայաստան, 1975.- 525 էջ։ Վերատպությունը տե՛ս Շահնամե.- Երևան։ Անտարես, 2012.- 542 էջ.- (Պարտադիր ընթերցանություն)։
- Ֆիրդուսի։ Ռոստամ և Սոհրաբ.- Երևան։ Հայաստան, 1967.- 178 էջ։
- Ֆիրդուսի։ Սիավուշ։ (Շահնամե-ից).- Երևան։ Հայպետհրատ, 1962.- 192 էջ։
Ծանոթագրություններ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
